-
ommonimo.
User deleted
Greqishtja e lashtė ėshtė gjuha Shqipe e shkruar ne antikiet dhe greqishtja e vjeter nuk ka aspak te bej me greqishten e re sepse greqishtja e re eshte nje gjuhe semite e cila e ka rrenjet ne gadishullin arabik dhe greqishtja e vjeter eshte vetem dhe vetem Shqipja e shkruar dhe per here te pare eshte shkruar me 600 para eres sone dhe Shqipja eshte shruar edhe me pare qysh para 3500 vitesh dhe eshte gjuha e cila ka lindur gjuhet indoevropiane dhe latinishja eshte puro Shqip. Shkrimi dhe gramatika e greqishtes sė lashtė ėshtė zhvilluar vazhdimisht dhe disa pika tė theksuara tė kėtij zhvillimi nga gjuhėtarėt e shkolluar janė klasifikuar dhe pėr qėllime studimore edhe janė emėrtuar. Kėto emėrtime zakonisht janė bėrė duke i shtuar emrit tė greqishtes si mbiemra emrat e fisit, dijetarėve, hapėsirave, etj. qė kanė marrė fronin e zhvillimit tė gjuhės apo sundimit nė hapėsirėn e Ballkanit perėndimorė. Kėshtu qė studiuesit, me Greqishten e lashtė kuptojnė gjuhėn apo variantet e saj tė shkruara, si gjuhė e qytetėrimit tė atėhershėm tė popullit tė Ballkanit perėndimorė nė trojet e Greqisė sė sotshme dhe mė gjerė. Po ashtu njė variant gjithėpėrfshirės i greqishtes sė lashtė ishte edhe gjuhė e dytė nė njė pjesė tė madhe tė Perandorisė Romake dhe ėshtė gjuhė zyrtare e disa kishave tė sotshme ortodokse. Kjo gjuhė studiohet nė shkolla e universitete nė mbarė botėn qė nga koha e Rilindjes.
Edhe greqishtja e lashtė sikurse latinishtja hynė nė grupin e gjuhėve tė vdekura. Atė e gjejmė nė drejtime tė ndryshme shkencore ekzakte dhe shoqėrore.
Fillimi Odisesė (nga Homeri)
Fillet e shkrimit nė Ballkan
Edhe nė Ballkan sikurse nė anė tjera tė planetit kur ėshtė fjala pėr fillet e gjuhėve tė shkruara ato kėrkohen nė shenja tė krijuara dhe tė vizatuara, tė gdhendura etj. nga pjesėtarė qė jetonin nė ato troje ku mė vonė flitet pėr gjuhė tė shkruar. Kėtė histori e kanė po thuaj se gjitha gjuhėt e folura, folėsit e tė cilave kanė arritur tė krijojnė marrėveshje pėr interpretimin pakė a shumė tė njėjtė tė shenjave. Njė gjuhė e tillė, qė me kalimin e kohės nė botė u bė e njohur nėn emrin greqishtja e lashtė ishte edhe gjuha e cila pėr njė kohė tė gjatė ishte gjuhė e shkruar e Ballkanit perėndimor dhe nė kohėn mė tė re u shpallė si gjuhė e vdekur.
Dallimi i greqishtės sė vjetėr me atė tė sotmen
Gjuha e lashtė greke, nga ana e fjalorit si dhe nga ana e sintaksės dhe morfologjise gjendet me afer me greqishten e sotme sesa italishtja me latinishten. Gjuha greke nga fakti se ėshtė dokumentuar shume heret Mikenasit dhe ka qene e shkruar, por problemi eshte se gjuha mikenase ishte e shkruar ne kohen qe herodoti thoshte se greqia banohej nga pellazget e se dialektet eole dhe jonike u shkeputen nga pellazgjishtja. Ne kete kuptim greqishtja permban te njejtin fond morfologjik dhe te fjalorit qe nga koha e Homerit deri me sot.
Disa fjale te gjuhes greke mikenase jane: αναξ (mbret, sot ανακτορο), βασιλευς (sot βασιλιας) etj. Vetem se basileus ne periudhen mikenase nuk ishte mbret,se mbreti quhej vanas,kurse basile ose pasile vinte pas mbretit si nje prej dinjitareve apo pjese e administrates.
Fjalor etimologjik i greqishtes se lashte me krahasime me gjuhet e tjera indoevropiane ėshtė ai i J. B. Hofmann (GEW, 1950)
Njė shembull
(2) Shqip: i bindur kėshtu provoj-unė edhe tė tjerėt tė-bindur qė kjo e pasurisė
(1) Greqisht: Stampa:Lang Stampa:Lang Stampa:Lang Stampa:Lang Stampa:Lang Stampa:Lang Stampa:Lang Stampa:Lang Stampa:Lang Stampa:Lang.
(2) Shqip: pėr-atė humane natyrėn ndihmėtar mė mirė (se)-dashurinė nuk kush pa pėrpjekjė tė marrur-mund
Pėrkthim: Vetė i bindur, provoj t'i bėj tė bindur edhe tė tjerėt, qė (tė besojnė, qė) ėshtė shumė vėshtirė, qė ta gjejmė njė ndhimėtar mė mirė pėr marrjen e kėtė pasurisė pėr natyrėn e njeriut se dashurinė. (Platoni nė Symposion)
.