Mehmet Shehu - Histori

tiranaforum

Posted on 26/1/2010, 13:09

User deleted

Mehmet Shehu

Ish-kryeministri më jetëgjatë në pushtet, vdiq në mënyrë enigmatike në natën mes 17 dhe 18 dhjetorit të vitit 1981. Ende nuk dihet nëse vdekja e tij ishte vetëvrasje, siç u përfol atë kohë zyrtarisht, një eliminim nga kundërshtarët e tij politikë. Në lidhje me këtë ngjarje janë hedhur dhjetëra hipoteza vrasjeje, nisur nga fakti i plagëve që janë gjetur pas ekzaminimit në kufomën e tij. Po kështu edhe mënyra e gjetjes së kufomës dhe armës me të cilën është kryer qitja. Vetë familjarët e tij kanë pohuar disa herë se vdekja e Shehut nuk mund të ishte vetëvrasje, por eliminim i pastër. Kjo hipotezë është mbështetur edhe nga fakti se kufoma e tij ishte varrosur dhe zhvarrosur në disa vende, derisa u gjet nga djemtë e tij në një fshat të Tiranës.

Fiqiret Shehu

(e fotografuar ne momentin e futjes ne gjyq kundrejt Kadri Azbiut)

Bashkëshortja e ish-kryeministrit Mehmet Shehu ka vdekur pasditen e 11 shtatorit të vitit 1988 në qelitë e Burgut 313 në kryeqytet, ndërsa kufoma e saj u varros në fshatin Zejmen të Lezhës. Nëpër dokumentet arkivore të kohës 79-vjeçarja Shehu rezulton të ketë pasur një vdekje natyrale, por pas vitit 1990 me marrjen fund të komunizmit janë hedhur hipoteza për eliminimin e saj nga ish-sigurimi i shtetit. Kjo hipotezë gjen mbështetje në faktin se ajo nuk ka pasur asnjë sëmundje deri pak orë para se të gjente vdekjen. Pas kësaj kufoma e saj është dërguar në varrezat e burgut të Zejmenit të Lezhës dhe nuk është lejuar t’u jepej familjarëve apo të varrosej në varrezat e kryeqytetit. Pas vitit 1990 djemtë e saj gjetën dhe zhvarrosën eshtrat e saj.

Vladimir Shehu

(me familjaret)

Djali i madh i Mehmet dhe Fiqiret Shehut, Vladimiri, ka vdekur në mënyrë enigmatike në qershor të vitit 1982 në Gramsh, teksa punonte në elektrik. Kufoma e tij është gjetur e karbonizuar në një transformator elektrik, ndërsa autoritetet komuniste të kohës pohuan se në këtë rast ishte një vetëvrasje. Gjithçka ka ndodhur rreth gjashtë muaj pas vdekjes së të atit dhe burgosjes së nënës dhe vëllezërve të tij.

Skënderi dhe Bashkimi

(Bashkimi)

Arrestimit dhe burgosjes në kohën e komunizmit nuk i shpëtuan as dy djemtë më të vegjël të Shehut. Bashkimi u arrestua së bashku me të ëmën dhe vuajti në qelitë e burgjeve komuniste deri në vitin 1990. Po kështu edhe djali tjetër, Skënderi, pati të njëjtin fat. Ai në momentin e vdekjes së të atit ndodhej në Suedi. Ai u telefonua të kthehej në Tiranë dhe sapo mbërriti u arrestua për të mbetur burgjeve për 10 vjet.

tiranaforum

Posted on 26/1/2010, 13:46

User deleted

Vetevrasja e paralajmeruar e Mehmet Shehut

Cilet jane pasazhet e fshehura te letres se fundit te Kryeministrit?

Pse ia kushton ai ato Ramiz Alise dhe Kadri Hazbiut? Realiteti I fundit I rrezikshem brenda Bllokut ne luften per te trasheguar fronin e Enver Hoxhes. Ja si Mehmet Shehu pa rrugedalje, u shty drejt veteeleminimit fizik.

Tani kur gjithcka eshte zgjidhur, kur vdekja e Mehmet Shehut nuk eshte me mister, eshte me e lehte te pershkruash oret e fundit te kryeministrit te kekurt kmunist shqiptar. Qe prej botimit te letres se tij te fundit, pak minuta para se t'I jepte fund vetes ne dhomen e viles se tij qeveritare, ne hyrje te ish Bllokut te dikurshem. Bllok qe ate hije misteri ende e mbulon, panvaresisht nga makiazhi I tij I ri modern sot, e kishte fituar pikerisht me shume se kurre, ate nate te ftohte dhe te lagesht te 17 dhjetorit 1981, kur vargu i makinave te zeza te anetareve te Byrose politike, u kthyen me shpejtesi nga rruga e Elbasanit, ngaku kishin perfunduar pjesen e pare te drames me dy akte, qe perfundoi vetem pak ore me vone, me nje krisem te thate pistolete, ne zyren e punes se Mehmet Shehut.

Prej gati 21 vjetesh, kjo vdekje prishte gjumin dhe ndillte fantazite e shqiptareve, te mesuar te dinin shume pak per menyren sesi Udheheqja e tyre dyzet vjecare jetonte. Me perjashtim te rasteve, kur ndonje udheheqes befas shpallej armik dhe ai me shpejtesi, gjykohej, burgosej, persekutohej, internohej dhe jo rralle ekzekutohej. Rastet e rralla te vdekjeve aksidentale, natyrale apo per shkaqje semundjesh ishin teper pak per te formuar nje imazh normal te jetes dhe konflikteve te brendshme qe zhvilloheshin cdo dote ne luften per pushtet brenda Oborrit te Enver Hoxhes. Aq me pak ne kete normalitet fiktiv, do te ndikonte vdekja e Mehmet Shehut. Njeriu I forte, kryeminister qe prej vitit 1954, arkitekt I diktatures se proletariatit dhe perkrahes I vijes ekstreme te luftes se klasave, tmerr I viktimave dhe gjakatar ne kohen e luftes antifashiste, kish ngritur rreth vetes mure legjendash, frike dhe admirimi. Ngjitja e tij ne 27 vjet ishte ndjekur ne cdo etape me vemendje maksimale nga shqiptaret, qe ne kursin e panderprere te anetareve te larte te Nomenklatures, qe ngjiteshin dhe binin pa mbarim, admironin qendrueshmerine e Mehmet Shehut dhe mitin e tij te pavdekesise, qe rritej e rritej paralel me ate te Diktatorit. Por do te provoheshin gabim edhe kete here.

Ishte viti 1981 dhe partia komuniste sapo kishte festuar me buje 40 vjetorin e krijimit te saj, me ndihmen e jugosllaveve, ne nje nga rrugicat e Tiranes. Vetem pak muaj me pare Mehmet Shehu kishte marre ndoshta dhuraten e fundit prej shokut te tij te idealeve, Enver Hoxhes. Ishte nje kopje e pare e librit ''Kur lindi Partia''. Me nje shenim qe do te provohej anetareve te larte te Nomenklatures, qe ngjiteshin dhe binin pa mbarim, admironin qendrueshmerine e Mehmet Shehut dhe mitin e tij te pavdekesise, qe rritej e rritej paralel me ate te Diktatorit. Por do te provoheshin gabim edhe kete here.

Ishte viti 1981 dhe partia komuniste sapo kishte festuar me buje 40 vjetorin e krijimit te saj, me ndihmen e jugosllaveve, ne nje nga rrugicat e Tiranes. Vetem pak muaj me pare Mehmet Shehu kishte marre ndoshta dhuraten e fundit prej shokut te tij te idealeve, Enver Hoxhes. Ishte nje kopje e pare e librit ''Kur lindi Partia''. Me nje shenim qe do te provohej ogurzi per te: ''...ti je ushtar besnik I Partise. Ajo dhe populli do te te jene mirenjohes''.

Me 28 tetor 1981, Enver Hoxha do t'I shkruante per here te fundit mehmetit si koleg. Kete radhe ne forme shenimi mbi projekt-autokritiken e kryeministrit, qe do te duhej ta lexonte ne mbledhjen e pare te Byrose Politike, pas Kongresit te Shtate te partise se punes. ''...ne karakterin tend ke disa elemente negative qe shfaqen ne punen tende per Partine, ate parti per te cilen ti le jeten''.

Prej disa muajsh ne Vilen e Shehajve, zhvillohej nje tjeter drame. Skenderi, nje prej tre djameve te Mehmet Shehut, ai me ''harrakati'', me garipi, me moskokecaresi, personazh I jetes se nates se kryeqytetit, qefli femrash dhe motorrash - qytetaret e Tiranes jo rralle here admironin xhirot e tij ne motorrin Yamaha, te cilin kishte pasion t'i jepte zbathur rrugicave te Bllokut dhe te Tiranes se re - befas kishte rene ne dashuri me Cenerentolen. Ajo quhej Silva Turdiu, nje volejbolliste me bukuri te rralle, por me nje biografi te mallkuar. Mallkimi kishte bere nje rreth te mbyllur dhe ishte kthyer ne shtepine e Makbethit, si nje fantazem. Fisi I Turdinjve, nje prej viktimave me ekselente te luftes se klasave, aq te dashur per Mehmet Shehun, kishte trokitur dramatikisht ne deren e kryepersekutorit. Per t'I futur brenda si ambasadore dhe si nusen e re te djalit, vajzen e tyre Silven. Ishte kjo prova e madhe e karakterit te Mehmet Shehut. A do te rezistonte dhe te nxirrte jashte deres se tij, ate se bashku me djalin plangprishes? Apo do t'I dorezohej anes se tij njerezore, fshehur diku thelle nen karakterin e tij diktatorial? Kush do te triumfonte, Mehmeti njeri, apo partizani I luftes se klasave? Kush do te mbyste tjetrin? Cili do t'I mbijetonte ne kete duel vdekjeprures? Mehmeti u dorezua dhe pranoi fejesen.

Letra e fundit e Mehmet Shehut eshte pikerisht deshmia finale e ketij konflikti. Por ajo nuk mund te kuptohet pa pershkruar situaten e atij viti, qe vertet qe u shenua si historik ne almanakun e kuq te partise se punes. Viti 1981 dhe Kongresi I Shtate, konfirmuan zyrtarisht rikthimin ne eliten e PPSh te nje prej emrave qe I kishin shpetuar koses se hekurt te ndeshkimit te vales liberale te viteve 70, Ramiz Alise. Alia u zgjodh sekretar I KQ te PPSH, nje post qe e ndante vetem nje hap nga maja e piramides, Enver Hoxha. Po te mos llogaritesh, qe per te arritur atje, I duhej te ecte mbi trupin e Mehmet Shehut, njriut qe investonte ne linjen e besnikerise ndaj Liderit, per te siguruar trashegimin e fronit, pas vdekjes se tij natyrale prej gati 40 vjetesh. Afer te shtatedhjetave, por mire fizikisht, me pushtet te kufizuar vetem nga Enveri, Mehmet Shehu kishte ndjekur me indiferece rritjen graduale dhe me koken ulur te Ramiz Alise. Fale nje raporti te shkelqyer me gruan e diktatorit dhe dinakerise se tij, ish sekretari I rinise dhe nje nga pinjollet e rralle veriore komuniste, Alia diti t'I shpetoje valeve te herepashershme te spastrimeve te brendshme te Partise. Befas nje moment kjo e solli ate shume prane kreut. I vetmi qe I bente hije, ishte Mehmet Shehu. Kryeministri dhe trashegimtari par consequence I fronit te Hoxhes, dhe ai ishte prane triumfit, ndersa shendeti I Hoxhes perkeqesohej me dite. Gjate Kongresit te Shtate Televizioni Shteteror u tregua shume I kujdesshem ne transmetimin e fjales se Diktatorit, e cila u transmetua ne pjesen me te madhe e regjistruar, pasi Hoxha ndonese prezent ne salle, I demtuar fizikisht dhe ne shikim prej diabetit, me te cilin jetonte prej vitit 1948, ndihej I pamundur ta lexonte ''live''. Pak muaj para kongresit, Mehmet Shehu ishte tashme me I vemendshem ndaj Alise, pasi e ndjente se pushteti ishte afer. Bile ai kishte mberritur. Prani kudo e Mehmet Shehut, I cili tashme kishte filluar te bente edhe vizitat vetem, emri I tij qe po shfaqej ne parrullat standarte dhe zyrtare, apo botimi I kujtimeve te tija luksoze dhe te shtypura jashte, me foton e tij me ngjyra, te madhe, pompoze te futur ne kornizen e brendshme te faqes se pare te cdo vellimi. Por ankthi I pritjes rritej. Kjo, pasi qofte Mehmeti, qofte Ramizi prisnin qe njeri tjetri te hidhte kemben ters, por me shume Alia I kujdesshem, me nje bilanc negativ gabimesh. Fejesa e Skender Shehut shenoi kthesen. Thelbesor ne rrenimin e Mehmet Shehut, ishte dhe ''harresa'' e Kadri Hazbiut. Ky eshte gabimi I dyte, qe Shehu pranon ne letren e tij, drejtuar Enver Hoxhes, pas para se te terhiqte kembezen e Makarovit. Ministri I Brendshem, krahu I djadhte I Shehut ne drejtimin me dore te forte te vendit, shihte me zili ngjitjen e pakthyeshme te kryeministrit drejt kreut te piramides. Per shume arsye, Hazbiu e kishte kete te pamundur. Pervec percmimit te Hoxhes, atij I duhej te perballej cdo dote me perbuzjen e krenarit Shehu, qe jo rralle e konsideronte ate nje plebe ne Oborrin e Kuq dhe nje kamzhik ordiner ne luften e klasave. Pikerisht kjo e bashkoi me Ramiz Aline, ky vete nje viktime e pakallur e luftes se klasave, shpetuar ne emer te frymes se Partise, qe here pas here falte, ne emer te tolerances se me te fortit. Ramiz Alia dhe Kadri Hazbiu filluan te ravijezojne lidhjen e tyre, me qellimin final, zenien e dy majave respektive ne piramiden e kuqe, Hoxhes dhe Shehut. I pari kishte nje fund te shpejte per shkak te shendetit te rrenuar. I rrezikshem dhe gati I paprekshem shfaqej Mehmet Shehu. Ndaj dhe aleanca Hazbiu - Alia do te shfaqej me shume se kurre, ne ditet me te erreta te Mehmet Shehut, njeriut qe paraqiste pengesen e teme te te dyve drejt pushtetit. Arkivat e procesverbalit te mbledhjes se Byrose ate dhjetor 1981, tregojne se ishin pikerisht ata te dy, qe me ashper sulmuan aktin e dobet politik te familjes Shehu dhe te kryetarit te saj, ne rastin e fejeses se djalit te tyre me vajzen e Turdinjve.

Vete Ramis Alia ne librin e tij ku ''deshmon per historine'', pranon se marredheniet e tij, por dhe te te tjereve - lexo Kadri Hazbiu - me Mehmet Shehun nuk kane qene te mira. ''Mehmeti nuk gezonte nje reputacion te mire. Ai ishte shpesh ofendues, prepotent e arrogant''.

Ate nate 17 dhjetori kjo arrogance iu derdh ne fytyre, me urrejtje, me percmim, me perbuzje pikerisht nga ''plebejte''. Ishte pikerisht ai, Ramiz Alia qe propozoi edhe masen ndeshkuese. ''...une propozova qe Mehmetit t'I jepej verejtje e rende me shkrim ne libreze'', kujton Ramiz Alia.

Miti u kthye. Mehmet Shehu nuk ishte I paprekshem. Ai kishte bere gabime, bile I ishin kujtuar edhe gabimet e vjetra, I kishin permendur arrogancen, por edhe brutalitetin me te cilin ai kishte egzekutuar 20 fshatare ne luften nacionalclirimtare, por mbi gjithcka Ramiz Alia I kishte kujtuar atij, Mehmetit, Luften e Klasave. Interesant eshte fakti se vete Alia pranon ne kujtimet e tij se kishte qene lufta e klasave qe kishte shenuar ndarjen e hershme te tij me Shehun. ''Ne prag te Kongresit te Shtate une dhe Mehmeti'', kujton Alia, ''patem nje polemike te ashper ne prag te Kongresit te Shtate per Luften e Klasave (!). Mehmeti mbronte tezen se sa me shume te zhvillohet socializmi, aq me teper ashpersohet lufta e klasave. Une kisha pikepamje te kundert. Se kjo lufte dobesohet. Me ne fund u arrit nje kompromis, I cili doli edhe ne kongres (te shtatin) sipas te cilit del se lufta e klasave zhvillohet me hope, here forcohet e here dobesohet, sipas rrethanave te brendshme dhe te jashtme'', kujton Alia.

Mbledhja e pare e Byrose pas Kongresit te Shtate, eshte mbledhja ku u kryqezua Shehu dhe ku pak hyri ne pune ky kompromis. Alia "harroi" tendencat e tij liberale dhe u kthye ne akuzatorin kryesor te Mehmetit. Aq sa meritoi tere vemendjen e tij edhe ne testamentin qe i le Hoxhes pak minuta para se te vriste veten. Sipas te dhenave te specialisteve arkivore, jane pikerisht keto pasazhet qe i mungojne letres se vetevrasjes se botuar javen e shkuar. Keto pasazhe ne fakt Ramiz Alia i ben publike ne kujtimet e tij, botuar qe ne gusht 1992. "Ne ate leter Mehmeti i drejtohet Enverit duke i thene se Kadriu (Hazbiu) ishte intrigant dhe Jago. Ndersa mua me cileson si Hrushovin e Shqiperise". Ne letren e bwrw publike, keto pasazhe mungojne.

A thua Mehmet Shehu te kishte reaguar thjesht ndaj sulmeve te momentit te Alise dhe Hazbiut, aq sa ti kushtonte pasazhe te tera ne letren e tij te fundit ne kete bote? Nje fare pergjigjeje japin ata deshmitare te asaj nate historike. Sic edhe e pohon vete Alia, por sic e verteton edhe procesverbali i mbledhjes sw Byrosw Politike tw KQ tw PPSH, edhe anetare te tjere te Byrose Politike, kane reaguar ashper ndaj mungeses se pafalshme te vigjilences ne luften e klasave nga kryeministri i Shqipwrisw Mehmet Shehu. Ndaj diferencimi qe ai i ben ne letren e vetevrasjes Alise dhe Hazbiut nuk ka sesi te jete i rastit. Po aq sa nuk eshte e rastit lenia jashte botimit e ketij pasazhi prej botuesve te saj.

Por ne fund Mehmet Shehu ka mbetur perballe vetem me vetveten. "Kjo do te jete nje nate e rende per ty, ndoshta me e renda ne jeten tende". Me keto fjale Enver Hoxha percolli Shehun, pak para mbylljes se mbledhjes se Byrose, rreth ores nente te darkes sw 17 dhjetorit 1981.

Ne librin e tij me kujtime "Titistet", ku Hoxha shkruan edhe per dosjen Shehu, ai citon veten me fjalet e fundit qe i drejton kryeministrit: "Tani, shko dhe reflekto thelle". Mbledhja u nderpre, me qellim te vazhdonte te nesermen mw 18 dhjetor, po ne oren nente te mengjesit. Kishin mbetur pa folur vetwm Mehmet Shehu dhe Enver Hoxha. I pari me letrat e autokritikes se refuzuar- ajo duhet te ishte me e thelle i thane shoket- dhe Enveri, i mbajtur nga krahet prej rojeve te tij, qe duhet te thoshte fjalen e fundit: A duhej falur apo jo Mehmet Shehu? Shoket kishin propozuar shenim ne libreze, por a mund te parashikohej Hoxha?

Askush me mire se njerezit qe kane ndenjur me Shehun deri ne minutat e tij te fundit, nuk mund te pershkruajne ne menyre me dramatike kete dileme te kryeministrit. Bashkim Shehu njekohesisht edhe shkrimtar, me nje doze dramatike te shkelqyer dhe krejtesisht i shkeputur nga lidhja e gjakut me Mehmet Shehun pershkruan ne menyre gati shekspiriane keto ore te fundit te kryeministrit te hekurt: "...ai terhoqi nga vetja deren e dhomes se ndenjes ku ishin dy djemte dhe e mbylli pa zhurme. Ate mbremje nuk mund te rrinte me ta... beri nje perpjekje dhe arriti te perqendrohej. Nxori nga dritarja tre- kater flete formati dhe renditi si zakonisht disa pika orientuese".

Nw fakt, mw pas u zbulua se fletet e formatit kane qene tre. Fleta e dyte eshte ajo e mbushur me me shume korrigjime, a thua se mendimet e Shehut kane rrjedhur dy here me shpejt sesa dora e tij qe nxitonte e endej mes dilemes, te shkruante apo te terhiqte kembezen e pistoletws "Makarov".

Fleta e trete eshte me e shkurtra, e mbushur me shume me thirrje eksklamative. "Rrofte... poshte...". Nje tis i lehte sarkazme shenon nje prej rreshtave te fundit: "Rrofshi Ju shoku Enver, te pakten sa te siguroni partine e socializmin". Ose edhe paralajmerimi i fundit ndaj ish shokut te tij te idealeve, per nje spastrim te fundit te partise nga "Jagot e Hrushovet". Dhe ne fund mesazhi i pashprese per te kursyer (Amanet shoku Enver) familjen dhe femijet.

Diku mes faqes dy dhe tre, dera e studios eshte hapur dhe aty ka hyre Fiqret Shehu. E shqetesuar per shendetin e burrit te saj- mjeket i kishin konstatuar nje tension te larte 26- ajo ende i bente rezistence dozes se madhe te valiumit qe kishte pire. Ia kishte kerkuar vete Mehmeti ne dialogun e fundit qe shkembyen diku ne korridor, aty diku mes dy dhomave te gjumit, ku kishin sinjalizime se nuk ishin vene pergjues. Dera sakaq u terhoq.

Por le t'i kthehemi pershkrimit rrenqethes te Bashkim Shehut. Nga ajo qe ai shkruan, duket se ka qene jo vetem ne dijeni te letres, porse dhe e ka pare nje kopje te saj, pasi pershkrimi i tij perputhet me pershkrimin fizik, te fletes se dyte te letres se vetevrasjes: "Ne caqet e deshperimit, i rrezbitur pothuaj, ai vazhdonte te shkruante. I'u desh te prishte disa here fraza dhe paragrafe te tere, por me se fundi ju duk se e gjeti hulline... neper te cilen po shkonte pa kthim tashmw".

Ketu fantazia e Bashkim Shehut ne librin e tij "Vjeshta e ankthit", ecen paralel me thelbin e asaj c'ka realisht ndodhi ate nate, por qe ne te vertet kuptohet vetem pasi te lexosh letren e vetevrasjes se babait te tij. "...Nje here u ndal, tek degjoi hapa ne korridor te afroheshin. Apo iu be se kishte degjuar?" Bashkim Shehu eshte teper i sakte ne ato qe di. Dhe i sigurt. Ai ne kete pasazh dramatik permend frazen: "...Mehmeti e dinte se prej dy vjetesh se po i kercenohej pushteti". Ishte koha kur rikuperimi i "helmfshehurit" Alia kishte marre nje forme perfundimtare, nje prej armiqve te rinj'' qe po e mundonin padrejtesisht dhe po e renonin, qe t'i merrnin pushtetin". "Ai degjoi hapa ne korridor, pastaj ne studio priti pa levizur, gjersa u hap dera e dhomes se tij dhe hyri dikush, nje hije qe mezi mund te shquhej, por qe megjithate ai e njohu kush ishte dhe qe ishte ai vete Mehmet Shehu, duke mbajtur ne dore nje send vezullues qe ishte arme dhe qe shtiu mbi te. Kaq ishte tha me vete, ndersa degjoi krismen''.

Djali I Mehmetit Bashkimi, njihet prej kohesh per qendrimin e tij te qarte ne kete pike, ai nuk ka asnje dyshim se I jati ka vrare veten. Te gjitha teorite e tjera konspirative, per pranine ate nate ne studio te Kadri Hazbiut dhe ndonje tjetri, te ardhur aty permes nje tuneli nga Komiteti Qendror, tashme zyrtarisht jane thjesht legjenda, me te vetmin element real, tunelin qe ende ekziston. Kjo per shume arsye. E para bodigardet e Shehut, qe e ruanin gjithe naten, kane mohuar ekzistencen e njerezve te tjere, apo zhurmave perkatese. Mosdegjimi I krismes se thate te Makarovit, nga ekspertet kriminaliste eshte shpjeguar me zgjedhjen e pozicionit perefkt nga ana e vete Shehut - vetevrasja e tij eshte cilesuar pikerisht me kete term ''vetevrasje perfekte''. Zhurma e plumbit eshte neutralizuar ne rrugen e gjate qe pershkroi, mes jorganit, mushkerive, zemres, dyshekut te krevatit te fundit te Mehmet Shehut.

Por ajo qe eshte ndoshta dhe arsyeja kryesore e mosvrasjes se Shehut nga nje dore tjeter, lidhet pikerisht me pjesen e dyte te drames, qe pritej te zhvillohej me 18 dhjetor 1981 ne oren nente: vazhdimi I mbledhjes se Byrose. Ku pervec Shehut, nuk kishte folur edhe Enver Hoxha. Ai kishte privilegjin e fjales se fundit. Byroja e kishte perbaltur me kritika Shehun, bile kishte propozuar masa. Por a mund te parashikohej Hoxha? Po sikur ta falte. Ashtu sic I kishte falur edhe gabimet e tjera, vrasjen e civileve, egzekutimin e partizaneve, apo roberve italiane te luftes. Takimi me Titon ne Queen Elisabeth, rruges per ne Nju Jork, apo edhe dashurine e tij te tepruar me ruset. Piramida e studimit te Hoxhes nuk funksiononte permes hierarkise se ligjit, por asaj te frikes. Dhe ne kete piramide, me gjithe themelet e lekundura nga fejesa me vajzen e Turdinjve, Shehu ruante ende pozita te forta. Askush nuk do te guxonte te terhiqte kembezen. As Kadri Hazbiu, megjithe tundimin per t'I zene vendin si kryeminister. Njerezit e Shehut, I kishte kudo ne Ministrine e Brendshme perfshire zevendesin e tij, qe ruante te njejtin mbiemer me kryeministrin. As Alia, qe njihej se nuk radhitej nder trimat e thekur nuk do te guxonte te rrezikonte vite te tera investimi per t'u rikthyer ne maje, aq me teper se ne fund te fundit, objektivi I tij konkret ishte Hoxha dhe jo Shehu. Interesant eshte shenimi qe ka lene mbi zarfin ku mbylli Letren e Vetvrasjes Mehmet Shehu. ''T'I jepet ne dore vetem shokut Enver Hoxha dhe (ketu ka nje korrigjim mes fjaleve askush dhe kerrkush) tjeter''. Poshte, ne cepin majtas dy inicialet ''M.SH.''

Ne mengjes ky amanet iu shkel I pari. Serish gjithcka funksionoi ne baze te hierarkise se frikes. Roja e Shehut, pasi e gjen ne shtrat te ftohur nga vdekja kryeministrin, konstaton zarfin e lene mbi komodine. Menjehere lajmeron Ramiz Aline. ''Me telefonoi oficeri I tij personal. Me tregoi se M. Shehu kishte vrare veten... duhet te kete qene para ores tete'', kujton vete Alia. Ne hierarkine e frikes pas Hoxhes dhe vendit te lene bosh nga Shehu I vdekur, vetem ai mund t'I shpinte lajmin diktatorit.

Alia pohon nder te tjera se oficeri pervec tij, kishte lajmeruar edhe Kadri Hazbiun. ''Letren e mori Kadriu dhe ia ka dhene Enverit'', kujton Alia. Por ai gjithashtu dy faqe me pare ne librin e tij ''Une Ramiz Alia deshmoj per historine'', thote se ka qene ai qe ia ka cuar lajmin Enver Hoxhes. ''(Enveri) nuk e dinte. Ishte duke ngrene mengjes. Sic eshte zakon tek shqiptaret, kur eshte njeriu duke ngrene buke, nuk I komunikohen lajme te tilla. Por vete Enveri me nxiti, duke me thene se dhe ai ishte dakort qe Mehmetit t'I jepej verejtje dhe keshtu te mbyllej meseleja e tij... Atehere une I thashe se mehmeti e ka mbaruar vete punen! Me pyeti: ''Pse c'ka ndodhur?'' I tregova pastaj punen e vrasjes. Kjo eshte e tera...'', perfundoi Alia. Vertet? Kaq e lehte te pershkruhet dita me e mistershme ne historine e diktatures komuniste?

Megjithese letra e botuar javen e shkruar eshte paraqitur e cunguar - shkaqet sipas historianit Milo lidhen me afatin e maturimit te ketij dokumenti - pjeset e hequra, perifrazon vete Ramiz Alia, ne librin ''Une deshmoj per historine''. Sipas edhe vleresimeve te specialisteve shqiptare te Arkivave, letra e botuar javen e shkuar, plus pasazhet kryesore te nxjerra gati dhjete vjet me pare nga Sekretari I fundit I Pare i Partise se Punes, japin permbajtjen e plote te letres se vetvrasjes se Mehmet Shehut. Por qe njekohesisht nxjerr te qarte harten e konflikteve te brendshme, ne luften per pushtet brenda Bllokut. Mehmet Shehu vrau veten, por u shty ne ate rruge, nen preteksin e nje incidenti roze te djalit te tij, prej pretendenteve rivale per fronin e tij dhe te Hoxhes, Hazbiu dhe Alia. Ministri I Brendshem nuk vonoi dhe ra vete ne dhembet e ingranazhit qe brejten nga brenda Mehmet Shehun. ''Jago'' ne fund u tradhetua edhe vete. I vetmi qe mbijetoi ishte Ramiz Alia. Ne 23 nentor 1984, ne fjalen e tij testament, Enver Hoxha ne diten e Rinise Komuniste, shenoi ne postin e pasardhesit te tij, ish-sekretarin e BRPSH, Ramiz Aline. Vetem Ai I kishte kaluar te gjitha provat.

tiranaforum

Posted on 26/1/2010, 14:23

User deleted

E verteta e Mehmet Shehut ka filluar te flase vete

Liljana Hoxha

(nusja e djalit të dytë të Enver Hoxhës, Sokolit)

"Miqesi e tradhetuar", e quan Nexhmie Hoxha raportin midis Enver Hoxhes - Mehmet Shehut e familjarisht, kundershtuar kjo nga Bashkim Shehu si hipokrizi, se realisht ishte bashkefajesi e lidhje interesash. Personalisht une do t'i theksoja sidomos interesa klanore bashkefajesie e bashkepunimi ne bllok. Per kete vete B.Shehu, duhet te kete njohurite e tij me te hollesishme se une, sic ka demonstruar filigramen e lidhjeve te krushqise brenda bllokut. Por mund edhe te jemi tolerante, meqe hyri ne burg shume i ri dhe s'ka mundur te dije me thelle se cka ndodhur me pas tragjedise se familjes se tij, nderkaq tragjedi e Shqiperise per vetvrasjen e kryeministrit te saj. Kuptohet qe nuk qe miqesi ajo cka lidhte e detyronte ndaj njeri-tjetrit Enver Hoxhen e Mehmet Shehun, megjithese kjo, pranuar vone nga une vete, se s'mund te besoja ne arsye meskine qe midis dy grave te shtetit, Nexhmije Hoxha e Fiqirete Shehu, te nderej nje xhelozi e eger e, pajustifikueshme per poziten teper te larte te tyre per fatet e vendit, te ndervarur nga te dyja per te tashmen "per atehere) e per te ardhmen, pas Enver Hoxhes. Sikur cdo gje principale ne zhvillimin e politikes se partise e te shtetit te qe vertete e tille, xhelozite e natyres njerezore nuk mund te shkonin deri ne armiqesi midis tyre. Kjo ishte nje e vertete e hidhur sado qe une jam munduar deri vone te mjaftohem me konstatimin qe Fiqirete Shehu kishte superioritet intelektual.

A ka ndikuar ajo ne eliminimin e Mehmet Shehut?

Kete nuk mund ta them me bindje, por Enver Hoxha ka vuajtur per vdekjen e Mehmet Shehut. Ndonese ka ndjekur me gjakftohtesi procesin, e familjes se M.Shehut qe ka qene e detyruar te pranoje aktivitetin. Ajo mund te kete patur te gjitha te zezat, ajo mund te ishte agjente dhe te kete vrare vete te shoqin, sipas nje plani te Ramiz Alise e Kadri Hazbiut. Por ama asaj i eshte premtuar se do ta ruanin ate dhe familjen, por ate e lane te vdese ne burg. Domethene ketu ka qene nje intrige kriminale politike. Edhe nje gje tjeter dua te them: naten e fundit Enver Hoxha i thote Ramiz Alise, gje qe ky vete e ka pranuar se ndonjehere njeriut i shket goja e vetezbulohet, pra Enveri i thote: Ta leme me kaq me Mehmetin, te mjaftohemi vetem me verejtje. Kur u pa qe Enveri nuk do ta likujdonte Mehmetin, sic u likujduan gjithe te tjeret, urgjentisht e likujduan vete ata. Kjo eshte bere kryesisht per Kosoven.

Edited by tiranaforum - 26/1/2010, 14:39

tiranaforum

Posted on 26/1/2010, 14:58

User deleted

Nexhmije Hoxha për fejesën e Silva Turdiut dhe Skënder Shehut

fragment nga libri “Miqësi e tradhëtuar” e Nexhmije Hoxha

Mehmet Shehu kishte hyrë në shtëpinë e re dhe e kishte fejuar djalin e tij, Skënderin, me vajzën e Qazim Turdiut, i cili gjatë luftës kishte qenë me Ballin. Familjet e ish-diktatorit dhe ish-kryeministrit i kishin bërë pushimet veç e veç atë verë. Enver Hoxha sapo ishte kthyer nga Pogradeci dhe qysh të nesërmen e kthimit i bëjnë vizitë Mehmetit dhe Fiqretit. Kjo ishte edhe një vizitë urimi me rastin e fejesës së djalit të Mehmetit, Skënderit. Një mbrëmje, kur familja e diktatorit po darkonte, Iliri, djali i Enverit, u jep lajmin familjarëve të tjerë se Neli (Skënder Shehu) ishte fejuar. Atë e kishin njoftuar për këtë dhe e kishin ftuar bashkë me Teutën vetëm një orë më parë. Kjo ishte edhe vizita e parë që bënte e fejuara e Skënder Shehut, Silva Turdiu, në shtëpinë e Mehmetit. Iiri u thotë se vajza quhej Silva dhe ishte e bija e Qazim Turdiut, pedagog matematike në Universitetin e Tiranës. Të nesërmen vendosën të shkonin për vizitë në shtëpinë e Mehmetit për t’i uruar fejesën e djalit. Kjo vizitë, që është përshkruar me hollësi, botuar e ribotuar, shkoi normalisht dhe u thanë fjalë të mira për Qazim Turdiun; Enveri dhe Nexhmija uruan çiftin e ri si dhe Mehmetin e Fiqretin, madje u bënë edhe fotografi. Gjithçka rrodhi normalisht. Por të nesërmen Enver Hoxha do t’i kërkonte Mehmet Shehut ta prishte fejesën e djalit, sepse familja e së fejuarës së Skënderit kishte 6-7 të dënuar politikë dhe nëna e vajzës ishte nga familja e Pipave, e Muzafer e Arshi Pipës.

.....................

Fiqrete Shehu dhe Nexhmije Hoxha

tiranaforum

Posted on 26/1/2010, 15:18

User deleted

Leter nga ferri per Nexhmije Hoxhen
Nga Bashkim Shehu
Merr: Nexhmije Hoxha, Pularia e Laprakes Tirana, ALBANIA

Zonje,

Meqe nuk kam rruge tjeter per te sqaruar disa ceshtje me ju, po ju dergoj kete leter nepermjet gazetes "Korrieri". Si ndonja 2 vjet te shkuara, ju jam lutur, po nepermjet "Korrieri", qe te vertetoni se me cilat sherbime agjenturore ka qene i lidhur im ate, Mehmet Shehu, qe te mund te kerkoja pastaj prej shteteve perkatese pension si familje deshmori. Prandaj dhe e prita me interes botimin e kujtimeve tuaja ne faqet e gazetes me te madhe te Shqiperise, mirepo mbeta i zhgenjyer, duke pare se ishin nje perifrazim i zgjeruar apo konspektim talmudik i nje kapitulli te nje libri te burrit tuaj, botuar ketu e njezeteca vjet me pare.

Sidoqofte, mesova disa gjera te reja. Mesova, fjala vjen, se bashke me qendrimin karshi ish- kryeministrit paska ndryshuar edhe qendrimi juaj ndaj ish-dados sime, asaj plakes se huaj qe me ka rritur, se ciles ju i dedikoni nje vend te vecante ne kujtimet tuaja, si personazh me nje te kaluar misterioze. Dadoja ime duhet te kete qene vertet njeri i rendesishem, perderisa ju erdhet per te ngushelluar me rastin e vdekjes se saj po ashtu sikurse erdhi krejt Byroja Politike, me perjashtim te Enver Hoxhes, i cili u mjaftua te ngushellonte permes telefonit. Mos ndoshta qysh atehere kishte dyshime Enver Hoxha, edhe pse nuk qe hapur kasaforta e Hysniut? Po per dadon time, nuk pati ndonje dokument ne kasaforten e Hysniut? Ju pyes thjesht per kurreshtje, sepse dokumentet qe ju thoni se i keni gjetur atje ne lidhje me babane tim, ose BAB 008-en, nga nje per cdo agjenture te huaj, e shumta mund te vlenin si shembull sesi nuk duhet shkruar nje roman policesk. Por, nese te tilla dokumente do te kishin qene te vlefshme qe une t'u vertetoja shteteve te huaja se im ate u paska sherbyer dhe kesisoj te merrja pensionin e lartpermendur, e tere kjo histori me kasaforten e Hysniut mund te vlente edhe per ndonje manual bixhozi, per t'u mesuar bixhozcinjve si te nxjerrin nga menga apo nga diku tjeter cdo leter te nevojshme ne momentin e duhur.

Edhe me interesante se ajo qe mora vesh lidhur me qendrimin tuaj ndaj dados sime, eshte se nuk paskam qene fare, asnjecike, viktime e regjimit qe drejtonte burri juaj, por, sic deshmoni ju, kam qene viktime e Ismail Kadarese. E di qe Kadareja shkruan libra, por nuk di qe te kete hartuar kodin tuaj penal, sipas te cilit njeriu futej ne burg per nje fjale goje. Do te ishte mire qe, sic me sqaruat mua, te sqaronit edhe ata dhjetra mijera te tjere qe, midis 1944-s dhe 1991-shit, personalisht ose nepermjet familjareve te tyre, kane vuajtur burgime, internime, tortura, pushkatime, varje, si dhe vrasjet e atyre qe tentonin te arratiseshin dhe qe u jane masakruar kufomat, dhe ekspozimin e kufomave te masakruara. Ju lutem t'i sqaroni njerezit, ne menyre qe, nese nuk ka pasur gisht fare pushteti juaj, ta dine kujt duhet t'i rendojne keto krime, se paku ne ndergjegje.

Po interesant eshte edhe titulli i ketyre kujtimeve, "Nje miqesi e tradhtuar". Ky titull me solli nder mend faktin se peseshja e pare e grave komuniste ne Shqiperi, me sa shkruan burri juaj, perbehej, pervec jush, nga Fiqret Sanxhaktari, ose Shehu (fundi i se ciles dihet dhe nuk dihet, se vdiq ne burg ne rrethana ende te erreta), Drita Kosturi (e fejuara e Qemal Stafes, e cila e kaloi tere jeten si e perndjekur nga diktatura), Meriban Najdeni (gruaja e bashkevuajtesit tim, disidentit Xhavit Qesja, i cili beri mbi 30 vjet burg, ndersa Meribani, ndonese nuk u burgos, nuk eshte aspak ne anen tuaj, po ne anen e shoqeve te tjera te ketij grupi) dhe Liri Gega (e pushkatuar me foshnje ne bark). Si shpjegohet qe ju tradhtuan te gjitha? Nuk po i numeroj tere ata shoke tuajt qe u shpallen tradhtare te nje regjimi per te cilin kishin dhene kontributin e tyre, sa e sa anetare te Byrose Politike e te Komitetit Qendror, perfshi edhe disa qe, ndonese ne burg, prisnin e shpresonin dita-dites te shpalleshin "te pafajshem" prej Enver Hoxhes, viktimes se nje numri ca si teper shqetesues miqesirash te tradhtuara.

Po me e rendesishmja qe mesova nga botimi i kujtimeve tuaja ne rubriken Nekropol, te gazetes me te madhe te vendit, konsiston ne dicka tjeter. Nuk eshte aspak e cuditshme, perkundrazi, me duket krejt e natyrshme qe ta kaloni pleqerine duke shkruar kujtime mbi jeten tuaj dhe njeriun e jetes suaj (ndonese me duket e cuditshme qe te shkruani nje liber te tere kujtimesh, tani ne pleqeri, mbi te afermit e mi, qe nga BAB 008-a e deri tek dadoja ime). Dhe eshte krejt normale qe ta gjeni ndonje botues. Por, qe libri juaj te promovohet si asnje liber tjeter, me nje hapesire prej sa e sa faqesh dhe per 2 jave te tera, ne gazeten me te madhe, kjo perben dicka qe nuk ka ndodhur ne asnje vend post-diktatorial. Po me sa duket, ne njefare kuptimi Shqiperia nuk eshte vend post-diktatorial. Me sa duket, ne njefare kuptimi keni te drejte kur fjalen DEMOKRACI e vini ne thonjeza, sikurse ne paraqitjen ose hyrjen e botimit te kujtimeve tuaja ne rubriken Nekropol (zaten, me ate fjale ne thonjeza mbyllet kjo hyrje, paraprire nga shenime redaktoriale me se te favorshme ne aspektin e komercialitetit). Pra, ky botim eshte shume domethenes, jo dhe aq per faktin qe ben te njohura kujtimet tuaja, sesa per nje pozicionim se prapthi ndaj historise nga ana e disave qe kane fuqi ndikimi mbi opinionin publik (nuk eshte i vetmi rast, dhe nuk eshte e vetmja gazete, por kjo e tanishmja u'a kalon se largmi te gjithave). Njerezit qe do t'i kujtonin me nje ndjenje tmerri e neverie bemat e nje pushteti, nuk mund te rendnin si manare mbas protagonisteve te tij per t'u kerkuar qe ata te tregojne gjere e gjate sa te mire kane qene, dhe se kane qene viktima te viktimave te veta. Dhe, sigurisht, cfare tjeter mund te pritej nga ju qe t'u tregonit? Ndersa une ju falenderoj qe me dhate rastin te shoh dicka te papare ne nje vend qe ka vuajtur nga diktatura.

Edhe nje gje tjeter. Ju thoni se i keni ndjekur me emocion ato qe i quani "vetefajesime te familjes Shehu". Desha t'ju pyes, kur keni qene me e emocionuar dhe kur ka pasur me shume emocione e shqetesime ne zemer burri juaj BAB 007-a, ose thjesht 00? Pra, a jeni ndjere me te emocionuar ne castet qe i shpiknit "vetefajesimet" tona, apo ne castet qe urdheronit hetuesine per te perdorur cdo mjet qe ne te pranonim shpikjet tuaja? Nderkaq, sikurse duhet ta dini, te tilla "vetefajesime" une i kam hedhur poshte qysh ne kohen e regjimit tuaj, per cka, nder te tjera, m'u shtua denimi edhe me 8 vjet burg. Dhe po ashtu mund ta dini se prokurori qe kerkoi kete mase denimi per mua ndoshta me urdhrin tuaj, ka qene po ai i gjyqit tuaj mbas disa vjetesh kur ju denuan per vjedhje kafeje. Por ndoshta nuk e dini se prokurorin e trajtova me te njejten perbuzje sic trajtohet nje qen rrugesh. Dhe besoj se eshte ndjere i poshteruar. Dhe mund t'ju kete mallkuar vetmevete qe e urdheruat te merrej me mua, gje qe, mbas disa vjetesh, mund te kete ndikuar ne ashpersine e denimit qe ju dhane per vjedhje kafeje. Nese eshte keshtu, me vjen keq pse qenkam bere shkaktar per t'jua renduar denimin dhe ju kerkoj falje per ato vite qe mund t'i keni pasur nga une. Vertet, mundet qe s'e keni urdheruar ju prokurorin te me denonte mua, prandaj dhe ne kete rast bie hamendja qe sjellja ime ndaj tij te kete ndikuar ne ashpersine e tij lidhur me denimin tuaj. Megjithate, per cdo eventualitet po ju kerkoj falje per ato vite burgu qe mund t'i keni pasur per shkakun tim, qe te mos ju kem asnje borxh nga asnje pikepamje.

Bashkim Shehu
Ferri i kapitalizmit perendimor, 2 prill 2004

Post scriptum: Per pak sa s'harrova. Meqenese ju thoni qe dokumentet e pagjetura ne kasaforten e Hysniut duhet te jene futur nga Mehmet Shehu ne ndonje valixhe gri qe nuk dihet ku ndodhet dhe meqenese une i kam nja dy valixhe gri, nxitova t'i kontrolloj keto te fundit. Valixhet gri i kam blere ndonja njezet vjet mbas ngjarjes, por kjo eshte nje arsye me teper pse mund te gjendeshin brenda tyre dokumente agjenturore (p.sh., te koduara si rroba te brendshme), sic u gjeten mbas 20 vjetesh ne kasaforten e Hysniut. Por kerkimet mia nuk dhane rezultat ne asnjeren nga valixhet gri. Sidoqofte, kur te blej ndonje valixhe gri ne te ardhmen, prape do te kontrolloj dhe gjithmone pasi te kem pritur 20 vjet te tjera.

tiranaforum

Posted on 26/1/2010, 20:30

User deleted

E Hene, 05 Prill 2004

NEXHMIJE HOXHA GENJEN

Djali i Mehmet Shehut komenton librin e te vese se Enver Hoxhes "Miqesi e Tradhtuar"

Ka disa dite qe ne gazete po botohen pjese nga libri i Nexhmije Hoxhes "Miqesi e tradhtuar". A i keni ndjekur keto?

B. Shehu: Po i kam ndjekur. Duke u nisur nga titulli mendova se ajo ka hequr dore nga varianti i agjenturave. Por jo, ajo i permbahet variantit se Mehmet Shehu ka qene agjent qe para se te hyje ne parti dhe ne levizje "Nacional-Clirimtare). Po te jete keshtu, atehere Enver Hoxha ka qene subjekt ndaj te cilit ka marre urdher te punoje Mehmet Shehu. Kaq naive eshte Nexhmije Hoxha sa te mendoje se mund te ekzistoje miqesi midis agjentit dhe subjektit? Apo ky eshte nje truk publicistik i saj per te shitur librin? Ne baze te permbajtjes se librit, ai mund te kishte pak a shume titullin "Karriera e nje agjenti ne udheheqjen e larte te Partise". Por me kete titull apo dicka te ngjashme, asaj nuk ia blen njeri librin, vetem ndonje qe eshte kurreshtar te shohe se sa ka lajthitur ajo, apo ndonje qe ka rrjedhur krejt, ose ndonje per ndonje studim johistorik. Prandaj, Nexhmije Hoxha zgjedh titullin "Miqesi e tradhtuar" per t'ju drejtuar anes emocionale te lexuesit. Por, ose Mehmet Shehu ka qene agjent i sherbimit te zbulimit amerikan dhe anglez qe para hyrjes ne levizje "i jugosllaveve dhe i sovjetikeve behet me vone dhe atehere nuk behet fjale per miqesi dhe as qe kishte mundesi te tradhtonte nje miqesi qe nuk ekzistonte), ose ai nuk ka qene agjent dhe atehere mund te behet fjale per miqesi, te tradhtuar apo te patradhtuar dhe nga kush.

Nexhmije Hoxha thote se Enver Hoxha, me Mehmet Shehun eshte takuar vetem tre here gjate luftes. Dini gje nese eshte keshtu?

- Po, eshte e vertete se Nexhmija thote se gjate gjithe kohes se luftes Enver Hoxha eshte takuar me Mehmet Shehun vetem tre here, heren e pare ne Labinot, pastaj ne Vithkuq dhe pastaj ne Permet ne Kongresin Antifashist Nacionalclirimtar. Po c'thote Enveri

"shkova ne Corrush tek shtepia e sh. Mehmet Shehu ku do rrija disa dite. me priten i ati, sheh Ismaili dhe nena e tij, Sulltana. .Iu pergjigja me kenaqesi nene Sulltanes dhe qe atehere une lidha miqesi te ngushte me te shtrenjten nenen e Mehmetit, te cilen e doja shume por edhe ajo me donte shume. Sapo kishim ngrene mengjesin kur erdhi Mehmeti. U perqafuam. Me Mehmetin biseduam gjate per ceshtjen e luftes dhe per gjendjen ne Mallakaster. Nga dreka erdhi edhe Hysniu ".

Nuk i di Nexhmije Hoxha keto? Jane te shkruajtura tek "Kur lindi Partia", shkruar nga Enver Hoxha, botimi i pare, faqe 422-428, te hequra ne botimet e mevonshme. Apo mendon ajo se ka ndonje lidhje magjike midis veprave te Enver Hoxhes dhe ngjarjeve reale, qe kur i fshin ky nga veprat, si me ndonje makine, me te cilen mund te shkosh mbrapa ne kohe e te zhbehen edhe vete ngjarjet. Ajo edhe mund ta shtoje takimin ne Corrush e te pretendoje se eshte nje harrese. Po kur per ngjarje kaq lehte te kontrollueshme ka pasaktesi, cfare garancie ka per saktesine e ngjarjeve apo shpjegimeve te tjera te cilat eshte veshtire te kontrollohen? Dhe pasaktesira ne data dhe shpjegime ka edhe te tjera ne ato qe kam lexuar tek Shekulli.

Ne materialet qe ka botuar ne librin e saj Nexhmije Hoxha permend edhe nje leter qe Mehmet Shehu ia ka derguar majorit Ivanov aty nga fundi i luftes, me shume akuza ne drejtim te udheheqjes se Partise, Shabit te Pergjithshem dhe te vete Enver Hoxhes. Cfare dini lidhur me kete leter?

- Ne hetuesi jam njohur edhe me kete leter. Ishte e daktilografuar. Me kujtohen shprehjet: " ai nuk eshte as nje Tito ne miniature" "per Enver Hoxhen), "ata jane nje klike, Enveri, Liria shume vete e kane paguar me jeten e tyre kundershtimin qe iu kane bere ketyre " . Eshte fjala per Liri Gegen.

Atehere me eshte thene se kjo leter i ka ardhur Partise aty nga fillimi i viteve 60, pas prishjes me sovjetiket, por udheheqja e Partise nuk e kishte besuar duke e konsideruar si provokacion te sovjetikeve. Tani u njoha me hollesi me rrethanat ne te cilat kjo dhe disa dokumente te tjera qe kane qene bashke me te kane rene ne dore te udheheqjes se Partise.

Logjikisht del pyetja: Kur u vleresuan gabim keto materiale, ne mesin e viteve 60 kur udheheqja e Partise nuk ishte nen ndonje presion dhe mund te gjykonte me koke te ftohte "te pakten sipas standardit te tyre) apo ne dhjetor te vitit 1981 kur ishte nen presionin e motivimit te shpalljes armik te Mehmet Shehut?

[Tani regjimi i Enver Hoxhes ka rene, ato qe shkruhen ne letren derguar majorit Ivanov " qofte kjo autentike qofte jo " jane te verteta dhe muame leverdis qe te them se letren e ka shkruar im ate. Por, ne baze te ketyre shpjegimeve qe jep Nexhmije Hoxha, te gjitha gjasat jane qe kete leter qe na paraqitet ketu te mos e kete shkruar ai.]

Nuk pashe qe Nexhmije Hoxha te shpjegonte se si u provua autenticiteti i letres drejtuar Ivanovit dhe i materialeve te tjera te gjetura bashke me te dhe as gjate procesit hetimor nuk kam pare nje prove te tille, qofte edhe formale. Apo keto materiale u hapen, u lexuan ne zyren e Enver Hoxhes, sic thote Nexhmija, dhe autenticiteti i tyre u provua automatikisht?

Hollesira te tjera, nese Mehmeti e ka shkruar kete leter me apo pa udhezimin e ndonjerit nga zbulimet " atij anglez, amerikan apo jugosllav " agjent i te cileve duhet te ishte ne kete kohe apo me udhezimin e te treve bashke, nese e ka shkruar me apo pa dijenine e ndonjerit nga keta zbulime apo te te treve bashke, nese e ka shkruar me dore si te gjitha letrat e kesaj periudhe apo me makine e per te tjera hollesi po i leme t'i diskutojme kur te vertetohet autenticiteti i letres.

Nexhmije Hoxha permend edhe ngjarjet e vitit '48 dhe e nxjerr Mehmetin njeri te jugosllaveve

- Po, ajo i referohet pleniumit te 8-te, te cilin partia e saj e ka quajtur Pleniumi i zi dhe ngjarjeve menjehere pas tij. Po c'thote Enveri edhe ate dite qe Mehmeti shpallet armik " ne mbledhjen e KQ te 18 dhjetorit 1981 ? - "Mehmeti ne kete rast mbajti qendrim te mire, por edhe une me sa munda, qendrova ne kushte shume te veshtira." "Gazeta "Korrieri", Suplement, 22 korrik 2001). Pra Enveri mbajti qendrim jo me te mire se Mehmeti, por me sa mundi... Dhe kete e thote ate dite qe Mehmeti shpallet armik.

Nexhmije Hoxha ndalet gjate dhe e analizon me hollesi edhe nje ngjarje te vitit '53 kur Mehmeti eshte ne veshtiresi per shkak te disa gabimeve qe kishte bere. A mund te komentoni rreth kesaj?

- Kjo eshte nje ngjarje qe ilustron me se miri se si funksiononte mekanizmi i pushtetit arbitrar dhe te pakufizuar te Enver Hoxhes qe mund te te coje ne pike te fundit te deshperimit dhe pastaj te te thote "Na Mehmet, drejtoje ti Shqiperine nja dy jave. Do te ta le edhe ca dite te tjera pas festave.".

Por kjo eshte ceshtje tjeter. Nexhmije Hoxha e sjell kete ngjarje per te provuar se Mehmeti ishte agjent se ndryshe nuk kishte se si te shpjegohej gjithe ai reagim i tepruar i Mehmetit. Nexhmija analizon me hollesi autokritiken e Mehmetit dhe jep vleresime rreth kesaj autokritike. Se cfare rendesie ka, se ne cfare menyre e ben autokritiken nje agjent, vetem Nexhmije Hoxha mund ta dije. Por mesa duket Nexhmija ka dy shtresezime ne tru, nje te para vjeshtes se vitit '81 ku Mehmeti nuk eshte agjent dhe nje shtresezim te mevonshem, ku ai eshte agjent dhe ajo nuk mund te ndertoje nje version koherent nga keto.

Por jo mesa duket, ka edhe nje seksion ne arkivin e shtepise ose ne tru per rastin nese Mehmeti vinte ne krye. Prej andej ajo ka nxjerre gabimisht skeden qe perdor kur pershkruan nje incident me delegatin grek ne kongresin e IV te Partise. Lidhur me kete ajo thote: "Delegati grek u be i padeshirueshem, 'persona non grata'. Si do t'i thuhej? U dergua M. Shehu. Vetem Mehmeti mund te gjente formen se si t'ia thoshte dhe e gjeti".

Elozhe te tilla nuk i jane bere Mehmetit as kur ai ka qene ne kulmin e tij, por duket Nexhmija do t'ia bente dhe kishte bere edhe skeden. Por a ka logjike qe ta pranoje kete se vetem Mehmeti mund t'ia thoshte grekut kete? Por Nexhmija e thote kete dhe Nexhmija eshte burim i besueshem. Mire qe nuk e zbuluan qe ne '53 se do t'ju ngelte greku ne kongres.

Nexhmije Hoxha boton disa materiale qe sipas saj vertetojne se ai ka qene agjent i Inteligjens Servisit. Aty ai figuron me pseudonimin BAB-008. A jeni njohur me pare me keto materiale?

- Po jam njohur ne hetuesi dhe u habita qe e kishte ashtu, 008, se per nga vjetersia ne sherbim duhet ta kishte jo me shume se 006. Dhe kur pashe se si gelonin gjithe ata BAB-agjenta ketu mendova se ndoshta edhe ajo shprehja "Si je mer BAB?" mund te mos jete edhe aq e pafajshme por mundet qe me kete BAB-agjentat te merrnin ne lidhje.

Por historia nuk mund te behet as me brockullat qe keput Nexhmije Hoxha e as me keto qe them une. Nexhmija gjate gjithe librit ve perballe Enverin dhe Mehmetin per te rivleresuar Enverin dhe per te lare hesapet njehere e mire me Mehmetin. Por kjo perpjekje eshte e kote. Ata kane qene persona publike, shume te njohur, veprimtaria e te cileve eshte ndjekur me vemendje nga njerezit per 40-45 vjet. Eshte shume veshtire te ndryshohet reputacioni i nje te vdekuri. Ata qe te dy kishin perqafuar nje ideologji te mbrapshte qe, me apo pa Enverin, do te shpinte ketu ku shpuri " me me shume apo me me pak eksese. Por, per shume nga ata qe e perkrahen Enver Hoxhen, qenia e tij ne krye te Partise nuk qe pa pasoja. Shume nga ata e paguan me jeten e tyre kete perkrahje.

Dhe ketu nuk mund te mos te te veje mendja tek ajo cka shkruhet ne letren qe thuhet se Mehmeti i ka shkruar Ivanovit qe gjate luftes shume vete e paguan me jeten e tyre kundershtimin qe i kishin bere grupit udheheqes dhe Enver Hoxhes. Ne paqe, shume paguan me jete edhe perkrahjen.

Nje i njohuri im qe kishte shkuar midis nje grupi kuadrosh ne Mallakaster n`veren e vitit 1981 per te shpjeguar veprimtarine armiqesore te Mehmet Shehut, me ka treguar se kur kish mbetur vetem, koke me koke, me nje plak te asaj krahine, ky i ka thene: "More, po ky vend edhe me fare tradhtie te kish qene mbjelle, kaq tradhtare nuk do kishte nxjerre".

Po nuk ishte puna tek toka, qe nxirrte tradhetare, puna ishte tek i zoti i tokes. Atehere e kishte parcelen 28 mije kilometra katrore, nxirrte ne 28 mije kilometra katrore, tani e ka dy dynym, nxjerr ne dy dynym.

A mund t'ju bejme edhe nje pyetje tjeter?

- Jo, tani do te me falni se do shkoj tek ai klubi i nates ku shkonim me Ilirin kur ai ishte apo vinte ne Stokholm. Tani eshte bere librari.

Dy fjale... Meqe ne debate vlen parimi i "dy kembanave" kush te doje le te klikoj ne Shekull e te sjelle ketu pjese nga libri i z nexhmije e te kemi te dija kembanat ne tavoline e ti degjojme..

Megjithate z hoxha ka nje avantazh.. ajo hyn ne lufte me barazimin ne xhep meqense shumica e deshmitareve te historise se PEPE-SHEH HOXHJANEs PPSH jane cuar me kujdes "ateror" ne ate bote nga ku nuk vijne me deshmite e nga ku nuk degjohen me kembanat.. e kusuri i deshmitareve te tjere ..natyrisht ata long groshet.. jane veterane te llojit ..militant aktiv te PS-se se Nano-Thanas Pirro dodbib-Dokle-Edvin erion ruc caush Shyto arapve.. e qe natyrisht mbrojne Shefen e Madhe e jane gati te genjejne deri kur tu ket mbetur ne xhep te zhaqetes ajo tesera e ndyre e krimeve personale..50 vjecare..

Pra Bashkimi duhet te luftoj i vetem sikurse i vetem eshte tash 20 vite..e shpres se mallakastriotet e kadri rosh Kac islamit do e mbrojne te mos mbaje..

I ka psh-urrosur enver ramizi te tere deri ne palce..

qashtu..

tiranaforum

Posted on 27/1/2010, 10:54

User deleted

Silva Turdiu: Nexhmija gënjen

Flet ish-e fejuara e djalit te Mehmet Shehut

Pak ditë pasi Nexhmije Hoxha, ka nisur publikimin e kujtimeve të librit të tretë të saj në njërën prej të përditshmëve shqiptare, vjen përgjigja nga Shtetet e Bashkuara të Amerikës edhe e Silva Turdiut. Ish-e fejuara e djalit të Mehmet Shehut, dores së fortë të regjimit komunist, njëkohësisht njëra prej personazheve më të përfolur të ngjarjeve që rrodhën pas vetëvrasjes së kryeministrit, reagon ashpër.

Vajza e vogël e profesorit të njohur të matematikës, velejbollistja e talentuar e ekipit "Dinamo" dhe atij kombëtar, pinjolle e njërës prej familjeve më të njohura dhe të nderuara të Tiranës, thyen heshtjen pas shumë kohësh për rrëfyer të vërtetat e saja.

Po boton kujtimet e Nexhmije Hoxhës dhe diskutime të pabotuara të Enver Hoxhës në lidhje me ngjarjet e 81-shit, ku përmendet shpesh emri im dhe i familjes sime. Në kokat e Enverit dhe Nexhmijes, fantazia dhe realiteti janë përzjerë e bërë lëmsh, sa as ata vetë nuk dijnë t'i ndajnë. Kjo është e kuptueshme, jo vetëm sepse vepronin sipas parimit makiavelian se qëllimi justifikon mjetin, por edhe se kanë qenë të rrethuar me "yes-men" dhe sikofantë.

Do të preferoja që Nexhmije Hoxha dhe soji e sorollopi i tyre të mos shkruanin më për mua e familjen time. Në pamundësi për ta kontrolluar këtë fakt, nuk më mbetet gjë tjetër veçse ta përgënjeshtroj. Do të kisha heshtur sikur të flitej vetëm për mua, por më vjen keq të përlyhet reputacioni i të tjerëve, shumica të vdekur e që nuk mund të përgjigjen.
Kujtimet e Nexhmijes përmbajnë, mes të tjerash, edhe thashetheme tendencioze për jetën private të familjarëve të mij, gjashtëdhjetë vjet me parë, që janë aq ordinere sa nuk meritojnë përgjigje. Do të përqëndrohem vetëm në pohimet me rëndësi "politike".

1) Akoma sot, Nexhmija vazhdon të përsërisë përrallën enveriane te 6-7 kriminelëve të luftës në rrethin tim familjar. Nuk është e vertetë që familjet Turdiu dhe Pipa kane pasur kriminelë lufte, por intelektualë demokratë, antikomunistë, që kanë përdorur vetëm fjalën dhe penën. Pra Nexhmije Hoxha, për hir të së vërtetës, ta fshijë me gomë shprehjen "kriminelë lufte" në fletoret ku përmendet familja ime dhe ta zëvendësojë me "luftëtarë të fjalës dhe të penës".

2) Nuk është e vertetë që babai im, prof. Qazim Turdiu, ka qenë me Ballin. E vërteta e thjeshtë është se nuk është marrë kurrë me politikë, sepse nuk i pëlqente politika.

3) Arshi Pipën nëna ime e kishte njëkohesisht djalë xhaxhai dhe djalë tezje. Nuk është e vërtetë që prof. Arshi Pipa ka qenë "kreu i reaksionit dhe armik i popullit", por, përkundrazi, simbol i rezistencës së popullit kundër diktaturës. Vëllezërit Myzafer dhe Arshi Pipa kanë qenë viktima të pafajshme të regjimit komunist. Gjatë luftës ishin antifashistë dhe demokratë të njohur (Nexhmija le të pyesë Ramizin). Pas luftës, avokatin 29-vjeçar Myzafer Pipa e vranë në tortura, sepse besonte në pavarësinë e sistemit gjyqësor nga pushteti politik. Profesorin e filozofisë Arshi Pipa e kalbën në burg për ndjenja antijugosllave, në kohën kur Enver Hoxha ishte vegël e Titos. Më 1958, Arshi Pipa çau kufirin (bashkë me një nga motrat e tij trimëresha) dhe emigroi ne Shtetet e Bashkuara, ku u afirmua si dijetar i shquar e hero i luftës për të drejtat e njeriut.

4) Nuk është e vërtetë që babai im, prof. Qazim Turdiu, ka qenë "përpunuar" nga Sigurimi. Fjala dashakeqase "përpunuar", në tekstin e diskutimit të Enverit një ditë pas vdekjes së Mehmet Shehut, është qëllimisht e vakët dhe implikon gjëra të shëmtuara. Ndërsa e vërteta është se në vitin 1972, Qazim Turdiun e thirrën në Ministrinë e Punëve te Brendshme ku një zyrtar i lartë i saj i tha se duhej t'i shkruante të vëllait në Amerikë, dr. Ramazan Turdiut, të ndërpriste veprimtarinë kundër regjimit komunist në Shqipëri. Për ndryshe, do të kishte pasoja familjare shkatrruese. Qazim Turdiu u konsultua me të vëllezërit dhe vendosën t'ia shkruajnë Ramazanit letrën, që e firmosi gjyshja, me bindjen se Ramazani do ta kuptonte që ishin të shtrënguar. Këtë fakt Mehmet Shehu u mundua ta përdorë në debatet me Enverin për të provuar se Qazim Turdiu nuk ishte armik. Enveri iu pergjigj se ka qenë i "përpunuar" dhe nuk e ka bërë me sinqeritet. Prandaj Nexhmije Hoxha, për hir të së vërtetës, bën mirë ta zhgarravisë fjalën "përpunuar" nga fletoret e Enverit dhe ta zëvendësojë me "kërcënuar". Sidoqoftë, është krejt e dukshme se fletoret e Enverit nuk janë autentike, por të sanitarizuara, me qëllim që Enveri të bëjë një figurë sa më të mirë dhe Mehmeti të duket si mjeran. Ne realitet, përmbajtja dhe toni i përplasjes së Enverit me Mehmetin ka qenë krejt ndryshe.

5) Nuk është e vërtetë që fejesa ime me Skender Shehun qe e imponuar.

6) Nuk është e vërtetë që kemi pasur presione nga familja Shehu, apo emisarë të tyre për të pranuar fejesën.

7) Sipas traditës se popullit tonë, çdo fejesë ka anën personale që i takon çiftit, dhe anën familjare me të cilën merren prindërit. Eshtë e vërtetë se Qazim Turdiu hezitonte për ta lidhur fejesën, jo se "nuk donte të tradhtonte klasën e tij", sic shkruan anakronikisht Nexhmija, sepse ishte humanist dhe nuk besonte në ndarjen e popullit në klasa, por sepse nuk aprovonte anën brutale të regjimit, ku Mehmet Shehu ishte njëri nga protagonistët. Por, nga ana tjetër edhe besonte se çdo dash varet nga këmbët e veta dhe se i biri nuk është përgjegjës për mëkatet e babait.

8) Nuk është e vërtetë që figura morale e Skënder Shehut ka qenë ashtu siç e përshkruan Nexhmija. Ajo le të pyesë shokun e ngushtë të Skënderit, Ilir Hoxhën.

9) Nuk është vërtetë që Enver Hoxha "nuk dinte asgjë" per Qazim Turdiun kur bëri vizitën për urimin e fejesës. Unë isha prezent. Me tha vetë se e njihte mirë Qazim Turdiun dhe shprehu konsideratë te lartë. Pse e ndërroi fletën me vonë?

10) Në diskutimin ne Byro, Enveri shprehu merak të madh për fotografitë e fejesës me Enverin ne krye, se mos kanë rënë në duart e reaksionit ndërkombëtar, duke sajuar fantazinë se fotografitë do të kenë shkuar te Turdinjtë, pastaj në Greqi dhe më pas në duart e Arshi Pipës në Amerikë. E vërteta është se as që u kujtua njeri për fotografitë me Enverin (Enverit i pëlqente kamera dhe nuk linte rast pa dalë në fotografi) dhe do të kenë ngelur në aparatin e ndonjërit prej fotografëve të Bllokut. Fantazia e "komplotit" të fotografive është një maket në miniaturë i konstruksioneve fantastike të komploteve të paqena në trurin diabetik enverian. Ato që Enveri dhe Nexhmija kanë shkruar për faktet që unë i di dhe njerëzit qe unë i njoh, janë pothuajse të gjitha gënjeshtra. Po të përdorim metodën e arsyetimit me induksion, shumica e gjërave që kanë thënë edhe për të tjerët duhet të jenë genjeshtra. Megjithatë, nuk është e vështirë "to read between the lines" në kujtimet e Nexhmijes: Situata në udheheqjen e Partisë ishte mbytëse. "Shokët" (tashmë të plakur dhe të rrjedhur) urrenin njëri tjetrin, ruanin nëpër kasaforta dokumente "kompromentuese" për shoku-shokun dhe mezi prisnin që dikush të gabonte e t'i suleshin si qenë të uritur. Enveri ndiqte taktikën "perçaj dhe sundo", Kadriu donte t'i zinte vendin Mehmetit, ndërsa Ramizi synonte largpamësisht karrigen e Enverit. "Shoqet" përdornin taktikat e plakave ziliqare per t'u futur xixat pleqve: "E di ti Enver se çfarë biografie ka e fejuara e Skënderit? Po kolltukët e rinj të Fiqretit i vure re? I kanë më të mira se tonat. Me që ra fjala, Turdiu i ka vënë notë të keqe Pranverës në matematikë!"

Dhe kulmi i absurditetit, aq sa futet në kategorinë e qesharakes, është sajesa enveriane se poliagjenti Mehmet Shehu mori urdhër të prerë nga shërbimet e huaja qe te vrasë Enver Hoxhën për të permbysur regjimin në Shqipëri. Këtë nuk e bëri dot, sepse ishte shumë "e vështirë" (ndonëse me dhjetë veta mund ta pushtoje të tërë Bllokun). Atëherë si variant i dytë për të përmbysur regjimin, fejoi djalin! (Eshtë shumë më e pranueshme që një individ inteligjent si Mehmet Shehu, nën influencën modernizuese të djemve të tij, ta kishte kuptuar më në fund kotësinë vëllavrasëse të luftës së klasave dhe ta shikonte këtë fejesë si një mjet për ta përmirësuar regjimin, dhe jo përmbysur atë.)

Të kthehemi në kohën e tashme:

Mirë se Enveri ishte i çmendur dhe ka vdekur, por ty Nexhmije Hoxha, po të flas si grua dhe si nënë, si nuk te vjen turp që nuk shpëtove shoqën tënde të ngushtë të shkollës e të luftës dhe femijët e saj qe u rritën bashkë me fëmijët tuaj.

Silva Turdiu
04. 04. 2004

tiranaforum

Posted on 28/1/2010, 12:24

User deleted

EFEKTET POLITIKE TË NJË FEJESE

Enver Hoxha kishte kohë që kishte filluar t‘i priste krahët rivalit të trashëgimtarit të tij politik Mehmet Shehu. Për t‘i dhënë goditjen përfundimtare Shehut, Enver Hoxhës i duhej vetëm një preteks.
Në rast se ky nuk krijohej ai natyrisht që nuk e kishte të vështirë ta sajonte vetë atë. Në kohën e acarimit të luftës për caktimin e trashëgimtarit dhe procesit të nxjerrjes së radhës së kandidatëve të padëshiruar, ndodhi fejesa e Skënder Shehut me Silva Turdiun, volejbolliste me ekipin kampion të “Dinamos”, ekip që varej nga Ministria e Punëve të Brendshme.

Djali i dytë i kryeministrit Mehmet Shehu, Skënderi në momentin që ishte në prag të fejesës ishte 32 vjeç. Për shkak të beqarisë së zgjatur të birit të tij, Mehmeti pranoi zgjedhjen që kishte bërë biri i tij për të pasur si grua të ardhshme të tij vajzën e profesorit të Universitetit të Tiranës Qazim Turdiu, Silvën.

Më 1 shtator 1981 Qazimi kishte ardhur në shtëpi të Mehmetit për të biseduar duke shpallur po atë ditë fejesën , Skënderit me Silva Turdiun. Ndoshta Mehmet Shehu nuk e ka kuptuar në çastet e para të kësaj fejese se i dha me duart e veta Enver Hoxhës një mjet mjaft të përshtatshëm për të mbaruar punë me të. Të nesërmen e datës së fejesës në familjen Shehu erdhi edhe Silva Turdiu dhe më 3 shtator 1981 erdhi vetë udhëheqësi komunist Enver Hoxha me bashkëshorten e tij Nexhmije. Sipas dëshmisë të një prej njerëzve të shërbimit të Mehmet Shehu, dhënë emisionit televiziv “Fokus” në vitn 1996, Enver Hoxha gjatë vizitës në shtëpinë e Mehmet Shehut, pasi ka uruar për fejesën, ka uruar veçmas nusen duke e puthur në ballë.

Ndërsa sipas Bashkim Shehut, Enver Hoxha në këtë urim ka thënë:

“E njoh babain tënd, profesor Turdiun, kam shumë respekt për profesor Turdiun. M`i bëj të fala. Jam shumë i gëzuar që Mehmeti e bëri këtë fejesë”.

Nga ana e saj Nexhmije Hoxha i është drejtuar Silvës me këto fjalë:

“Edhe unë e njoh nënën tënde, kemi qenë shoqe shkolle në kohën e luftës. I bëj shumë të fala nga unë”.

Enver Hoxha e ka paracaktuar që në fillim se çdo të bënte më këtë fejesë dhe si do ta përdorte atë kundër kundërshtarit të momentit të tij që quhej Mehmet Shehu dhe që mbahej si numuri 2 i Shqipërisë. Atij nuk i ka përqyer një prishje e menjëhershme e fejesës pasi jehona e saj do të shuhej menjëherë. Ai nuk e ka porositur kot Sulo Gradecin të monopolizojë fotografitë e bëra gjatë kësaj vizitë të tij. Në lidhje me këtë ish truproja i Mehmet Shehut, Ali Çeno ka deklaruar:

“Pas një ftohjeje të gjatë të marrëdhënieve në mes Enverit dhe Mehmetit....., nga fillimi i shtatorit, Enveri së bashku me Nexhmijen, erdhën tek familja Shehu për t`i uruar fejesën e djalit të dytë Skënderit.... Pasi isha njoftuar më parë për vizitën që do të kryenin Enveri me Nexhmijen, i thashë fotografit të familjes Shehu, Dashamir Rrapi që të bënte gati aparatin për të bërë disa poza që t`i kishte kujtim familja. Enveri me Nexhmijen kur erdhën në shtëoinë e Mehmetit...u treguan shumë të përzemërt me pjesëtarët e familjes e sidomos me Skënderin e Silva Turdiun, vajzën që ai sapo ishte fejuar. Enveri e pyeti gjerë e gjatë Silvën dhe i tha se e njihte profesor Qazim Turdiun, që ishte njeri mjaft i nderuar. Duke parë këtë situatë tepër të përzemërt që po mbizotëronte aty, unë kërkova t`i them fotografit të familjes Dashamir Rrapi që të vinte brenda dhe të bënte disa fotografi. Po kur ktheva kokën e pashë që ai nuk ishte aty. Dola nga dhoma dhe i thashë Dashamirtit të vinte menjëherë brenda për të bërë fotografitë. Ndërkohë ai më tha se i kishte Sulo Gradeci që ai në asnjë mënyrë të mos futej brenda për të bërë fotografi pasi ato do t`i bënte Sulo. Unë i nevrikosur nga kjo gjë e mora atë brenda. Sulo erdhi menjëherë dhe më tha ta nxirrja jashtë fotografin sepse ashtu kishte dhënë urdhër shoku Enver, se fotografitë do t`i bënte vetë Sulo.....Fotografitë e asaj vizite që Enveri me Nexhmijen bënë me gjithë pjesëtarët e familjes dhe me Skënderin e Silvën, u bënë vetëm nga Sulo Gradeci. Disa muaj më vonë pas vrasjes së Mehmet Shehut e kam nxjerrë ndërmend atë ngjarje dhe nxirrja konkluzionin se vendimi i Enverit për të mos lejuar fotografin e familjes për të bërë fotografitë, ishte i paramenduar dhe me qëllim. Them se Enveri me Nexhmijen që para se të vinin për të uruar fejesën e Skënderit me vajzën e familjes Turdiu, e kishin planifikuar që do t`ja pishnin atë fejesë, ashtu siç ia prishën dhe nuk donin që të ngeleshin fotot si dokument që ata kishin qenë dakort dhe e kishin uruar për atë fejesë. Mirëpo ata erdhën aty për ta uruar me qëllim që t`ja bënin fakt të kryer atë fejesë dhe më pas ta sulmonin Mehmetin ashtu siç e sulmuan duke i përmendur biografinë e familjes Turdiu”.

Mirëpo një variant të ndryshëm paraqet për të njejtën ngjarje, njeriu i afërt i Enver Hoxhës, Sulo Gradeci në librin e tij “30 vjet pranë shokut Enver” (Tiranë 1986). Ai mohon të ketë qenë i pranishëm në vizitën që ka kryer Enver Hoxha në shtëpinë e Mehmet Shehut, pasi paska qenë në një mbledhje pune me Feçor Shehun. Gradeci në kujtimet e tij ndër të tjera thotë:

“Në verën e vitit 1981, kur Partia e shoku Enver ishin të zënë me përgatitjet për kongresin e 8-të të Partisë, Mehmet Shehu pati veç të tjerash, dy ngjarje të veçanta: u fut në shtëpinë e re (të restauruar e të pajisur me paratë e popullit) dhe fejoi djalin e tij të mesëm, një aventurier e agjent edhe ky, që shkonte jashtë shtetit me preteksin “për specializime”, por në fakt bënte punët e babit agjent e të agjenturave të huaja. Shoku Enver ndodhej në Pogradec....dhe u kthye në Tiranë aty nga fillimi i shtatorit. Gjeti kohë të shkonte te Mehmet Shehu për ta uruar për shtëpinë e re. Na lajmëruan edhe ne të shkonim e të merrnim masat për të bërë ndonjë fotografi dhe dërguam njerin nga shokët tanë, Dashnor Andonin.....Pasi u ktheva nga mbledhja, shkova në ambientet e banimit të shokut Enver e atje shokët më thanë se vizita ishte bërë. Shoku Enver e shoqja Nexhmije e kishin uruar për shtëpinë e re, atje kishin sjellë të fejuarën e djalit, ia kishin prezantuar shokut Enver e kishin bërë gjithë ato përpjekje që ta fiksonin këtë prezantim në sa më shumë fotografi e filma.

Ndërkohë u kërkua nga familja e Mehmet Shehut që filmat të laheshin e të stampoheshin sa më shpejt. Një nxitim e urgjencë e çuditshme.

Po atë ditë më gjen shoqja Nexhmije e më thotë:

-More, pse s‘erdhe ti në vizitën që bëmë te Mehmet Shehu?

Ia tregova arsyen dhe ajo më dëgjoi, mblodhi pakëz supet e s‘foli. Pastaj tha:

-Po dëgjojmë lloj-lloj fjalësh për të fejuarën e djalit të Mehmetit. Thonë se është nga familje me përbërje të keqe, që kanë ca njerëz në Amerikë, reaksionarë e agjentë të CIA-s etj. S‘dimë si është e vërteta......

-Të them të drejtën i thashë, -s‘kam dijeni për vërtetësinë e atyre që thuhen. Po llafe po dëgjojmë plot.

Dola dhe me kujdes pyeta disa punonjës të shërbimeve tona. Të gjithë zienin nga fejesa e çuditshme midis bijës së një famijle me përbërje reaksionare dhe djalit të kryeministrit.

Të gjitha sa mësuam ato ditë ja thashë shoqes Nexhmije, së cilës nga burime të tjera i kishin ardhur fjalë e fakte të tjera. Dukej qartë se ishte bërë një lidhje krushqie e keqe, bile e dyshimtë, që shumë shpejt shoku Enver do ta cilësonte një krushqi politiko-ideolgjike.

...Nga ana e familjes së Mehmet Shehut, pati një nxitim në sjelljen e filmave në laborator dhe një ngut e urgjencë e madhe për të marrë fotografitë që kishte bërë shoku Enver gjatë vizitës në famijen Shehu. Se pse kjo urgjencë, kjo u kuptua. Mehmet Shehu me to synonte të shuate pakënaqësinë e zemërimin që kishte ngjallur në popull, në komunistë e kuadro, fejesa e djalit të tij me një vajzë nga një familje reaksionarësh. “Ja-do të thoshte,-vetë shoku Enver e ka miratuar e përshëndetur këtë fejesë, çdo gjë është në rregull. Për çdo gjë kam miratimin e shokut Enver”.

Nga gjithë këto fjalë të Gradecit bëhet edhe më e qartë se ai gënjen kur thotë se nuk ka qenë në shtëpinë e Mehmet Shehut atëherë. Në kohën kur është shkruar libri, dëshmitarët “armiq” të Sulo Gradecit ose kanë vdekur, ose kanë qenë në burg dhe ai nuk e ka pasur të vështirë formësimin e gënjeshtrës së tij, apo të bëjë parashikime se kur do të binte regjimi komunist. Ajo që del e qartë në librin e tij është vendosmëria e tij dhe e Enverit për të mos lejuar fotografime nga njerëzit e Mehmetit në këtë ceremoni. Kjo tregon se Enver Hoxha dhe Nexhmija kanë qenë plotësisht të vetëdijshëm se kjo fejesë do të prishej pak kohë më vonë. Nuk mund të besohet nga ana tjetër që Enveri dhe Nexhmija të jenë bazuar tek “qarkullimi i fjalëve” në lidhje më fejësën e “përfolur”. Si Enveri ashtu edhe Nexhmija, në çdo orë të ditës kishin informacionin e duhur nga Sigurimi i Shtetit dhe nga policia e tyre sekrete.

Pas vizitës së Enver Hoxhës në shtëpinë e Mehmet Shehut, në shtëpinë e këtij të fundit për vizitë nga anëtarët e Byrosë Politike ka qenë vetëm Ramiz Alia. Pak e çutitshme kjo po të kemi parasysh se në raste të tilla, “shokët e Byrosë” rreshtoheshin për servilizmat e tyre. Dhe pikërisht dy njerëzit që vizituan shtëpinë e kryeministrit dhe e uruan atë për fejesën e djalit të tij, ishin ata që do të kryesonin fushtatën që përfundoi me eliminimin e tij.

Mirëpo shikoni se si përgjigjet Enver Hoxha po për “çështjen e fotografive” në mbledhjen e Byrosë Politike të 18 dhjetorit 1981, pas (vetë) vrasjes së Mehmet Shehut:

“..Ne në familjen tonë për Qazim Turdiun nuk dinim gjë tjetër përveç asaj që ai ishte profesor matematike kurse rrethin familjar, qoftë të tij , qoftë të shoqes, nuk e njihnim fare. Shkuam tok me Nexhmijen te Mehmeti më shumë ta uronim për shtëpinë e re. Aty gjetëm fëmijët dhe të fejuarën e Skënderit, i uruam dhe bëmë fotografi. Mehmeti me Fiqereten ishin shumë të gëzuar dhe kjo ishte e drejta e tyre. Po si nuk u shqetësuan pak në ndërgjegjen e tyre që po përzienin e po futnin në këtë valle të ndyrë edhe shokun Enver? Ata menduan se me këtë prezantim u vulos kjo punë, u mor aprovimi i shokut Enver. Fotografitë që u bënë me mua, shkuan tek Qazim Turdiu, ata shkuan deri në Athinë me skuadrën e vajzës dhe që andej pse të mos i shkonin edhe Arshi Pipës në SHBA..”.

Mirëpo nga ballafaqimi i fjalëve të Sulo Gradecit me ato të Enverit del që kemi të bëjmë me dekrarime të ndryshme për të njejtën gjëë. Sulo thotë që nuk ia dhamë negativat e filmave familjes Shehu, ndërsa Enveri thotë se këto foto i ka marrë edhe “armiku i popullit” Arshi Pipa meqë ia paska dërguar “mbesa” etij Silva Turdiu. Sipas kësaj logjike i bie që i vetmi person që mund të ketë punuar për “armikun e klasës” të jetë Sulo Gradeci, pasi vetëm ai i kishte negativat e filmave, ose Enver Hoxha gënjen.

Pasi i kishte lënë mundësi opinionit të merrte vesh fejesën e djalit të Mehmet Shehut me të bijën e një profesori që gjithsesi ishte mësimdhënës në qendrën më të madhe arsimore të Shqipërisë siç qe Univerisiteti i Tiranës, Enver Hoxha filloi goditjen ndaj rivalit të Ramiz Alisë, Mehmet Shehu që kishte qenë bashkëpunëtori i tij për më shumë se 30 vjet. Në fund të shtatorit 1981, Mehmet Shehu thërritet nga Enver Hoxha me urgjencë në kohën kur Shehu po merrte pjesë në konferencën e partisë të atij rrethi. Sipas dëshimisë se sipërpërmendur të Ali Çenos, sapo ka mbërritur në Tiranë Hoxha i është drejtuar Shehut me këto fjalë:

“Duhet ta prishësh fejesën e djalit sepse a e di ti se ç`farë biografie ka Qazim Turdiu?”.

Nga ana e tij Shehu ka thënë:

“Pse nuk ma the këtë gjë që atëhere kur erdhe për të më uruar fejesën në shtëpi. Për profesor Turdiun ne kemi thënë gjithmonë se është njeri i nderuar dhe e kemi marrë të gjithë në shtëpi për të na mësuar fëmijët tanë. Kur na doli se ai na qenka i keq. Unë nuk mund të ndërhyj tek ndjenjat e fëmijëve të mij për të prishur këtë fejesë”.

Pas kësaj deklarate Hoxha është tërbuar aq shumë sa ka kërkuar me këmbëngulje prishjen e kësaj fejese. Në bisedën që ka zhvilluar më pas Mehmeti me Enverin, ky i fundit i ka thënë se pas prishjes së fejësës, djali i Mehmetit, Skënderi mund të vijonte rregullisht dhe pa probleme studimet pasuniversitare në Suedi. Që këtu duket edhe një herë pabesia e radhës e Enver Hoxhës.

Vetëm pak kohë pas prishjes së fejesës, çifti Shehu, ka shkuar për vizitë në shtëpinë e çiftit Hoxha. Sipas Bashkim Shehut, në këtë vizitë Fiqiret Shehu ka thënë: “Nuk dimë si do t`ia shlyejmë partisë këtë gabim kaq të rëndë”.

Nga ana e tij Enver Hoxha duke vazhduar lojën e tij ka thënë:

“Një fejesë e gabuar është e pallogaritshme në krahasim me kontributin tuaj të paçmueshëm për të mirën e partisë dhe të popullit për dekada të tëra”.

Në këtë plan ka bërë zbukurimin e saj edhe Nexhmija me këto fjalë:“Një jetë e tërë heroike”.

Në fakt Enver Hoxha nuk kishte hequr dorë nga synimet e tij për të qëruar hesapet e tij me rivalin e trashëgimtarit të tij politik. Por në tetor 1981 ai nuk kishte arsye për ta bërë goditjen për dy arsye:

-Së pari ishte në prag të kongresit të 8-të të PPSH-së dhe nuk donte të krijonte një situatë të pafavorshme para këtij kongresi.

-Së dyti, duke u sjellë me Mehmetin në këtë mënyrë sikur çdo gjë kish mbaruar, Enveri i ruhej edhe ndonjë përgatitje të mundshme të Mehmetit ndaj tij.

Në këtë mënyrë Enveri kishte planifikuar goditjen e Mehmetit në një kohë të përshtatshme dhe të menjëhershme. Dhe kjo kohë ishte mesi i dhjetorit 1981.

Është për t‘u kujtuar se nëse do të përdorëshin kriteret e njohura të luftës së klasave, as Enver Hoxha nuk duhej të ishte Sekretar i Parë i PPSH-së pasi ai ishte kunat i “armikut të popullit” Bahri Omari, i dënuar me vdekje nga “gjyqet e popullit” në prill 1945.

Fiqirete Shehu, Enver Hoxha, Mehmet Shehu, Nexhmije Hoxha

Edited by tiranaforum - 29/1/2010, 09:30

tiranaforum

Posted on 31/1/2010, 01:32

User deleted

“Nuk më lanë ta shihja Mehmetin, ku ishte vrarë”

“Kur prisja që Kadri Hazbiu të më sqaronte sadopak rreth asaj që kishte ndodhur mbrëmjen e 17 dhjetorit, ai më tmerroi më keq. Madje, më urdhëroi mos të merrja pjesë as në varrimin e Mehmetit”. E pabesueshmja për Duro Shehun ka ndodhur kur është gjendur në zyrën e tij, vetëm pak çaste pasi ka marrë vesh lajmin për vetëvrasjen e Mehmetit. Në vijim të intervistës për gazetën “Panorama” vëllai i ish-kryeministrit, i cili u gjet i vrarë mëngjesin e ftohtë të 18 dhjetorit ‘81, rrëfen momentet dramatike të ceremonisë mortore dhe zhgënjimin nga miqtë e hershëm të të vëllait të cilët jo vetëm i kthyen krahët, por qysh të nesërmen nxituan ta quajnë tradhtarë e poliagjent...

Duro Shehu vëllait të Mehmet Shehut

Duro Shehu ne nje liber ''Vellai im'' tregon fakte të rralla, të dokumentuara dhe histori të panjohura më parë. Ky libër vjen me rastin e 95-vjetorit të lindjes të Mehmet Shehut, njërit prej figurave më emblematike të historisë së Shqipërisë të shekullit XX.
Dhe kjo është hera e parë që Duro Shehu flet për mediat. Me një modesti të habitshme që e karakterizon, vetëm sa ka ndjekur në distancë gjithë çfarë shkruhej apo flitej për vëllanë e tij, për familjen e tij, për të afërmit e tij. Në këtë rrëfim të bërë në moshën 80-vjeçare vendosi të botojë këtë libër, të thotë disa kujtime dhe fakte për vëllain e tij të famshëm, duke u përpjekur që të hedhë poshtë shpifjet, akuzat apo trillimet kundër Mehmet Shehut

......Sa hymë në shtëpi, pyeta Fiqretin se si ndodhi, ç’ngjau?
Ajo nuk foli fare por vuri gishtat e duarve te veshët si për të thënë se shtëpia përgjohej dhe nuk duhej të flisnim. Pyes Vladimirin, djalin e madh të Mehmetit dhe ai më thotë: “Xhaxhi, nuk dimë gjë. Unë dhe Bardha (gruaja) nuk fjetëm tërë natën. Dhomën e kishim ngjitur me atë të babit, por nuk dëgjuam asgjë”.
Pyes Farien, punëtoren që kishte shërbyer 30 vjet në shtëpinë e Mehmetit. Ajo tha: “Shoku kryeministër ishte shumë mirë, para një jave i kërkoi leje shokut Enver të shkonte për gjah në Elbasan. Vajti në mëngjes dhe erdhi në darkë. Më parë shkonte të shtunave dhe kthehej të dielave në darkë. S’di ç’të them! Kryeministri u vra. Më tepër nuk di ç’të them...”. E pyetaprapë Farien se kush ishte me shërbim mbrëmë këtu. Unë isha në shtëpi, tha. Me shërbim ishte një vajzë e re, ajo që pe ti para se të
shkoje në Vjenë, por ajo vajza iku natën, iku natën, nuk e di ku e çuan...

Pyeta Ali Çenon, truprojënkryesore të Mehmetit dhe ai më tha po ato fjalë që ka deklaruar edhe në shtyp: Unë sipas grafikut të shërbimit isha në shtëpinë time. Më kërkuan të vija dhe erdha. Pashë që nga dhoma e shokut Mehmet doli Kadri Hazbiu me një çantë të zezë në dorë... Sipas Gani Kodrës, përgjegjësit për sigurimin e Mehmet Shehut, Kadri Hazbiu në gjyq i kishte mohuar thëniet e Ali Çenos, duke thënë se atë natë ai kishte qenë në ditëlindjen e Elit, sekretares së tij, në Laprakë. Elie mohoi. Kadriu tha se tek Eli vajti me vonesë... Ku ishte vonuar Kadriu?

Në dhomë ku kishin vendosur trupin e Mehmetit ishim ne të shtëpisë që bëheshim gjithësej dhjetë veta që po rrinim dhe 20 e ca oficerë të sigurimit që rrinin në këmbë e na përgjonin ne. Nuk njihja asnjërin prej tyre.
I them pas një copë here përgjegjësit të tyre: “A mund ta shoh ku e ka marrë plumbi Mehmetin?
” Jo, më thotë. Në asnjë mënyrë. Rri e përgjoje. Vetëm kaq.
Po ta kisha parë plagën e Mehmetit, si ushtarak që isha, mund të kuptoja diçka më shumë, pavarësisht se nuk isha ekspert kriminalist.

Pak pasi kisha pyetur përgjegjësin e oficerëve të sigurimit për të parë plagën e Mehmetit, vjen një oficer tjetër i sigurimit, më nxjerr në dhomën tjetër e më thotë: “Duro, kam urdhër të të them se që tani duhet të shkosh në shtëpinë tënde”.

I them se unë kam ardhur me urdhër të shokut Kadri Hazbiu.
Po, më thotë, por ti je oficer dhe e rati i kryeministrisë.
Mbi varrin e Mehmetit foli Vladimiri, djali i Mehmetit, ndërsa nga kryeministria nuk u tha asnjë fjalë, nuk u vendos asnjë lule, asgjë. Nuk u lejuan të merrnin pjesë në varrim të afërm të tjerë të familjes, as miq e shokë që Mehmeti i kishte patur me shumicë. Ishin marrë masa shumë të rrepta në Tiranë, por sidomos në zonat jugore të vendit. Në Tiranë nga shtëpia e Mehmetit e deri në varreza ishin bërë gardh njerëzit e sigurimit e të policisë, të cilët nuk lejonin askënd jo të kalonte atë gardh të tyre, por as të shikonte nga relit.

Cili ishte veprimi i parë që bëtë pasi morët vesh lajmin për vetëvrasjen e Mehmetit?

Krejt padashur këmbët më çuan nga dritarja. Jashtë kishte filluar një stuhi e lehtë. Përqark pallatit kishin filluar të patrullonin civilë të armatosur, gjë që do të thoshte se që nga ky moment ishim në objektivin e policisë sekrete. Ashtu siç isha në këmbë u drejtova për nga telefoni. I telefonova Veli Llakës për të ma sqaruar më mirë lajmin që më kishte dhënë pak çaste më parë. “Të lutem, i thashë, më ndihmo të takohem me Kadri Hazbiun”. Në atë kohë ai bënte detyrën e ministrit të Mbrojtjes. Veliu pasi më tha se Kadriu ndodhej në zyrë më premtoi se do t’ia transmetonte kërkesën time. Prita në çaste të tëra në ankth. Shpresoja shumë se kontakti me të do të më orientonte për shumë gjëra. Kishin kaluar gati 40 minuta, kur më telefonoi Veliu e më tha se më priste në zyrë ministri i Mbrojtjes. U nisa me një frymë. Rrugës sillja ndërmend lloj-lloj dilemash e qëndrimesh për atë që kishte ndodhur. Kadri Hazbiu që do të takoja kishte qenë një nga miqtë më të afërt të Mehmetit dhe familjes sonë. Fakti që pranoi të më takonte, më lehtësoi disi për gjëmën që parandieja. Po çuditërisht këtë radhë do të takoja një Kadri tjetër...

Si ua shpjegoi Kadri Hazbiu rrethanat në të cilat u vra Mehmeti?

Për mua ishte një takim befasues ai me Kadriun, pasditen e 18 dhjetorit në zyrën e tij. Sa hapa derën dhe u afrova për te tavolina e ministrit, pashë tre oficerë që më ndiqnin nga afër dhe më rrinin fare pranë.
“Pse erdhe?”, më pyeti me një ton të ftoftë Kadriu.
“Çfarë ka ndodhur me Mehmetin?”, i thashë unë.
“Vrau veten, u vetëvra dhe,... kaq”, shtoi Kadriu.
“Tashti, ne interesohemi të dimë...”
“Për atë vajzën e Turdive, ju e dini...”
Aty për aty gati pavetëdije i thashë se nuk dinim gjë përse bëhej fjalë, po Kadriu që mesa dukej nuk fliste vetëm në emër të tij, kaloi nga momentet e sqarimit për atë që kishte ndodhur, te porositë zyrtare për atë që duhej të bënim ne familjarët pas këtyre çasteve.
“Tani, më tha, lajmëro vëllezërit dhe shkoni në shtëpi, te xhenazja. U thuaj se partia nuk do ta varrosë. Është vetëvrarë, e kjo do të thotë tradhti. Pastaj me ato që ka bërë për atë fejesën, mund të dalë se ka qenë armik”.
Këmbëngula për t’i kërkuar edhe diçka tjetër, me bindjen që tek ai, pavarësisht këtyre rrethanave, nuk mund të ishte fshirë çdo gjë nga lidhjet shpirtërore me Mehmetin, por ishte e kotë. Atë çast Kadriu u çua në këmbë, hoqi syzat dhe m’u drejtua përmbledhtazi: “Është urdhër. Kështu duhet bërë! Mirupafshim!”.
Vetëm kaq zgjati takimi me të. Më kujtohet porosia që më dha që unë si oficer e komunist mos të merrja pjesë në varrimin e Mehmetit, por të shkoja vetëm për ta përgjuar trupin e pajetë të tim vëllai. Dola jashtë dhe mora rrugën për në shtëpi. Tanimë, kisha zbardhur thelbin e çështjes. Tre oficerët që më rrinin ngjitur në zyrën e Kadriut më ndoqën në distancë deri te porta e pallatit. Të tjerë civilë të armatosur ishin vendosur nga të katër drejtimet e banesës...

Çfarë kujtoni nga çastet kur shkuat për të parë vëllain e vetëvrarë në shtëpinë e tij?

Bëra atë që më tha Kadriu. Ishte një urdhër që të linte të kuptoje se ishte pleqëruar me majën e kupolës. Deshifrimi i tij më shkoqur do të thoshte se ceremoninë mortore do ta bënim vetëm ne familjarët. Lajmërova vëllezërit dhe aty nga mbrëmja u nisëm për te banesa e Mehmetit. E gjithë rruga për aty ishte blinduar me policë e roje të armatosura. Në afërsi të vilës dy autoblinda të gardës ishin vënë në pozicion luftimi. Në të gjitha godinat përreth, pushkatarë e roje të armatosura vigjilonin si në momente luftimi. Kaluam mes tyre dhe u gjendëm në banesë. Arkivoli me trupin e pajetë të Mehmetit ishte vendosur në mesin e dhomës së madhe. Anash tij në karrige rrinte e shoqja dhe djemtë. Në shpinë të tyre disa njerëz të panjohur me revole në brez. Një pamje e rëndë, shumë e rëndë me një heshtje torturuese kishte pushtuar tërë mjedisin. Për një moment të gjithë mbetëm si të shtangur...
Pra, nisët një lloj homazhi në heshtje...
Teksa ndenjëm pak çaste kështu, gojëkyçur, vendosa të interesohem për rrethanat në të cilën kishte ndodhur hataja.
Ju drejtova të parës Fiqretit: “Çfarë ndodhi?”, e pyeta.
Ajo e zënë si në faj m’u përgjigj me një xhest që të linte të kuptoje se nuk ishte momenti për sqarime të tilla. Vetë vështrimi i saj dhe gishtërinjtë e njërës dorë te buzët, tregonin se gjithçka rreth e qark ishte në përgjim.
U ktheva pastaj nga Ali Çenua, bodigardi i Mehmetit dhe një nga njerëzit më të besuar të tij. “Më thuaj Ali, e pyeta, si ndodhi?”. Ai më shpjegoi se në momentin e ngjarjes nuk kishte qenë aty. Të njëjtën gjë më pohoi edhe Ladi, djali i madh i Mehmetit.
E vetmja që pranoi të rrëfejë diçka më shumë, po përsëri në një lloj konfuzioni, ishte Farija, punonjësja e vilës. “Çdo nga mua, filloi ajo përgjigjen e saj. Kryeministri u vra. Para katër ditësh ishte për gjah në Elbasan. Ishte si molla.
“Kush ishte me shërbim këtu?”, këmbëngula unë.
“Ishte një vajzë e re, që sa ka filluar punë”, sqaroi Farija.
“Ku është ajo, çfarë u tha?”, pyeta më tej.
“Nuk e di. Nuk ka ardhur. Thonë që e kanë transferuar...”, rrëfeu si me një lloj pendese gruaja që kishte shërbyer te Mehmeti rreth 20 vjet me radhë.
Kur e pashë se çdo interesim ishte i kotë, u kërkova rojeve që rrinin përqark nëse mund t’i shikoja plagët në trupin e Mehmetit. Në çast njëri ndër ta, që me sa dukej ishte përgjegjësi i tyre, m’u drejtua me turfullimë “Në asnjë mënyrë!”. Ishte po ai, i cili insistimit tim për shpjegime të mëtejshme, ju përgjigj me një urdhër të prerë: “Ju duhet të largoheni sa më parë që këtej!” Mënyra si ma komunikoi këtë nuk linte vend e arsye për diskutime të tjera. Për mua nuk mbeti gjë tjetër vetëm të çohesha e të ikja. Gjithçka më tej ishte e kotë...
Erdhi e nesërmja, dita e ceremonisë mortore. Mehmet Shehu deri ato çaste kishte statusin e kryeministrit të vendit.

A pati ceremonial zyrtar për përcjelljen e tij në banesën e fundit?

Ka qenë diçka paradoksale përcjellja e Mehmet Shehut në banesën e fundit. Një ngjarje e paprecedent me sa di unë në historinë e shteteve e të popujve. Nga të gjithë familjarët e Mehmetit, vetëm mua më kishin njoftuar një ditë më parë se jo vetëm nuk do të kishte një ceremoni zyrtare, por aty nuk duhej të shkoja as unë. Këtë ma pati thënë Kadri Hazbiu gjatë takimit në zyrën e tij në Ministrinë e Mbrojtjes. T’i bie shkurt, varrimi i Mehmetit u bë si një ceremoni ilegale...

Megjithatë thuhet se në atë ceremoni ka pasur zyrtarë të Këshillit të Ministrave...

Aparati i qeverisë atë ditë kishte caktuar 10 veta, zyrtarë të thjeshtë të administratës, të cilët u gjendën në atë ceremoni me një mikrobus dhe gjatë gjithë kohës ndenjën në heshtje pa komunikuar me asnjë nga familjarët. Një natë më parë radioja dhe televizioni lajmin e vrasjes së Mehmetit e transmetuan telegrafisht me një shprehje: “Kryeministri Mehmet Shehu, pas një goditje nervore vrau veten”. Dhe asnjë fjalë tjetër. Përveç kësaj deklarate zyrtare, në njoftimet mediatike nuk u tha gjë për ditë zie e ceremoni mortore, siç bëheshin në atë periudhë për personalitetet zyrtare të politikës komuniste...

Si shkoi ceremonia mortore dhe kush foli nga zyrtarët e pranishëm në të?

Paraprakisht vendosëm për ta çuar në varrezat e Sharrës, aty ku kishim edhe prindërit. Ishte një ditë me tufan të egër dhe me bubullima të shumta. Një ditë e zymtë dimri që në Tiranë ndodh rrallë. Përveç 10 zyrtarëve që ishin caktuar me urdhër siç e thashë, në varrim erdhën edhe një pjesë e familjarëve. Ishin dy djemtë e Mehmetit, Vladimiri dhe Bashkimi, djali tjetër Skënderi ishte në Suedi për studime. Ishte vëllai ynë Nexhipi, ndërkohë që vëllai tjetër Arshiu ishte i sëmurë dhe kishte çuar aty djalin Kujtim Shehun. Në ceremoni nuk u lejuan të merrnin pjesë shumë të afërm, miq e shokë të Mehmetit, të cilët i lajmëruan komitetet e partisë të rajoneve ku ishin për të qëndruar larg saj, gjithnjë me arsyen se nuk kishim të bënim me përcjelljen e kryeministrit, por të një armiku të fshehur të partisë...

Diçka për kortezhin e veçantë të asaj ceremonie...

Një kortezh, nëse mund ta quajmë kështu me 10-15 veta, me një mikrobus të aparatit të Kryeministrisë, makinën e funeralit dhe një mjet të komunales së qytetit të Tiranës. Asgjë tjetër.
Cili ishte rrugëkalimi i këtij kortezhi dhe kush kujdesej për mbarëvajtjen e ceremonisë?
Rrugëkalimi fillonte te shtëpia e Mehmetit, vila qeveritare në krahë të Komitetit Qendror, në drejtim të “21 Dhjetorit” për në varrezat e Sharrës. Po që të përshkruaje këtë atë ditë të ftohtë dimri, duhej të kaloje mes një gardhi policësh e ushtarakësh që ishin vendosur në të dy krahët e rrugës. Madje, njerëz të armatosur na ndiqnin nga të gjitha ballkonet e pallateve buzë rrugës. Në Sharrë, pastaj dendësia e policisë dhe e njerëzve të saj ishte edhe më e madhe.

Kush e mbajti fjalën e lamtumirës në ceremoninë e varrimit të Mehmetit?

Fjalën e lamtumirës e mbajti Vladimiri, djali i madh i Mehmetit. Ai falënderoi të pranishmit dhe përmendi se familjarët e tij do të dinë të nderojnë emrin dhe veprën e Mehmet Shehut si ish-partizan, komandant, komunist dhe atdhetar. Vetëm tre katër minuta zgjati ligjërimi i tij. Pastaj...Çuditërisht nëpunësit e aparatit të Kryeministrisë, ata që kishin ardhur kuptohet me urdhër, nuk kishin sjellë asnjë tufë me lule.

Edited by tiranaforum - 1/2/2010, 14:05

tiranaforum

Posted on 31/1/2010, 02:00

User deleted

Drama e Familjes Shehu

Vladimirin e internuan në Gramsh ku e vranë, pavarësisht se është thënë se vrau veten.

Fiqreti vdiq në burg, por sipas të dhënave të sakta e droguan, e helmuan dhe e varrosën në Zejmen të Lezhës.

Gruan dhe fëmijët e Bashkimit i internuan në Belsh të Elbasanit.

Mua më përjashtuan nga partia, më shkarkuan nga detyra e sekretarit të komitetit të partisë të aviacionit dhe më burgosën në Burrel.

Gruan time e përjashtuan nga partia. Vëllanë tjetër, Arshi Shehun, i cili kishte bërë aq sakrifica për Enver Hoxhën dhe për partizanët gjatë luftës e përjashtuan nga partia dhe e vranë, duke thënë se edhe ai vrau veten ashtu si Mehmeti dhe Vladimiri dhe nuk lejuan njerëz të tjerë përveç
fëmijëve të tij të merrnin pjesë në varrim.

Vëllanë tjetër, Nexhip Shehun, e përjashtuan nga partia dhe e internuan në Kavajë.

Vajzën e Arshi Shehut, Shqiponjën , të cilën e kishte rritur Mehmeti, e internuan në fshatrat e Korçës.

Po kështu masa me pushim nga puna dhe përjashtime nga partia pësuan të gjithë të afërmit tanë. Por masat nuk përfunduan këtu. Me porosi të
Enver Hoxhës u zhduk varri i Mehmet Shehut. Duket se paranojaku
dhe vampiri Enver Hoxha edhe të vdekur ia kishte frikën Mehmet Shehut.

Eshtrat e Mehmetit u gjetën me shumë mundim nga djemtë e tij 20 e ca vjet më vonë matanë Ndroqit, buzë lumit. Po atë ditë që zhvarrosën dhe zhdukën varrin e Mehmetit, zhvarrosën dhe zhdukën edhe varret e nënës dhe të babait tonë.

Më tej masakra vazhdoi me arrestimin e shumë ishkuadrove të rëndësishëm të dyshuar si bashkëpunëtorë të “armikut” Mehmet Shehu, si Feçor Shehu, ish-ministër i Brendshëm, Llambi Ziçishti, ishministër i Shëndetësisë (sepse ai pati kurajon e tha kur pa Mehmetin të vrarë: Kjo nuk është vetëvrasje, është vrasje), Lambi Premti e sa e sa oficerë e kuadro të tjerë emrat e të cilëve janë përsëritur shumë shpesh vitet e fundit. Një pjesë e tyre u pushkatuan, të tjerët vuajtën burgime të rënda...

Terrori vazhdoi edhe në Mallakastër ku u arrestuan dhe u burgosën ishpartizanë që kishin luftuar me Mehmet Shehun, njerëz fisnikë e të nderuar...

tiranaforum

Posted on 31/1/2010, 18:24

User deleted

Vëllai i Mehmet Shehut tregon prapaskenat e përplasjeve në Byro

“Enveri vrau Mehmetin dhe Nakon se ishin antijugosllavë”
Para se të shpreh mendimet e mija për vrasjen e Mehmet Shehut, është e nevojshme të sqarohendisa momente kyçe: Kur u kthye Mehmet Shehu nga lufta e Spanjës më 10 gusht 1942, partinë komuniste me në krye Enver Hoxhën dhe sejmenët e Titos i gjeti në Shqipëri. Mehmet Shehu kur u kthye nga Spanja nuk njihte as Titon, as Enver Hoxhën. Mehmet Shehu serbët dhe jugosllavët i ka urryer që kur ishte 15-16 vjeç në bankat e shkollës, pasi ata sollën në Shqipëri, Ahmet Zogun.

Urrejtjen e Mehmet Shehut për serbët dhe jugosllavët Enver Hoxha e dinte mirë që në fillim dhe e mësoi edhe më mirë gjatë gjithë punës dhe luftës me M.Shehun.
M.Shehu e takoi për herë të parë E.Hoxhën në Konferencën e parë të partisë në prill të vitit 1943. Për kthimin e M.Shehut në Shqipëri nga lufta e Spanjës, E.Hoxhën e njoftoi
Nako Spirua me pseudonimin Deti, i cili në atë kohë ishte anëtar i Byrosë Politike, më i mençuri, më i zgjuari, më i shkolluari i Byrosë, i cili e kishte zemrën të pastër e të madhe si Deti.

NakoSpirua ishte nga Durrësi dhe ishte njohur me Sulo Shehun, kushëririn tonë të parë, bashkëpunëtor i Halim Xhelos e Avni Rustemit, sekretar i Bajram Currit... Nako i tha Enver Hoxhës se nga lufta u kthye Mehmet Shehu. Për Mehmet Shehun, i tha Nako, Enver Hoxhës, kanë nevojë Shqipëria dhe lufta nacional-çlirimtare. Enver Hoxha e dëgjoi, urdhëroi Hysni Kapon të lidhej me Mehmet Shehun dhe të dy bashkë vazhduan luftën në Vlorë e Mallakastër.

Enver Hoxha i vrau të dy, Nako Spirun dhe Mehmet Shehun, por në kohë të ndryshme
sipas situatës dhe nevojës që kishte. Nakon e vrau më 20 nëntor 1947, kurse Mehmetin më 17-18 dhjetor 1981... Enver hoxha e lidhi Shqipërinë me fije të dukshme e të
padukshme me Jugosllavinë.
Jafaktet: Enver Hoxha nuk bëri asgjë pa lejen e Miladin Popoviçit.
Të gjitha direktivat vinin nga Beogradi, nga Titua.
Të gjithë kuadrot e luftës tonë u vunë në survejim të plotë nga Dushan Mugosha dhe Popoviçi. Bile dhe Konferenca e Mukjes, e cila u firmos nga Ymer Dishnica me porosi të Enver Hoxhës, sapo e mori vesh Dushani, u prish. Enveri i bindur anulon mbledhjen e Mukjes, sepse në atë mbledhje flitej për Kosovën...

tiranaforum

Posted on 1/2/2010, 14:06

User deleted

Maria, çekja që shërbeu 20 vjet në vilën e Mehmetit

Ajo shërbeu 20 vjet në shtëpinë e Mehmetit dhe asnjëherë nuk u mor vesh si u gjend aty. Në gjallje të kryeministrit komunist shumëkush e dinte thjesht një të afërmen e tij.
“Mehmeti, shprehet Duru, i vëllai i tij, e respektonte si motrën e vet. Deri sa vdiq Maria ai nuk rreshti së kërkuari njerëzit e saj në Çeki. Disa herë kishte folur drejtpërdrejt me homologun e vet në Pragë, por kurrë nuk ra në gjurmët e njerëzve të saj”. Duro Shehu kujton se Maria ishte një grua e mrekullueshme dhe ndjehej si në shtëpinë e vet me njerëzit e Mehmetit. Kur vdiq, shton ai, e varrosëm në krahë të prindërve te varrezat e Sharrës, madje me mbishkrimin te koka “Marie Cirici Shehu”. Ai mban mend një rast kur i vëllai Mehmeti ka qortuar rëndë familjarët e vet për Marien. “Maria, shprehet Durua, para se të ndërronte jetë e la me testament që pensionin e saj ta merrte Bashkimi, djali i vogël i shtëpisë. Në një farë mënyre ne, të gjithë ishim pajtuar me këtë gjest. Kur e mori vesh Mehmeti jo vetëm që e ndaloi, por na qortoi rreptë. Boll na ka shërbyer në gjallje, tha ai, pse të na shërbejë edhe pas vdekjes...”

tiranaforum

Posted on 1/2/2010, 15:00

User deleted

Si e hetuam fejesën e djalit të Mehmet Shehut me Silva Turdiun

Kristofor Martiro, ish-oficer madhor i Sigurimit të Shtetit, rrëfeu për gazetën “Panorama” hetimet e Beqir Ballukut dhe Kiço Ngjelës e Vasil Katit. Më pas, ai shpjegon se, pas përfundimit të hetimit të “grupit të ushtarakëve dhe atij të ekonomisë” ngrihet në përgjegjësi, duke u caktuar në krye të Degës së Veçantë të Drejtorisë së Sigurimit të Shtetit. Gati dy vjet pas emërimit të Martiros në këtë detyrë, ndodh një ngjarje e pazakontë, vdes Kryeministri Mehmet Shehu.

Martiro shpjegon në intervistën e tij se si erdhi vdekja e Mehmetit. Përse u shfrytëzua fejesa e djalit të tij me vajzën e Turdive, për ta “shtrënguar” Kryeministrin në një mbledhje Byroje të tejzgjatur. Çfarë ndodhi me familjarët e Shehut dhe si u bë transferimi i tyre nga blloku në vilën 3. Kush ishin porositë e udhëheqjes së lartë për survejimin e familjes së Mehmetit dhe ruajtjen e saj nga zbulimet e huaja. Si erdhi urdhri për transferimin e Fiqretit, djemve dhe nuses së saj në Belsh të Elbasanit. Çfarë thanë njerëzit për marrëdhëniet Enver-Mehmet dhe dyshimet për një vrasje. Si mundohej sigurimi të qëmtonte ndonjë fakt që implikonte Mehmetin në veprimtari agjenturore, në mbështetje të alibisë dhe shpifjeve të Enverit. Këto dhe të tjera pyetje marrin përgjigje në intervistën interesante të Kristofor Martiros.

Cili është mendimi juaj rreth ngjarjeve të vitit 1981 që lidheshin me Mehmet Shehun?

Dua të them së pari se kam disa kujtime “të çuditshme” nga këto ngjarje. Më datën 17 dhjetor të atij viti, pas pune, në mbrëmje bëra një shëtitje në bulevardin “Dëshmorët e Kombit” së bashku me djalin tim, Melsin, që kishte ardhur nga Vlora, ku punonte si punëtor operativ në Shkollën e Aviacionit atje. Ora ishte rreth 18.30 dhe përpara hyrjes së ndërtesës së KQ të PPSH kishte shumë makina, të cilat i njihja që ishin të udhëheqësve të lartë të partisë e shtetit dhe të shoqëruesve të tyre. Më bëri përshtypje se dritë në këtë moment kishte vetëm në zyrën e Enver Hoxhës dhe në sallën përbri saj, ku bëheshin mbledhjet. Tjetër situatë kishte në ndërtesën përballë asaj të Komitetit Qendror, Kryeministrisë. Atje nuk kishte asnjë dritë ndezur në asnjë zyrë dhe gjithçka më dukej e vdekur. M´u krijua një ndjesi e frikshme. I thashë tim biri se ndjeja se po përgatitej një kob i zi, ndaj vendosëm që të largoheshim që atje. Prandaj dhe u nisëm drejt shtëpisë.

Pse e kishit këtë ndjesi?

Parandjenja dhe ankthi lidheshin me të gjitha ato që kisha parë dhe dëgjuar rreth fejesës së djalit të Mehmetit, Skënderit, me Silva Turdiun. Po ashtu në këtë kohë kisha vënë re edhe një ftohje të marrëdhënieve të Enverit me Kryeministrin Shehu. Kishte mjaft thashetheme dhe komente ndaj kësaj ngjarjeje që u bë më pas shumë e bujshme. Si kryetar i Degës së Veçantë në Drejtorinë e Sigurimit të Shtetit kisha rënë në kontakt edhe me të dhënat agjenturore rreth kësaj çështjeje. Isha i bindur se marrëdhëniet Enver-Mehmet nuk ishin aspak të mira. Mendoja gjithashtu se Enveri nuk do të ishte në gjendje “të hante” edhe Mehmetin, ashtu siç bëri me të tjerët të ashtuquajturit “armiq në frontin ideologjik, ushtarak, ekonomik”, pasi Mehmeti kishte reputacion të madh në popull, kuadrot e luftës dhe të punës. Megjithatë, koha vërtetoi se isha gabuar. Përbindëshi Enver Hoxha i hëngri të gjithë me tradhti.

Si e gjykoni situatën e krijuar në këtë periudhë?

Pas prishjes së fejesës së Skënderit, djalit të Mehmetit me vajzën e Turdive, filluan pëshpëritjet vesh më vesh në rrethe shumë të ngushta dhe hamendjet nuk kishin të sosur, aq sa u kthyen në dyshime. Thuhej në atë kohë se Enver Hoxha e kishte prishur këtë fejesë, pasi vjaza, e fejuara e djalit të Kryeministrit, kishte dajllarë të arratisur. Madje, arrihej deri aty sa të dëshmohej se Enveri e kishte thirrur djalin e Mehmetit dhe se i kishte thënë se duhet ta linte të fejuarën. Disa thoshin se Enveri e kishte kritikuar ashpër Mehmetin, duke e thirrur që të kthehej direkt nga Korça dhe të tjera si këto. Filloi fushata për të përgatitur opinionin në popull dhe në parti kundër Mehmet Shehut. Në Kongresin PPSH, u pa qartë se marrëdhëniet mes Enverit dhe Mehmetit nuk ishin të mira. Qëndrimi i Hoxhës e vërtetonte këtë, ndërsa edhe pse fare pranë njëri-tjetrit, ai nuk shkëmbeu asnjë bisedë me Mehmetin, siç kishte ndodhur shpesh në kongreset e tjera të partisë. Në mitingun që u organizua në sheshin “Skënderbej”, përpara pallatit të kulturës, pas mbylljes së kongresit, kur doli udhëheqja Mehmeti nuk ishte më pas Enverit. Pas rreshtimit të udhëheqjes së lartë dukej se Mehmeti ishte mënjanuar. Thoshin se madje pak përpara se të niste mitingu, Mehmeti e kishte pyetur Enverin se ku e kishte vendin ai. Pra, ishte fjala për vendin që zinte shpesh në tribunë, të cilin tashmë e kishte zënë dikush tjetër. Një tjetër fakt për spostimin e Shehut nga Hoxha ishte edhe ai se fjalën përpara publikut me rastin e mbylljes së kongresit e mbajti Kadri Hazbiu. Kjo natyrisht që bëri përshtypje dhe la shteg për interpretime të ndryshme. Mendoj se këtë e bëri Enveri për të krijuar përshtypjen në opinionin publik se Hazbiu ishte njeri i tij dhe jo i Mehmetit. Taktika e njohur e Enverit linte përshtypjen se po e përgatiste këtë njeri ta ngrinte lart, deri në majat e shtetit të asaj kohe, pra ta emëronte kryeministër në vend të Mehmetit. Dolën edhe fjalë rreth këtij problemi në atë kohë. Qëllimi ishte i qartë. Enveri me këtë donte të krijonte përshtypjen e rreme në kuadrot e popullit, për të realizuar më pas planin strategjik të eliminimit të tyre. Kjo ishte e njëjtë me atë që kishte ndodhur më parë. Dihet se pas goditjes së Beqir Ballukut, u ngritën në përgjegjësi Petrit Dume dhe Hito Çako, dhe pak më vonë i arrestoi dhe pushkatoi ata së bashku me ish-eprorin. Në kongres, Mehmeti u zgjodh përsëri anëtar i Byrosë Politike. Madje, di që në atë kohë ai ka kërkuar të bëjë autokritikë në kongres, lidhur me fejesën e djalit të tij, Skënderit me Silva Turdiun, por Enveri nuk e kishte lejuar ta bënte një gjë të tillë, pasi ky problem do të diskutohej një herë në Byronë Politike të KQ të PPSH. Një gjë tjetër, që bëri përshtypje në atë kongres, ishte dhe moszgjedhja e Feçorr Shehut, anëtar i KQ të PPSH, por mbeti kandidat edhe pse ai ishte ministër i Brendshëm. Ndërsa vartësit e tij, zëvendësministra u zgjodhën anëtarë të Komitetit Qendror. Kjo krijoi përshtypjen se Feçorri nuk do të ishte më ministër i Brendshëm, se ai ishte njeri i afërt i Mehmet Shehut.

Po në kuadrin e pozicionit tuaj në krye të Degës së Veçantë të Drejtorisë së Sigurimit të Shtetit a ka pasur udhëzime për survejimin dhe grumbullimin e të dhënave rreth këtyre ngjarjeve?

Po. Sigurisht që edhe sigurimi do të luante rolin e vet në këtë histori. Me sa më kujtohet, pas Kongresit të PPSH, nga KQ kërkuan të dhëna se çfarë thuhej dhe komentohej për fejesën e djalit të kryeministrit dhe prishjen e saj. Madje, nga udhëheqja e lartë kritikohej Ministria e Brendshme pse nuk kishte të dhëna për këtë punë. Menjëherë pas kritikave, Feçorr Shehu therret kryetarët e degëve në ministri dhe kërkoi që të drejtohej agjentura për të parë reagimin dhe komentet për fejesën, qëndrimeve në kongres e të tjera. Feçorri na tha se këto i kërkonte urgjent KQ i PPSH dhe personalisht Ramiz Alia që në atë kohë mbulonte organet e punëve të brendshme. Pas disa ditësh, dy bëshkëpunëtorët e mi më dhanë disa të dhëna rreth fejesës, prishjes së saj dhe komenteve për marrëdhëniet Enver-Mehmet, ku disa e kritikonin Mehmetin dhe të tjerët e mbronin atë. Shkova në zyrën e ministrit, të cilit i raportova për këto informacione. Feçorri, në prezencën time, mori në telefon Ramizin dhe i tha se kishte disa informacione për komentet ndaj problemit të fejesës së djalit të Mehmetit. Ramizi i tha se ato informacione duhet të shkonin urgjentisht tek ai. Në këtë kohë dukej se Alia i kishte marrë në dorë punët dhe ishte shumë i zellshëm në realizimin e tyre.

Si mësuat dhe përjetuat vdekjen e Mehmet Shehut?

Në datën 18 dhjetor të vitit 1981, në mëngjes shkova në zyrë në ministri dhe sipas planit të mëparshëm, miratuar nga ministri Feçorr Shehu, u nisa me shërbim për në rrethet Durrës e Fier, për disa probleme të punës së sektorit tim. Pasi mbarova punë, makinën e nisa për Tiranë dhe vetë shkova te djali, që punonte dhe jetonte në Vlorë. U takova me të në Shkollën e Aviacionit dhe rrugën nga atje e deri në afërsi të shtëpisë së tij e bëmë me autobus. Aty dëgjuam një grua të thoshte se në radio ishte dhënë njoftimi për vetëvrasjen e Mehmet Shehut. Na bëri shumë përshtypje ajo që dëgjuam dhe me një frymë mbërritëm në shtëpinë e djalit, për të parë lajmet e orës 20.00. U shqetësuam shumë dhe gati gjithë natën e kemi gdhirë duke diskutuar me njëri-tjetrin. Me kujtohet se po atë natë më vjen në shtëpi korrieri i Degës së Punëve të Brendshme të Vlorës dhe më njofton se më kërkonin urgjent në ministri. Ishte vonë dhe nuk kisha se me çfarë të nisesha që në atë moment, pasi makinën e kisha nisur për në Tiranë. Të nesërmen në mëngjes u nisa për në Tiranë. Kur zbrita, m´u duk se në kryeqytet kishte rënë zija. Njerëzit lëviznin kokëulur. Shkova në ministri dhe takova Kadri Gojashin, ish-drejtor i Drejtorisë së Sigurimit të Shtetit, i cili më tha se më kishin kërkuar dhe duhet të paraqitesha menjëherë te ministri. Hyra në zyrën e Feçorrit. Atje ishte dhe Kadri Hazbiu. Të dy ishin tepër të lodhur, gjë që e tregonin sapo t´i shihje. Pasi më folën për ngjarjen, më thanë se me porosi të Komitetit Qendror familja e Mehmet Shehut do të largohej po atë ditë nga vila e tyre në bllok dhe do të vendosej në vilën 3, që ndodhej në rrugën e Elbasanit. Më porositën që të merreshin masa, në bashkëpunim me Degën e Punëve të Brendshme të Tiranës, për sigurimin e tyre. Rreth vilës u vendosën disa roje të policisë dhe një skuadër e survejimit.

Çfarë ndodhi më pas?

Mbasdite erdhën dhe u vendosën aty Fiqret Shehu, djemtë e Mehmetit, Ladi dhe Bashkimi me gratë dhe fëmijët e tyre. Pritej që të vinte edhe djali tjetër, Skënderi nga Suedia, ishte njoftuar se kishte prindërit e sëmurë, dhe e shoqëronte Gani Kodra. Kur isha në zyrën e ministrit Feçorr Shehu, ky i fundit ishte i shqetësuar për për mbërritjen e Skënderit dhe shpeshherë merrte në telefon herë ambasadat tona në Suedi e Greqi dhe herë pikat e kalimit kufitar në Kapshticë, për të ditur rreth mbërritjes së tij. Në mbrëmje erdhi edhe Skënderi. Të nesërmen, më datë 19 dhjetor të vitit 1981, më thërret përsëri në zyrë Feçorri. Përsëri atje gjeta Kadriun dhe, me sa mësova, ai ishte ngarkuar nga udhëheqja e partisë për të ndihmuar organet e brendshme në këtë situatë. Në zyrën e ministrit ndodhej edhe kryetari i Degës së Punëve të Brendshme të Elbasanit, G.H. Aty na u tha se sipas vendimit të aparatit të KQ të PPSH, direkt të Ramiz Alisë, familja e ish-kryeministrit duhej të largohej nga Tirana brenda ditës. Na thanë gjithashtu se me përjashtim të djalit të madh Ladit, që me porosi të Enver Hoxhës do të diferencohej e qëndronte në Tiranë, pjesa tjetër e familjes do të vendoseshin në Belsh të Elbasanit. Për këtë ishte njoftuar edhe Komitetit Ekzekutiv i këtij rrethi dhe Komiteti i Partisë atje dhe shtëpia, ku do të sistemoheshin familjarët e Mehmetit, ishte siguruar prej tyre. Na udhëzuan për itinerarin e lëvizjes dhe për masat që duheshin marrë për sigurimin e tyre. Duhej të krijohej gjithashtu një postë policie, duhej marrë skuadra e survejimit të Degës së Elbasanit dhe do të emërohej një punëtor operativ vetëm për sigurimin e tyre. Kjo bëhej me qëllim se mos familjarët e Mehmetit arratiseshin, apo rrëmbeheshin nga zbulimet e huaja.

Ku u vendosën familjarët e ish-kryeministrit shqiptar?

Familja e Mehmet Shehut u vendos në një godinë në qendër të Belshit, në katin e parë të saj. Kishin liruar për ta një apartament, një dhomë e një kuzhinë. Madje, duke qenë se u veprua shpejt për transferimin e tyre nuk nga Tiranë, sipas urdhrit të KQ të PPSH, nuk u arrit të vendoseshin mjetet e përgjimit në këtë ndërtesë, sikurse ishte parashikuar. Në këtë apartament do të jetonin së bashku Fiqreti, dy djemtë, Skënderi dhe Bashkimi, gruaja e këtij të fundit dhe dy fëmijët e tyre. Ndërtesa ishte krejt bosh. Në të nuk kishte asnjë orendi dhe të ardhurit nga Tirana nuk kishin asnjë shtresë e mbulesë, përveç veshjeve e sendeve personale. Kishin mundur të marrin vetëm një televizor të vogël dhe një magnetofon. Nuk kishin asnjë enë për të gatuar. Katër krevatë, dyshekë dhe disa batanije i morëm në spitalin e Belshit dhe ua dhamë atyre që të flinin. Edhe për të ngrënë, duke mos pasur asnjë mundësi gatimi, shkonin në restorantin në qendër të Belshit, ky ndiqeshin nga sytë kureshtarë të banorëve dhe vëzhgimin e rreptë të survejuesve. Ata nuk kishin as të holla të mjaftueshme për të përballuar gjendjen e krijuar. Më kujtohet se Fiqreti kishte me vete vetëm 70 mijë lekë të vjetra, që i mbante në një çantë, të cilën e merrte gjithnjë me vete ngado që shkonte. Nuk e harroj se 30 mijë lekë, po të vjetra, nga këto i pagoi për disa mungesa në shtëpinë e pritjes, faturë që ajo e likuidoi menjëherë. Për të përballuar jetesën u interesuam që Skënderi dhe Bashkimi të sistemoheshin në punë në SMT, që ishte afër qendrës së Belshit. Fundin e dhjetorit të vitit 1981 e kalova shumicën e kohës në Belsh të Elbasanit. Në këtë kohë Enveri e etiketoi Mehmet Shehun si agjent në shërbim të zbulimeve të huaja, ndaj dhe filloi puna për të grumbulluar materiale për ta vërtetuar këtë çmenduri të Hoxhës. KQ i PPSH, sektori që kontrollonte organet e punëve të brendshme, vetë Ramiz Alia si sekretar i Komitetit Qendror që e kryente këtë punë, ishin në lëvizje dhe aktivitet të madh në këtë drejtim. Madje, nuk mungoi edhe propaganda e shfrenuar për të bindur kuadrot e partisë dhe masën e popullit se Mehmeti ishte poliagjent. Çfarë nuk u tha dhe çfarë nuk u shpif në këtë drejtim. Karrieristët, servilët, të paaftët u aktivizuan të qëmtonin ndonjë fakt nga jeta e Mehmetit dhe familjes së tij, duke i interpretuar ato sipas oreksit të ustait, Enver Hoxhës. Nga këta u shpikën edhe gjëra të qena e të paqena për të treguar besnikërinë ndaj “udhëheqësit”.

A ju kujtohet ndonjë mbledhje e zhvilluar në dikasterin tuaj pas vdekjes së Kryeministrit Shehu?

Po. Pas vdekjes së Mehmetit, dy a tri ditë më pas, u mblodhën kuadrot e Ministrisë së Brendshme dhe asaj të Mbrojtjes, në sallën e mbledhjeve të kësaj të fundit dhe aty u dëgjua e inçizuar Mbledhja e Byrosë Politike të datës 17 dhjetor të vitit 1981, ku gjykohej Mehmet Shehu. Mbledhjen e kishte hapur Enver Hoxha, i cili kishte ftuar anëtarët e Byrosë të flisnin hapur dhe të gjykonin Mehmet Shehun dhe gabimet e tij, duke i cilësuar këto si shkelje të rënda të vijës së partisë e me pasoja për të po të mos ishin marrë masat. Pas tij, fjalën e mori Simon Stefani, ish-sekretar i KQ të PPSH, i cili i dënoi gabimet e Mehmetit, që i cilësoi të rënda, ai u shpresh gjithashtu se nuk ishte dakord me autokritikën e Mehmetit, që thoshte se gjoja ishte një veprim i nxituar dhe nuk kishte të bënte me qëllime kundër vijës së partisë. Ai propozoi që atij t´i jepej një vërejtje e rëndë. Lenka Çuko kishte thënë se Mehmeti nuk ishte i sinqertë me partinë dhe autokritika e tij nuk kishte qenë e sinqertë. Ajo e kritikoi Shehun për sjelljen dhe veprimet e tij, duke i cilësuar ato në kundërshtim me vijën e partisë, se bënte pazarllëqe me armiqtë, imperializmin, zbut luftën e klasave etj. Ajo ishte dakord me masën që propozonte Simon Stefani. Adil Çarcani e kritikoi ashpër veprimin e Mehmetit për fejesën e djalit të tij me vajzën e Turdive. E quajti atë si një veprim me rrezik. E kritikoi Mehmetin edhe për tendencë kulti etj. Manush Myftiu e kishte kritikuar Kryeministrin për gabimet e tij rreth fejesës së djalit. Ai e cilësoi autokritikën e tij jo të thellë. E më pas kishte thënë se për masën do të vendoste pasi ta dëgjonte edhe njëherë autokritikën e Mehmetit. Ramiz Alia kishte diskutuar gjatë dhe kishte thënë se nuk ishte i rastit gabimi i Mehmetit për fejesën e djalit, madje ai kishte përmendur atje edhe disa gabime të luftës, gjoja të mosdrejtimit të mirë, kultit të individit, unit e të tjera. Edhe ky kishte qenë dakord me masën e propozuar. Rita Marko e kishte kritikuar, por dukej që nuk ishte përgatitur, ndaj dhe nuk fliste rrjedhshëm. Kadri Hazbiu kuptohej që kishte qenë i tensionuar, ai kishte folur jo i qetë, kishte kritikuar Mehmetin për fejesën e djalit dhe më pas i kishte thënë se kishte ndryshuar dhe nuk kishte besim te partia. Ai i kishte përmendur pretendimet e Mehmetit për kontrollin e telefonave apo dhe se fëmijët nuk ishin në rregull se frekuentonin tavernat, ku janë të huajt, se visheshin jo mirë. I kishte thënë gjithashtu se Mehmeti nuk i kishte pritur mirë këto vërejtje. Hekuran Isai nuk kishte qenë në mbledhje, pasi i kishte vdekur e ëma, por megjithatë ishte lexuar diskutimi i përgatitur nga ai. Në fund e kishte marrë fjalën Enver Hoxha dhe kishte thënë se, ngaqë ishte vonë, mbledhjen e mbyllnin. Ai nuk kishte harruar të thoshte se shokët e Byrosë kishin pasur të drejtë për autokritikën e dobët të Mehmetit dhe se ky i fundit duhej të thellohej mirë në ato që do të thoshte. Këtu mbledhja ishte mbyllur...

tiranaforum

Posted on 1/2/2010, 15:20

User deleted

Si i morët në pyetje familjarët e Mehmet Shehut?

Sipas planit të hartuar dhe me miratimin nga ministri i Brendshëm dhe udhëheqja e KQ të PPSH, unë, në prani të punëtorit operativ, që merrej me sigurimin e familjes Shehu, do të thërrisja një e nga një të gjithë pjesëtarët e kësaj familjeje. Ky veprim u bë nga fundi i muajit dhjetor. Në një nga zyrat e këshillit thirra Fiqretin, në prezencë siç thashë të punëtorit operativ, i cili nuk dinte gjë rreth qëllimit pse merreshin në pyetje familjarët. E pyeta gruan e ish-kryeministrit për fejesën e djalit të saj, Skënderit. Ajo më tha se për njohjen e djalit me Silva Turdiun, e kishin mësuar në korrik të vitit 1981, kur ishin në plazh, në Durrës. Sipas saj, Skënderi e kishte njoftuar të atin se njihte një vajzë e do të fejohej me të. Mehmeti, sipas saj, e kishte pyetur se kush ishte ajo vajzë, e bija e kujt. I biri ishte përgjigjur pyetjeve të të atit dhe i kishte thënë madje se kishte dajë të arratisur. Mehmeti i kishte thënë se duhet të pyesnin. Fiqreti tregoi se i biri ia kishte thënë më parë edhe asaj dhe e kishte porositur se për këtë problem duhet të bisedonte me të atin. Ajo i kishte sqaruar të birit se vajza kishte dajë Arshi Pipën, të arratisur, ndaj ai duhet të bisedonte me Mehmetin. Mehmeti, po sipas deponimit të Fiqretit, kishte thirrur Feçorr Shehun, ministrin e Brendshëm, për këtë çështje. Feçorri ishte përgjigjur se duhej pyetur. Më vonë ministri i Brendshëm i kishte sjellë të dhëna Mehmetit për familjen Turdiu. Ajo në vijim tha se Silva, si vajzë ishte shumë e mirë, ishte studente në Universitetin e Tiranës dhe njëkohësisht sportiste, volejbolliste në Klubin Sportiv “Dinamo”. Sipas saj, i ati i saj ishte njeri i nderuar, pedagog në Universitet dhe se ishte nderuar me çmimin e “Republikës”, për kontributin si mësimdhënës. Dy xhaxhallarët e Silvës, ishin larguar me kohë nga vendi ynë, por nuk kishin aktivitet kundër Shqipërisë. Fiqreti nuk harron të shpjegojë: “kur Mehmeti i tha Feçorrit se si të bënte, ta jepte pëlqimin apo jo për fejesën, ky i fundit iu përgjigj se duhet të pyeste partinë. Pas kësaj, Mehmeti u nxitua dhe e dha pëlqimin e fejesës, që u bë në fillim të shtatorit të vitit 1981, në shtëpinë e re. Erdhën për vizitë dhe Enveri, Nexhmija dhe fëmijët e tyre. Ishte prezent edhe Neli (Skënderi) dhe Silva. Duallëm së bashku edhe në fotografi. Pas tre-katër ditësh e thirri Enveri Mehmetin dhe i tha se ishte bërë gabim kjo fejesë, se ishte zbutur lufta e klasave, ishte shkelur vija e partisë dhe prandaj duhet të prishej. Skënderi dhe Silva ishin në Greqi. Silva kishte shkuar me skuadrën e volejbollit, për një ndeshje, kurse Skënderi do të shkonte prej andej në Suedi, ku studionte. U thirrën të dy të ktheheshin në Shqipëri. Mehmeti i shqetësuar i tha Skënderit se kishim bërë gabim për fejesën, prandaj duhej të prishej dhe u prish. Mehmeti kishte shumë debulesë për Skënderin. Ai ishte shumë i shqetësuar për të, pasi kishte frikë se mos pësonte ndonjë gjë, se ishte dhe i sëmurë. Prishja e fejesës e tronditi djalin, aq sa ai nuk donte të kthehej në Suedi për studime. Atë e thirri madje dhe Enveri, i cili e kishte këshilluar, i kishte thënë fjalë të ngrohta që të mos shqetësohej. Kështu u veprua, u bë gabim dhe e nxituar nga ne ajo fejesë”.

Çfarë tjetër iu tha Fiqreti kur e thirrët për ta pyetur?

Pasi sqaruam ato që kërkoja, Fiqreti më tha se në shtepinë që kishin pasur në bllok, në Tiranë, kishin lënë nga ikja e nxituar disa orendi dhe plaçka të tyre. Edhe veshmbathje. M´u lut që t´ia sillja këto sende, pasi ishin personale. Në të vërtetë, këto sende ishin në një sënduk, por Hekuran Isai, ish-ministër i Brendshëm në atë kohë, nuk pranoi që t´u jepeshin. Më pas, ajo m´u ankua për ngushtësinë e hapsirës së banimit dhe më kërkoi ndihmë që të sistemohej në një apartament dy dhoma e një kuzhinë. Në fakt ishte planifikuar që me të mbaruar ndërtimi i një apartamenti të ri në qendër të Belshit, familja Shehu do të sistemohej aty dhe kjo banesë do të pajisej me mjetet e përgjimit. I thashë Fiqretit se kjo gjë do të ndodhte shumë shpejt pas përfundimit të atij pallati. Ata nuk hynë në katë hyrje, edhe pse ishte planifikuar nga pushteti lokal, pasi u arrestua Fiqreti dhe Skënderi.

Po Skënderi, djali i Mehmetit, çfarë ju deponoi rreth fejesës së tij me vajzën e Turdive?

Për fejesën, ai më tha se, së pari, atij i kishte pëlqyer Silva, ndërsa shkonte të shihte me shokë ndeshjet e volejbollit në pallatin e sportit. Konkretisht u shpreh: “Dhe fëmijët e Hysniut dhe vajza e Enverit ma lavdëruan Silvën. Një ditë e kapa vetë dhe bisedova me të me qëllim për t´u fejuar. Ajo nuk deshi fillimisht dhe më tha se kishte njerëz të arratisur, ndërsa unë isha djali i Kryeministrit. Unë iu vardisa, insistova. Problemin e njerëzve të saj ma kishin thënë edhe të tjerë, por unë ngula këmbë. E kam ndaluar Silvën disa herë në rrugë. Ajo në fillim ka refuzuar, por më pas duke parë dhe këmbënguljen time, pranoi. Në muajin korrik apo gusht, kur ishim në plazhin e Durrësit, unë i thashë Fiqretit për këtë vajzë, dhe ajo më tregoi se e njihte nënën e saj, pasi kishin qenë së bashku në shkollë. Megjithatë, ajo më drejtoi të bisedoja për këtë punë me tim at, Mehmetin. I thashë babait për këtë vajzë dhe se kisha qëllime të fejohesha me të. I tregova gjithashtu se kishte njerëz të arratisur nga të afërmit e familjes së saj. Mehmeti u gëzua shumë që unë vendosa të fejohesha, por më tha se do të pyeste Feçorrin për familjen e saj dhe e pyeti. Feçorri i tha se si familje ishte e mirë, dhe vajza po kështu, por kishin njerëz të arratisur. Babai i kërkoi mendim se si të bënte, ndërsa ky i tha të pyeste partinë. Pas tre-katër ditëve, Mehmeti më thirri dhe më dha aprovimin për t´u fejuar me Silvën. U la që shpalljen e fejesës do ta bënim më 1 shtator, kur do të hynim në shtëpinë e re, që ishte zgjerim i së vjetrës. U bë fejesa. Erdhën për të uruar Enveri dhe Nexhmija. Këta e dinin se kush ishte familja e Silvës, përpara se të vinin në shtëpinë tonë e të na uronin për fejesën. Ata e dinin se daja i saj ishte arratisur. Nexhmija e njihte nënën e Silvës, sepse kishin qenë së bashku në shkollën femërore, po atëherë nuk thanë gjë. Më vonë thanë se familja e Silvës ishte e deklasuar e të tjera si këto”.

Po për prishjen e fejesës…

Skënderi nuk mund të mos pyetej edhe për prishjen e fejesës. Ai ishte djalë i mirë dhe nuk gënjente. Nuk mundohej të fshihej. Më pas ai vijoi: “Tri-katër ditë pas fejesës, skuadra e Dinamos do të nisej për një ndeshje në Greqi. Shkova edhe unë atje së bashku me Gani Kodrën, shoqëruesin, me të cilin nga shteti fqinj do të shkonim në Suedi. Në Greqi qëndruam një apo dy ditë. Aty më erdhi lajmi nga familja se duhet të kthehesha menjëherë në Tiranë me gjithë Silvën. Ndjeva se diçka jo e mirë kishte ndodhur. Kur mbërritëm, Silva shkoi në shtëpinë e saj dhe unë në timen. Më priti mamaja. Ajo ishte shumë e mërzitur. Kur e pyeta se ç´kishte ndodhur, ajo më tha se duhet të bisedoja me tim at. E takova Mehmetin. Ai i mërzitur dhe me keqardhje më tha se kishim bërë gabim me fejesën, se ajo duhet të prishej. Më tha, gjithashtu, se e kishte thirrur edhe Enver Hoxha, i cili i kishte thënë se ishte bërë një fejesë me njerëz të deklasuar, se ishte zbutur lufta e klasave dhe prekej vija e partisë e të tjera. I thashë se e kisha pyetur dhe ai më kishte dhënë pëlqimin. Po, më tha, por ishte nxituar. U mërzita shumë i thashë se nuk kthehem në Suedi. Babai më mbante afër. Ai kishte frikë se mos më ndodhte gjë, pasi kishte debulesë për mua, duke ditur se isha dhe i sëmurë. Më vonë më thirri dhe Enver Hoxha. Më priti mirë. Më këshilloi, duke më thënë se u bë një gabim, që ishte korrigjuar dhe se duhet të kthehesha në Suedi për studime. Me tha fjalë të mira dhe të ngrohta”.

Si e shpjegoi Skënderi prishjen e fejesës?

Ai më tha se këtë e kishte biseduar me Mehmetin dhe kishin vendosur që Silva të shkonte në shtëpinë e Ali Çenos, ish-shoqërues i Kryeministrit, dhe aty ky do t´ia thoshte prishjen e fejesës. Në vazhdim Skënderi shprehet: “Kështu u bë. Shkuam në shtëpinë e Ali Çenos dhe atje i thashë se do të prishej fejesa. I thashë edhe shkaqet. Ajo qau dhe më tha se ishte treguar e sinqertë me mua, pra m´i kishte thënë të gjitha rreth familjes së saj e nuk më kishte fshehur asgjë. I thashë gjithashtu se kjo nuk varej nga unë e nuk ishte dëshira ime që të ndaheshim, por se kështu thoshte dhe kërkonte i madhi i partisë. Kështu u ndamë, por kisha një brengë të madhe në zemër. U nisa në Suedi bashkë me Gani Kodrën. Kur mbërrita atje çdo ditë më merrte në telefon Mehmeti dhe Fiqreti. Babai kishte merak për shëndetin tim dhe për këtë porosiste shpesh edhe Ganiun. Babai më ka dërguar edhe letra, ku më këshillonte dhe më thoshte vazhdimisht se bëmë gabim me atë fejesë. Mbas prishjes së fejesës nuk ishte më Mehmeti i parë. Ra shumë moralisht”.

Çfarë ndodhi më pas?
Pas Skënderit, pyeta Marjetën, gruan e Bashkim Shehut. Ajo ishte vajza e një shoferi në Durrës, që quhej Lefter, me origjinë nga Bregu. Marjeta ishte mjaft e zgjuar, vazhdonte studimet për gjuhë të huaj në Universitetin e Tiranës. Njihej në Tiranë si një grua e modës e vishej në një mënyrë që i bënte sfidë kohës. I kërkova sqarime rreth fejesës së Skënderit me Silvën dhe ajo m´u përgjigj: “Unë dhe im shoq, Bashkimi, mësuam rreth saj vetëm pak ditë përpara se të shpallej kjo fejesë. Ne nuk përfilleshim shumë në shtëpi, pasi na quanin të rinj dhe të papjekur”. Më pas, ajo foli dhe për ceremoninë kur kishin shkuar krushqit me tortë të madhe, për gjendjen e zymtë që u krijua në shtëpi pas prishjes së fejesës. “Mbas kësaj Mehmeti ra shumë moralisht, pothuajse u tjetërsua. Ai u sëmur parë kongresit nga zemra dhe nuk bënte më stërvitje me biçikletë. Fliste pak dhe bënte biseda vetëm me Fiqretin dhe djalin e madh, Vladimirin. Gjendja në shtëpi dita- ditës bëhej më e rëndë. E kisha të qartë që kjo gjendje do të shpërthente”, vijoi Marjeta. Tri ditë përpara se të vinte Viti i Ri 1982, isha në Belsh, së bashku me Gëzim Hilën dhe interesoheshim për përfundimin e ndërtesës ku do të vendoseshin familjarët e Mehmetit. Në këtë kohë erdhi nga Dega e 8-të e Ministrisë së Brendshme, N.Z., që merrej me internim-dëbimet në këtë sektor. Ai na tha se familja e Mehmetit, me vendim nga lartë, do të internohej këtu në Belsh. Deri në atë kohë nuk ishte marrë ndonjë masë e tillë. I ardhuri nga Tirana për këtë problem thirri Fiqretin dhe fëmijët e saj dhe në prezencë të kryetarit të Këshillit të Belshit, u komunikoi atyre vendimin e internimit. Ai u caktoi edhe zonën e kufizuar ku mund të lëviznin. Internimi i tyre ishte parathënia e arrestimit të mëvonshëm të Fiqretit dhe Skënderit. Ata nuk vinte askush t´i vizitonte në Belsh, me përjashtim të babait të Marjetës, i cili kishte ardhur dy a tri herë me motoçikletë dhe madje qëndronte shumë pak atje. Edhe i shoqi i Marjetës, Bashkimi, djali i Mehmetit, u pyet. Ai dukej njeri i parrahur me jetën. Kishte bërë një jetë liberale, pa kokëçarje. Ishte njeri i padjallëzuar. Ai në sqarimet e tij rreth fejesës së të vëllait dhe prishjes së saj tha: “Pas prishjes së fejesës, babai ishte krejt i rënë. Nuk ishte as hija e Mehmetit të mëparshëm. Ai nuk më linte të dilja më jashtë natën nga shtëpia, sidomos kur Kadriu i kishte thënë se unë e ime shoqe frekuentonim klubet e natës. Babai kishte një si frikë dhe në darkë kontrollonte dyert e shtëpisë nëse ishin të mbyllura. Babai nuk ishte dakord për shumë masa që ishin marrë pas vitit 1966 dhe sidomos për goditjen e grupit të ushtarakëve dhe atyre të ekonomisë. Këtë unë e kisha dëgjuar në darkë, kur hanim bukë, e kur shkëmbente ndonjë bisedë me mamanë dhe vëllanë, Vladimirin. Ideali i babait ka qenë që ta bënte Shqipërinë si vendet Nordike, sidomos si Suedia. Mehmeti nervozohej shumë kur bëhej ndonjë miting apo manifestim. Ai nuk i duronte dot brohoritjet dhe ishte kundër adhurimit të të madhit”. Bashkimi sqaroi dhe marrëdhëniet e tij me Ismail Kadarenë, duke thënë se kishte miqësi me të dhe se kjo miqësi ishte forcuar pas vitit 1973. Ata venin edhe në shtëpitë e njëri-tjetrit. Ismaili kishte ndikuar shumë te Bashkimi, sidomos për pikëpamjet e tij mbi artin. Të dy preferonin shkrimtarët si Kamy, Sartrin e të tjerë”. Kështu u mbyll viti 1981, plot telashe dhe shqetësime. E shikoja me shumë keqardhje këtë familje, viktimë tjetër të Hoxhës...

tiranaforum

Posted on 1/2/2010, 16:45

User deleted

Çfarë tha Marjeta, nusja e djalit të ish-kryeministrit për natën e vdekjes së vjehrrit të saj?

Duke e pyetur për ngjarjen e Mehmetit, Marjeta tha se atë natë ishte në studion e Bashkimit në katin e tretë të shtëpisë dhe se kishte qëndruar atje deri vonë. Më tej vazhdoi: “Kur zbrita në katin e dytë, rreth orës 24.00, gjeta në korridor, para dhomës së Mehmetit, djalin e madh Ladin me të shoqen, Bardhën. Ata ishin të shqetësuar. I pyeta se ç’kërkonin aty dhe më thanë se Bardha, që ishte shtatzënë, ishte pak pa qejf. M’u duk se dera e dhomës së Mehmetit ishte pak e hapur dhe në dhomën e tij kishte dritë. Unë shkova në dhomën time që ishte në anën tjetër të dhomave të Fiqretit dhe Mehmetit. Nuk dëgjova asgjë natën. Në mëngjes shkova në shkollë dhe rreth orës 08.30 erdhën e më morën. Më thanë se djali ishte pak pa qejf. Kur mbërrita në shtëpi gjeta kujën, po qanin. Aty mësova se Mehmeti kishte vrarë veten.

Si u bë arrestimi i Fiqretit dhe Skënderit?

Në fillim të muajit janar të vitit 1982 u arrestua në Belsh Fiqret Shehu dhe djali i saj, Skënder Shehu. Më ka mbetur në kujtesë ajo ditë, pasi isha atje së bashku me G.H. dhe punëtorin operativ që ishte ngarkuar me ruajtjen e familjarëve të ish-kryeministrit. Asnjë nga ne nuk kishte dijeni për arrestimin e tyre, por kjo nuk do të thoshte se ishte një gjë që s’pritej. Propaganda e madhe që u bë në atë kohë kundër Mehmetit, si gjoja poliagjent, këtu do të gjeneronte, pra në arrestimin e njerëzve të tij. Kishin ardhur nga Tirana një grup operativ dhe hetues të Drejtorisë së Hetuesisë. Ata arrestuan Fiqretin dhe Skënderin në qendër të Belshit. I hipën në makina veç e veç dhe u nisën për në Tiranë. Këtë ngjarje e panë të gjithë njerëzit që ishin atje. Megjithatë, ata ndenjën indiferentë. Askush nuk duartrokiti apo thirri “poshtë armiqtë”. Komentet rreth kësaj ngjarjeje bëheshin vesh më vesh. Në shtëpinë ku banonte Fiqreti dhe fëmijët qëndruan hetuesit me në krye R.L. Kur hyra në shtëpi, pashë se aty hetuesit po kontrollonin gjithandej. Bashkim Shehu dhe e shoqja, Marjeta, ishin shumë të tronditur dhe të hutuar. Vajza e tyre 2 vjeç ishte shtrirë në dysheme dhe po qante me të madhe. Edhe djali pak më i madh ishte strukur në një cep të shtëpisë dhe qante. U thashë prindërve të tyre të merreshin me ta dhe t’i linin të qetë hetuesit. Më kujtohet se me këtë rast u vendosën edhe mjetet e përgjimit me porosi nga lart, në kuzhinën ku banonin Bashkimi dhe Marjeta, pasi dhoma tjetër, me ato pak orendi të Fiqretit, do të mbyllej. Më kujtohet se nga inçizimi nuk doli ndonjë gjë e madhe, pasi, ata, burrë e grua, qanin hallin me njër-tjetrin se si do t’ia bënin me fëmijët, apo me të ardhurat që nuk u mjaftonin. Pas arrestimit të Fiqretit dhe Skënderit, na thërret në zyrë Feçorr Shehu, i cili ishte ministër i Brendshëm dhe në prezencë të Kadri Hazbiut na tha se, unë, E.GJ., S.M., dhe P.D., do të ishim në grupin e hetimit të dy të pandehurve. Hetimet u zhvilluan në aneksin e Burgut 313, atje ku u zhvilluan edhe hetimet ndaj ushtarakëve dhe kuadrove të lartë të ekonomisë.

Ka qenë grupi hetimor në shtëpinë e Mehmetit, pas vdekjes së tij?

Po. Gjatë kohës që zhvilloheshin hetimet ndaj Fiqretit dhe Skënderit, ne, grupi hetimor, shkuam disa herë në shtëpinë ku kishte banuar Mehmeti, se mos gjenim ndonjë material për akuzë ndaj të pandehurve, apo gjithë familjes së tij. Qarkulluan atëherë shumë fjalë, sikur vila ku banonte Mehmeti ishte shumë luksoze, përrallore, por këto ishin gënjeshtra fund e krye. Në shtëpinë e tij nuk kishte ndonjë gjë të jashtëzakonshme. Pajisja e shtëpisë ishte bërë e gjitha me mobilje të prodhuara në vend, natyrisht me cilësi të mirë, pronë e shtëpisë së pritjes. Në shtëpinë e vjetër banonin fëmijët, dy djemtë e Mehmetit, Vladimiri dhe Bashkimi, me familjet e tyre. Kishin nga dy dhoma me mobilje të zakonshme dhe këto të shtëpisë së pritjes. Në katin e parë të shtëpisë së re që, në fakt, ishte një zgjrim i shtëpisë së mëparshme, ishte një dhomë me kolltuqe të kombinatit “Misto Mame”, ku ndodhej vetëm një televizor me ngjyra për të gjithë familjen. Karshi kësaj ishte dhoma e ngrënies dhe ngjitur me këtë dhomë të thjeshtë ishte një kuzhinë e pajisur me sobë e frigorifer dhe orendi të tjera të zakonshme. Në korridor ishin banjat dhe më tej një derë jo e madhe që të nxirrte prapa shtëpisë. Po aty fillonte edhe një tunel i nëndheshëm që dilte në garazhin e makinave të Mehmetit. Ky tunel nuk ishte më i gjatë se 150 metra. Në të majtë të hyrjes së vilës së re ishte studioja ose salla e pritjes ku Kryeministri zhvillonte edhe ndonjë mbledhje me vartësit. Kjo ishte një dhomë e madhe me oxhak, me një tavolinë në mes dhe disa kolltuqe të kombinatit “Misto Mame” anash. Në katin e dytë të vilës flinte Mehmeti dhe ngjitur me të Fiqreti. Lart në katin e tretë, apo papafingo, ishte studio e Bashkimit, e pajisur me mjaft libra dhe orendi të mira. Kur hymë në dhomat e fëmijëve të Mehmetit në vilën e vjetër, pamë për tokë lapsa me ngjyra të fëmijëve, kukulla dhe sende të tjera. Dukej se ata kishin ikur shpejt e shpejt, madje me urgjencë nga shtëpia.

Bëtë kontroll në dhomën e ish-kryeministrit?

Patjetër që po. Në dhomën ku flinte Mehmeti ishte një krevat dopio dhe në kokën e krevatit ishte vendosur një radio e përmasave të vogla. Ajo ishte një radio marrëse dhe me sa më kujtohet ishte e një marke të njohur. Në fund të dhomës ishte një biçikletë e montuar, ku bënte stërvitje Mehmeti. Në krahun e djathtë në fund të dhomës ishte tualeti, ndërsa në të majtë garderoba e Mehmetit. Pastaj vinte dera që të çonte në studion e tij, e pajisur me shumë orendi dhe mjaft libra. Lart në papafingo ishte vendosur antena e radios, që ishte e lidhur me një kabëll që përfundonte tek ajo, për të përforcuar valët. Për këtë antenë u bë zhurmë e madhe nga Hekuran Isai dhe Enver Hoxha sikur dhe u interpretua se kjo antenë ishte e montuar për një radio marrëse e dhënëse, me të cilën Mehmeti gjoja lidhej me agjenturat e huaja. Këtë antenë e fotografuam edhe ne hetuesit. Mbaj mend se kësaj radioje iu bë analiza edhe në laborator dhe doli se ajo ishte vetëm marrëse dhe jo dhënëse. Ekzistenca e kësaj radioje i shërbeu Enver Hoxhës për të mashtruar opinionin publik.

Cili është mendimi juaj për vdekjen e Mehmetit?

Unë nuk kam qenë me grupin e ekspertëve për të verifikuar ngjarjen në ishte vrasje apo vetëvrasje, por kisha parë fotografitë e bëra nga ky grup ekspertësh. Sipas fotografive, Mehmeti ishte në krevat i shtrirë. I veshur me një këmishë të bardhë dhe me syze, me dorën e djathtë të shtrirë mbi krevat. Pak larg dorës së tij të djathtë ishte një pistoletë e tipit “Makarov”. Sipas ekspertëve ajo ishte dhe arma me të cilën ishte bërë goditja vdekjeprurëse. Mehmeti kishte një njollë të zezë në anën e djathtë të gjoksit, në zemër. Isha kurioz të shihja krevatin ku ishte gjetur i vdekur Mehmeti. Kur vajta në dhomën e tij në përbërje të grupit hetimor, me shumë kujdes, pasi mbikqyreshim nga punonjësi i Komitetit Qendror që na shoqëronte dhe mbante çelësat e shtëpisë së Mehmetit, pashë nëse kishte shenjë plumbi në dysheme, poshtë krevatit të Mehmetit. Pashë gjithashtu edhe dyshekun, por as atje nuk konstatova gjurmë plumbi. Nuk pashë as gjak në dyshek apo në dysheme. Kjo më bëri të dyshoj rreth vetëvrasjes, duke iu referuar vendit ku ishte fiksuar i shtrirë në fotografi. Mbi një karrige në fund të krevatit të Mehmetit ishte një këmishë dhe pizhamat e tij. Po ashtu, atje, në fund të krevatit, ishte dhe një gotë, e cila dukej se kishte qenë me çaj. A bëri vetëvrasje Mehmeti apo e vranë? A e vranë në studio dhe e sollën ashtu të vdekur në dhomën e gjumit? A e helmuan më parë dhe pastaj shtinë mbi të në zemër për të vërtetuar vetëvrasjen? Duke u nisur nga disa fakte kam pasur gjithmonë dyshim për vetëvrasjen e tij. Përse nuk kishte gjak mbi kufomën dhe në vendin e vrasjes, krevat, dysheme. Kisha asistuar në vendngjarje në dy vetëvrasje dhe kam parë se aty vendi ka qenë i mbytur në gjak. Edhe Ali Çeno, kur u takova me të në burg më tha se kur kishte hyrë në dhomën e Mehmetit, ditën e vrasjes, nuk kishte parë gjak në gjoks, por një njollë të zezë. Të çudit fakti se pse nuk u bë autopsia e kufomës. Përse ish-ministri i Shëndetësisë, Llambi Ziçishti, që bënte pjesë në grupin e ekspertëve, tha se nuk është vetëvrasje dhe, megjithëse e tërhoqi më vonë këtë shprehje nga presioni nuk i shpëtoi vdekjes. Nuk mund ta linte të gjallë Enveri një dëshmitar të tillë.

A është pyetur personeli për vdekjen e Mehmet Shehut?

Sigurisht që po. Një ditë së bashku me E.Z. që bënte pjesë në grupin operativ për të grumbulluar materiale për Mehmetin dhe familjen e tij, u ngarkuam nga drejtuesit e Ministrisë së Brendshme që të pyesim edhe personelin që shërbente në shtëpinë e Mehmetit. Personeli që kishte shërbyer atje ishte mjaft i shqetësuar dhe i frikësuar, ndaj dhe u krijuam ambient që të shpreheshin lirshëm. I pari u pyet kuzhinieri. Ai na tha: “Atë natë që erdhi Mehmeti nga mbledhja e Byrosë, kisha gatuar qofte me lëng dhe diçka tjetër, por Mehmeti nuk deshi të hajë dhe pjata e gjellës nuk ishte prekur”. Shumica e personelit nuk kishte se çfarë të thoshte. Sidomos gratë e personelit folën për disa sjellje jo të mira të Fiqretit. Të gjithë ata na thanë se pas prishjes së fejesës, në shtëpinë e Mehmetit kishte rënë dëshpërimi. Mehmeti ishte sëmurë. Nuk dilte më për gjah. Që nga shtatori ai kishte shkuar vetëm dy herë për gjueti, kur dihej se më parë Mehmeti shkonte çdo javë. Gjithashtu, punonjësit e personelit deklaruan se Fiqreti dhe Mehmeti ishin shumë të shqetësuar sidomos pas mbledhjes që ishte bërë në shkollën e partisë, ku ishte dënuar Fiqreti për fejesën e djalit. Atje ishte kërkuar edhe shkarkimi i saj nga posti i drejtorit të kësaj shkolle. Po punonjës të personelit më thanë se të dy burrë e grua, Mehmeti e Fiqreti, shkonin lart në katin e dytë të shtëpisë dhe aty diç bisedonin. Atje nuk shkonte njeri t’i bezdiste, qofshin këta edhe fëmijët e tyre. Sipas punonjësve, Mehmeti çdo mbrëmje shkonte e kontrollonte nëse ishin dy dyert e jashtme, sidomos dera prapa shtëpisë, e pastaj hynte në dhomën e tij të gjumit. Pjesëtarët e personelit të shërbimit na thanë se në shtëpinë e Mehmetit vinin njerëz të ndryshëm së bashku me Bashkimin dhe Marjetën, që rrinin deri natën vonë, kjo ndodhte kur nuk ishte Mehmeti në shtëpi.

Po në Ministrinë e Brendshme ç´bëhej?

Në janar të vitit 1982, kishin ndodhur ndryshime në Ministrinë e Punëve të Brendshme. Feçorr Shehu u shkarkua si ministër me pretekstin pse nuk kishte njoftuar partinë për fejesën e djalit të Mehmetit. Ai u caktua zëvendësministër dhe do të mbulonte kufirin dhe prapavijën e ministrisë. Ministër u emërua Hekuran Isai. Këtu filloi goditja e kuadrove të shëndosha. Kjo ishte katastrofa më e madhe në këtë dikaster. Në shkurt të vitit 1982 u arrestua ish-ministri i Brendshëm, Feçorr Shehu. Këtu nisi dhe lufta kundër simpatizantëve të tij. U shkarkua nga detyra Drejtori i Drejtorisë së Hetuesisë, Elham Gjika, nën akuzën se kishte bërë shkelje të rënda. Nuk ishte arrestuar Kadri Hazbiu ende, kjo dukej si politikë e hollë e Enver Hoxhës, për të treguar se nuk kishte gjë me të, për t´ia ngrënë më vonë kokën edhe atij siç ia hëngri Mehmetit. U shkarkua nga detyra drejtori i Sigurimit, Kadri Gojashi, që fillimisht u emërua kryetar i Degës së Punëve të Brendshme në Gramsh, për t´u çmobilizuar më pas. U nxorr në lirim kryetari i Degës së pestë Dhimitër Bonata e të tjerë. Nisën intrigat edhe ndaj meje, dhe po atë vit u arrestova së bashku me Elham Gjikën dhe Lirim Pëllumbin.

Kristofor Martiro, ish-oficer i lartë i Sigurimit të Shtetit, U arrestova në 13 prill të vitit 1982, pasi ishte arrestuar Feçorr Shehu. U akuzova fillimisht për tradhti ndaj atdheut

30 replies since 25/1/2010, 14:11 10995 views

Mehmet Shehu - Histori

dhe Drama e Familjes