-
el_a.
User deleted
Bedri Spahiu ishte politikan shqiptar, Anetar i Byrose Politike, Sekretar i Komitetit Qendror te PPSh, Ministėr i Arsimit dhe Kulturės i Shqipėrisė qė nga 24 korriku i vitit 1953 e gjer mė 21 qershor tė vitit 1955. Ai u vu gjithashtu nė postin e Prokurorit tė Pėrgjithshėm me gradėn gjeneral major.
Kush ishte Bedri Spahiu
Ka lindur mė 13 korrik 1908, nė lagjen "Palorto" tė qytetit tė Gjirokastrės. Gjatė fėmijėrisė, gjendja ekonomike e familjes sė tij ishte shumė e rėndė. Babai i tij, Sinani, shkoi nė kurbet (nė Turqi) me shpresė pėr t'u mėkėmbur. Gjatė kėsaj kohe Bedri Spahiu ishte nė shkollėn fillore dhe deri mė 1923 mbaroi filloren me nota tė shkėlqyera. Nė pamundėsi ekonomike pėr tė vazhduar ato klasa qė i mbeteshin si dhe gjimnazin, mė 16 maj 1923 u nis pėr Izmir, ku ndodhej edhe babai, me shpresė pėr tė vazhduar shkollėn. Mbaroi shkollėn fillore italiane nė Stamboll dhe mori dėftesėn e lirimit. Periudha e jetės sė tij me idetė komuniste, siē e ndan vetė, pėrbėhet nga tri faza, e para prej tė cilave filloi nė shtatorin e 1927-ės dhe mbaron nė gusht 1931 (nė shkollėn e artilerisė). Nė kėtė fazė aktiviteti i tij ėshtė propaganda komuniste nė shkollė. Faza e dytė fillon nė gusht 1931 (nė ushtrinė e Zogut) deri nė tetor 1941. Kur u formua Shtabi i Pėrgjithshėm, ai zgjidhet anėtar i kėtij Shtabi. Nė Berat u zgjodh anėtar i Byrosė Politike dhe me kėtė funksion ishte deri nė 17 qershor 1955. Arrestohet sapo kaloi derėn e sallės ku bėhej plenumi i KQ tė PPSH-sė mė 17 qershor 1955 dhe izolohet pėr pesė ditė nė njė shtėpi. Kjo erdhi si pasojė e luftės sė tij tė gjatė kundėr politikės sė Enver Hoxhės. Mbas 15 ditėsh, mė 23 qershor 1955 internohet familjarisht nė Elbasan. Mė 1 qershor 1957, arrestohet dhe izolohet nė Kalanė e Kaninės nė Vlorė, prej ku transferohet nė 4 janar 1958 pėr Tiranė. U dėnua me 25 vjet. Nė 6 tetor 1974 lirohet nga burgu dhe internohet drejt e nė Selenicė. Lirohet nga internimi mė 10 maj 1990, ditėn kur u shpėrnda Komisioni i Internim - Dėbimeve. Bedri Spahiu ka qenė prokuror nė gjyqin special, prokuror nė gjyqin e Koēi Xoxes dhe sekretar i Agjitacion-Propagandės, pastaj ministėr i Arsimit dhe Kulturės deri nė kohėn e Plenumit tė vitit 1955. Bedri Spahiu vdiq mė 11 janar 1998.
Ka thene per...
Enver Hoxhen
"Enver Hoxha ėshtė njė njeri pa principe, dhe unė tregoj mospėrfilljen time pėr tė. Pėrderisa Enver Hoxha nuk do tė mė dėnojė me vdekje, kjo do tė thotė qė pozita e tij ėshtė dobėsuar qė nga dita qė pushkatoi Liri Gegėn dhe Dali Ndreun"
Mehmet Shehun
"Mehmet Shehu ėshtė njė kriminel nga natyra, por tė paktėn ėshtė njeri me taban. Mehmeti ishte njė njeri me karakter tė fortė dhe, sipas meje, nuk mund tė vriste kurrė veten, por atė e kanė vrarė"
Ramiz Aline
"Ramiz Alia doli mė i fortė se mėsuesi i tij, Enver Hoxha. Pėr mua ai ishte thjesht njė mi gjirizi, qė donte tė bėnte karrierė nė atė kohė. Enver Hoxha ishte i keq, por mė i keq na u shfaq pasardhėsi i tij, Ramiz Alia"
---------------------------------------
Bedri Spahiu eshte i vetmit ish udheheqes komunist qe beri PENDESEN.
ku ai shpreh keqardhjen per te keqijat e komunizmit dhe ku kerkoj falje boterisht per vitet kur ai punoj si Prokuror i Shtetit ne periudhen 1945-1950.
"Por pas 50-vjetėve kur udhėheėsit do tė kenė vdekur, mė i riu i tyre qė do tė jetojė akoma do tė shprehet: "Koha vėrtetoi tė drejtėn e Testamentit tė Bedri Spahiut"
Bedri Spahiu: "Pėrse Enveri mė mban nė burg"
Njėri prej personaliteteve mė tė spikatura tė Luftės Antifashiste Nacional-Ēlirimtare, Bedri Spahiut, i cili u lind nė vitin 1908 nė qytetin e Gjirokastrės. Spahiu pasi u shkollua pėr disa vjet nė njė kolegj italian nė Stamboll u kthye nė Shqipėri nė 1927-ėn e vazhdoi mėsimet nė gjimnazin e Shkodrės. Mė pasė ai u diplomua nė Shkollėn Ushtarake tė Artilerisė nė Tiranė. Pasi shėrbeu pėr disa vjet si ushtarak i Monarkisė sė Zogut, Bedriu u arrestua nė vitin 1927 i akuzuar si pjesmarrės nė Lėvizjen e Fierit dhe organizator i krijimit tė grupit komunist tė oficerėve zogistė. Qė para pushtimit italian tė vėndit, Spahiu krijoi grupin komunist tė Gjirokastrės dhe pas formimit tė PKSH-sė ai u zgjodh sekretar i pėrgjithshėm i asaj partie pėr degėn e Gjirokastrės. Mė pas Spahiu u zgjodh dhe antar i Shtabit tė Pėrgjithshėm tė Ushtrisė Nac-Ēlir, antar i Byrosė Politike dhe nė Qeverinė e Parė Provizore tė kryesuar nga Enver Hoxha ai u emėrua nė funksionin e Prokurorit tė Pėrgjithshėm tė Republikės. Deri nė vitin 1955 kur ai u arrestua pas debateve tė ashpėra qė pati nė Plenium me Enver Hoxhėn lidhur me shtrembėrimin qė po i bėhej historisė sė Luftės, Spahiu mbajti edhe funksionet e Sekretarit tė K.Q. e Ministrit tė Arsimit. Nė vitin 1957 Bedri Spahiu u dėnua me 25 vjet burg dhe pas lirimit nė 1974-ėn ai u internua nė Selenicė tė Vlorės, ku qėndroi deri nė vitin 1990-tė. Nė shkrimin e mėposhtėm po botojmė pjesėn e dytė tė letrės qė ai i dėrgoi Kryeministrit Mehmet Shehu, kur vuante dėnimin nė burg, si dhe letrėn dėrguar Kryehetuesit tė Republikės.
Autobiografia e Spahiut
"U linda mė 13 korrik 1908 nė njė familje bujqish nė lagjen Palorto tė qytetit tė Gjirokastrės. Nėna vdiq kur unė isha 10 vjeē. Babain nė prill 1944 erdhėn dhe e morėn nė shtėpi dy ballista dhe e vranė nė njė pėrrua. Trupi nuk u gjet asnjėherė.
Gjatė fėminisė time gjendja ekonomike e familjes ishte shumė e rėndė. Babai im, Sinani, shkoi nė kurbet (nė Turqi) me shpresė pėr t'u mėkėmbur. Pėrpjekjen e dytė e bėri mė 1922. Gjatė kėsaj kohe unė isha nė shkollėn fillore dhe deri mė 1923 unė mbarova 4 klasė me nota tė shkėlqyera. Nė pamundėsi ekonomike pėr tė vazhduar ato klasė qė mė mbeteshin si dhe gjimnazin, mė 16 maj 1923 u nisa pėr Izmir, ku ndodhej edhe babai, me shpresė pėr tė vazhduar shkollėn.
Ende pa u ēmallur mirė, babai filloi tė mė fliste pėr "punė". "Nuk kam ardhur pėr punė"- i thashė,- "por pėr tė vazhduar gjimnazin". Mė foli pėr vėshtirėsitė qė kishim ne tė ardhurit nė njė vend tė huaj, pa pėrkrahje e pa pasuri.
I shkreti plak. Ai fliste me logjikėn e jetės, por ishte njė trokitje nė portėn e shurdhit se unė isha i pushtuar nga pasioni pėr tė vazhduar shkollėn. Pas disa kohe i them babait se njė borshiot, Hidajet Xhuveli, qė ishte shėrbėtor nė konsullatėn italiane nė Turqi, kishte marrė pėrsipėr tė mė fuste nė shkollėn Saleziane.
Nė pritje qė tė vinte shtatori pėr fillimin e shkollės, ai kėrkonte nga punė si shpėrblim qė t'i mėsoja djalit tė tij shqip. Meqė Salezianėt kishin gjimnaz nė Stamboll dhe nė Kajro, shpresoja qė tė vazhdoja atje pasi tė mbaroja ato vite tė fillores qė mė kishin mbetur nė Gjirokastėr.
Pra, mbarova shkollėn fillore italiane nė Stamboll dhe mora dėftesėn e lirimit, por plani im u hodh nė erė nga doktori. Ai mė kėshilloi tė ndėrpres studimet sepse kisha anemi tė theksuar.
"Eshtė e pamundur!"-ju pėrgjigja.
"Sigurisht"-mė tha- "ėshtė keq tė ndėrpresėsh studimet, por Meglio un asino vivo che un dottore morto!"
I dėshpėruar kthehem tek babai dhe filloi tė ruaj bagėtinė bashkė me tė. Siē duket, nga ajri i pastėr, nga pushimet nė natyrėn e larmishme, shėndeti im filloi tė kthehej pėrsėri. Ndėrkohė (aty nga korriku 1927) vjen nė Izmir ambasadori i Shqipėrisė nė Ankara, Reuf Ficua. Nė kėto rrethana, u pėrtėri pasioni im i vjetėr pėr tė vazhduar mėsimet dhe njė shpresė e re mė shtyti t'i drejtohem ambasadorit pėr njė bursė nga shteti shqiptar. Ky i pa dėftesat shkollore me notat shumė tė mira dhe "Attestato di primo grado" e duke mė shikuar drejt nė sy, m'u pėrgjigj. Po! Do tė kesh bursė. Nga mesi i shtatorit 1927 isha nė Ministrinė e Arsimit nė Tiranė nė pritje tė radhės pėr t'u future tek Sekretari i Pėrgjithshėm. Sapo ēela derėn, sekretari brofi nė kėmbė i gėzuar dhe i hutuar. "Bedriu!" -tha. - "Sa mirė qė erdhe vetė. E di, e di. Na ka shkruar Reufi. E kam bėrė aktin gati pėr gjimnazin e Shkodrės. Tani ēoje vetė. Hajt, udhė e mbarė dhe suksese!" Ky ishte Thoma Papapanua, ai mėsues i Gjirokastrės qė mė 1923 ndėrmjetėsoi tek Javer Beu qė tė mė jepej njė bursė pėr tė vazhduar shkollėn.
Fillova gjimnazin pas pesė vjetėsh sorollatje. Pesė vjet tė sakrifikuar nė altarin e fukarallėkut. Por pėr kėtė humbje as qė mendjoja nė ato kohė. Kryesorja ishte se kisha marrė bursė dhe mė ishte siguruar gjimnazi. Por a ishte siguruar vallė? Nė pranverėn e vitit tė dytė tė shkollės mė erdhi fletė thirrja pėr ushtar.
Drejtoria kėrkoi shtyrjen derisa tė mbaroja vitin shkollor. Thirrja ishte arbitrare, se unė isha djalė i vetėm dhe si pasojė pėrjashtohesha nga shėrbimi ushtarak. Ju drejtova Fuat Kikinos, kryetar i zyrės sė rekrutimit, por pa dobi. Me tė dalė nga kjo zyrė, ndeshem ballė pėr ballė me Pandeli Dilon njė banor i lagjes time. "A tė shkretėn!"- ja bėri Pandeliu, kur mori vesh hallin tim. "Si nuk erdhe pak pėrpara! Pėr gjysmė ore kohe humbe njė rast tė mire".
Pandeliu mė tregoi se nė kazermat qė ishin pėrballė, njė vit mė parė ishte ēelur shkolla e oficerėve tė altilerisė (me mėsues oficerė italianė) dhe se si vjet ishte shpallur njė konkus pėr nxėnėsit e rinj dhe se gjysėm ore pėrpara kishte mbaruar afati i paraqitjes sė lutjeve. "Megjithatė"-shtoi Pandeliu-"kapitenin e lashė nė zyrė. Tė shkojmė njė herė. Mbase e pranon lutjen". Ishte njė nga momentet mė tė vėshtira tė jetės time.
Unė kisha lindur ditėn e njė ylli tė keq pėr shkollėn e rregullt, por tani duhej vendosur nėse do tė pranoja tė shkoja ushtar dhe, mbas tė kryeja shėrbimin, tė flakesha nė togun e tė papunėve ose nėse do tė pranoja tė futesha nė shkollėn e artilerisė pėr tė pasur pas dy vjetėsh njė rrogė tė siguruar me shėrbimin e urryer tė oficerit. Pranova kėtė tė fundit dhe fillova shkollėn e artilerisė nė Tiranė. Por cili ishte ideali im nė atė kohė? Pėr ta bėrė tė qartė kėtė duhet tė kthehem prapa, nė periudhėn kur jetova nė Izmir.
Nė Turqi qėndrova 4 vjet e gjysėm, prej 16 Maj 1923 deri 15 Shtator 1927. Dy vjet i kalova nė shkollė ku kisha siguruar fjetje dhe ushqim. Dy vjet e gjysmė bėra jetėn e kurbetit. Kjo jetė ishte njė luftė pėr strehim, pėr ushqim, pėr punė. Punova nė disa vende pune. Privacionet ishin bashkėudhėtarėt tanė. Vajta nė Izmir me idetė e nacionalizmit shqiptar, me mendime demokratike dhe republikane.
Dashuria pėr njerėzit, dhimbshuria pėr tė vuajturit, pabarazia sociale, bėnė punėn e tyre. Shtojmė kėtu edhe propagandėn marramendėse sovjetike qė hynte nė atė kohė nė Turqi. Unė pėrjetova nė mėnyrėn mė tė natyrshme idetė e Revolucionit tė Tetorit dhe u ktheva nė Shqipėri me bindje komuniste. Tėrė jetėn ia kushtova komunizmit dhe u desh njė praktikė e gjatė individuale dhe kolektive, nė ndėrtimin e shtetit dhe tė jetės nacionale, pėr t'u bindur se kombi i ēdo sistemi begatohet, por kamja dhe skamja riprodhohen brenda begatisė, se pavarėsisht nga sistemi dhe nga shkalla e begatisė, kombi ėshtė i detyruar tė aplikojė shpėrndarjen e diferencuar tė tė ardhurave kombėtare dhe tė ketė njė bashkėjetesė tė formuar nga akumulues dhe punėtorė.
Eshtė njė bindje e sajuar me shumė vonesė, por mė mirė vonė se kurrė. Kėshtu unė bėra divorcin me komunizmin. Periudha e jetės time me idetė komuniste nė kohė ndahet nė tri faza: Faza e parė fillon nė shtatorin e 1927 dhe mbaron nė gusht 1931 (nė shkollėn e artilerisė). Nė kėtė fazė aktiviteti im ėshtė propaganda komuniste nė shkollė.
Faza e dytė fillon nė gusht 1931 (nė ushtrinė e Zogut) deri nė tetor 1941.
Nė ushtrinė e Zogut unė krijova grupin komunist tė ushtarakėve (ndoshta do tė ishte mė mirė tė quhet rrethi i ushtarakėve). Nė 11 qershor 1937 u arrestova duke qenė oficer bashkė me shumicėn e shokėve tė grupit. Kryengritja e Fierit kishte dėshtuar dhe meqė ne kishim lidhje me ta, na arrestuan me akuzėn: pjesmarrje nė tė, subversin nė ushtri dhe propagandė komuniste.
Pas 7 muajsh hetuesi, na liruan dhe mua me Tahir Kadarenė na internuan nė Gjirokastėr. Nė vitin 1938 u arrestua bashkė me Tahirin nė Vlorė sapo zbritėn nga njė vapor jugosllav ku kishim hipur nė Sarandė me emra tė rremė, pėr tė vajtur jashtė shtetit. Nga Vlora pėrfundova nė birucat e Gjirokastrės ku ishte vendi i internimit.
Gjatė kohės qė isha i internuar nė kėtė qytet krijova grupin komunist tė Gjirokastrės. Nė Konferencėn e Gjirokastrės u zgjova sekretar i parė i partisė pėr Gjirokastrėn dhe mė vonė komisar politik i qarkorėve Vlorė-Gjirokastėr. Kur u formua Shtabi i Pėrgjithshėm, unė isha anėtar i kėtij Shtabi. Nė Berat u zgjodha anėtar i Byrosė Politike dhe me kėtė funksion isha deri nė 17 qershor 1955.
Faza e dytė si komunist (dhe qė pėrfshinte periudhėn gusht 1931-tetor 1941) ka tė bėjė me formėn organizative tė punės sime. Rezultatet e arritura me njėrin apo tjetrin individ, unė i pėrforcoja me njė punė tė vazhdueshme propagandistike. Isha njė gjuatės njerėzish qė mė duheshin, aq sa shokėt mė emėruan "Kaēatori".
Faza e tretė fillon nė nėntor 1941 (themelimi i Partisė) dhe mbaron 17 qershor 1955 qė unė arrestohem sapo kalova derėn e sallės ku bėhej plenumi i KQ tė PPSH-sė dhe mė izoluan pėr pesė ditė nė njė shtėpi. Kjo erdhi si pasojė e luftės sime tė gjatė kundėr politikės sė Enver Hoxhės.
Mbas 5 ditėsh mė 23 qershor 1955 internohem familjarisht nė Elbasan.
Mė 1 qershor 1957 arrestohem dhe izolohem nė Kalanė e Kaninės nė Vlorė prej ku transferohem nė 4 janar 1958 pėr Tiranė.
U dėnova mė 25 vjet.
Nė 6 tetor 1974 lirohem nga burgu dhe internohem drejt nė Selenicė.
Lirohem nga internimi mė 10 maj 1990 ditėn kur u shpėrnda Komisioni internim-dėbimeve.
Arrestimi im i parė ka qenė mė 1925 nė Turqi kur unė nuk pranova tė flas turqisht. Akuza:"krim i pėrdorimit tė gjuhės amėtare". I dyti mė 11 qershor 1937 nė ushtrinė e Zogut. I treti mė 1938 kur arratisem me Tahirin. I katėrti nė nėntorin 1941 pėr organizimin e hedhjen e trakteve sė bashku me Bajram Sinoimerin. I pesti 13 mars 1942 arrestohem i tradhėtuar nga njė golemas. I gjashti mė 4 janar 1958, tani si armik i komunizmit. Jam internuar 4 herė; mė 1934 para se tė vinte Konti Ēiano nė Tiranė, mė 15 Shtator 1937 kur mė liruan nga hetuesia e ushtarakėve. Mė 23 Qershor 1955 nė Elbasan kur pėrjashtohem nga Partia. Mė 6 tetor 1974 mbasi lirohem nga burgu i Burrelit.
"Lavdi Zotit!"- thoshte gjyshi im, kur binte fjala pėr shtetin- "e kalova qindin e nuk e pashė derėn e Hyqymetit as pėr mirė e as pėr keq". Mua nipit tė tij mė takon tė them: Lavdi Zotit! Tė gjithė regjimet shtetėrore mė kanė arrestuar vetėm pėr ēėshtje politike.
Edited by el_a - 25/1/2010, 12:35. -
el_a.
User deleted
Letėr nga burgu Mehmet Shehut
Bedri Spahiu.
Shkėlqesisė sė tij. Mehmet Shehut Kryetar i Kėshillit tė Ministrave Tiranė. Mė lejoni shkėlqesi t'ju paraqes pjesėn e dytė tė Testamentit tim. Rrethanat e sollėn qė nuk mund tė pėrmbahesha pa ju shqetėsuar dhe njė herė. Nuk po zgjatem, se s'kam asnjė pėr tė shtuar pas letrės shoqėruese tė Testamentit tė parė. Me nderime Bedri Spahiu. Hyrje. Dihet se zakonisht testamentet bėhen nė prag tė vdekjes, por nganjėherė ndodh qė hartuiesi pasjeton dhe i duhet tė bėjė testamentin e dytė, kur vdekja i troket pėrsėri nė derė. Ky ėshtė edhe rasti im. Te njerėzit nė pėrgjithėsi, pasjetimi ėshtė rezultat i njė ripėrtėrirjeje tė shėndetit tė njeriut, ndėrsa tek unė ėshtė rezultat i njė ripėrtėritjeje tė ligjshmėrisė sė Republikės nė fushėn e administrimit tė tė burgosurve. Nė fakt, nė fillim tė vitit 1966, tė dėnuarit qė vuanin njė izolim prej vitesh u nxorrėn nė dritė nga dhomat e izolimit tė Prepotencės; tė burgjeve tė aftė dhe gjysmė tė aftė iu dha mundėsia tė venė nė kampe, duke u nisur nga njė qėllim "humanist: qė "tė mos kalbeshin nė burgje". Tė burgosurit qė nuk ishin tė aftė pėr punė aq sa duhej ose qė dyzonin tė venin nė kamp se mos atje do tė kishin vėshtirė nė punė, inkurajoheshin nga persona zyrtarė se nė kamp do tė ishin shumė mė mirė se nė burg dhe se askush nuk do t'iu kėrkonte punė mė tepėr nga sa mund tė bėnin. Jeta e vėrtetoi se kėto inkurajime ishin tė sinqerta dhe tė burgosurit nė fjalė u kėnaqėn. U hoq dorė nga inkurajimi dhe pėrdorimi i brigadave pėr tė rrahur punėtorėt e burgosur. U kėrcėnuan brigadierėt se do tė dėnoheshin penalisht po tė rrihnin paskėtaj tė burgosurit. Vetė zyrtarėt antiligjorė shpallėn me gojėn e tyre se rrahja e tė burgosurve nuk u lejohet mė as vetė zyrtarėve dhe se do tė zbatoheshin vetėm dėnimet e rregullores dhe, po tė ishte rasti, dhe ato tė Kodit Penal. Marrėdhėniet e tė burgosurve me administratorėt u vunė mbi bazė tė ligjit dhe tė rregullores, mbi bazė tė ligjshėmrisė shtetėrore dhe pra tė dinjitetit njerėzor.. -
tiranaforum.
User deleted
Letėr Mehmet Shehut
Nė kaushin tim tė izolimit kanė kaluar me dyzina tė burgosur. Izolimi im vazhdon tė jetė i gjatė. Po! Vazhdon, se unė jam Bedri Spahiu qė kam jetuar dhe punuar nė mes tė udhėheqjes sė Partisė dhe tė Shtetit dhe si i tillė, me sa duket, dikujt, iu pandehkam shumė i pėrshtatshėm pėr ta bėrė mish-mash udhėheqjen, pėr tė ndjellur dyshime ndaj njėri-tjetrit, pėr tė intriguar. Janė pikėrisht shpifjet, atribuimet falso, dėshmitė e rreme nė drejtim tė udhėheqsve, ato qė kėrkojnė shkelėsit e ligjeve, me izolimin tim tė pėrjetshėm. A nuk kanė siguruar prova e dėshmira tė rreme nga ata qė kanė qenė tė izoluar me mua gjatė kėtyre vjetėve? E kush nuk i di kėto gjėra. Le tė shėrbeje ky testament si njė paralajmėrim tjetėr, nė vijim tė atij qė kam paraqitur me shkrim nė gjyq, se shkelsit e ligjit nuk do tė mundnin kurrė tė mė katandisnin njė krijues provash tė rreme dhe njė jallanshahit. Le tė shėrbejė ky Testament i depozituar nė arshivat e udhėheqjes sė vėndit, si fjala e fundit e njė njeriu qė duke mos pėrfillur asgjė i thotė udhėheqjes: "Nė qoftė se pėr shkakun tim dhe tė Tukut kanė arritur tė tronditin sado pak besimin tuaj ndaj njėri-tjetrit, pėrmbahuni e hidheni tej dyshimin. Tani unė mund t'u siguroj e t'ju garantoj edhe pėr Tukun (se jetova me tė ditėt e fundit tė jetės sė tij) se nuk ka asnjė udhėheqės, qoftė i Byrosė, i K.Q. apo i Qeverisė, qė tė jetė pėrfolur me mua apo me Tukun: qė tė ketė pasur ēfardo lloj lidhje qoftė kundėr udhėheqjes (si tėrsi apo pėr antarsi tė veēantė tė saj), apo vijės sė saj: qė tė jetė implikuar direkt apo indirekt ose sido qoftė qė tė ketė pasur dijeni pėr ēfardo veprimtarie si ajo qė na u atribua dhe pėr tė cilat u akuzuam dhe u dėnuam unė dhe Tuk Jakova". Ē do udhėheqės veē e veē e beson kėtė deklaratė time se beson veten e tij. Kolektivisht ata nuk e besojnė se, nuk ėshtė oportune, qė tė verė njeriu dorėn mbi zjarr pėr tė gjithė tė tjerėt. Por pas 50 vjetėve, kur udhėheqėsit do tė kenė vdekur, mė i riu qė akoma do tė jetojė, do tė mund tė thotė: "Koha vėrtetoi deklaratėn e Testamentin e Bedri Spahiut. Tė mallkuar qofshin ata qė na bėnė tė dyshojmė pėr njėri-tjetrin. Dhe ky mallkim do tė jetė pėr mua njė shpėrblim post-mortum. 5) Po! Janė po ato metoda dhe po ato synime qė kanė ndjekur antiligjorėt gjatė gjashtė vjetėve tė para, qė po pėrsėriten sot. Ėshtė po ajo veprimtari antiligjore qė po mė persekuton: por unė nuk jam, nga fiziku ai qė kam qenė dy vjet mė parė. Represionet shėndetėsore ia arritėn qėllimit, e rrėnuan trupin tim. Tani unė nuk mund tė dalė i gjallė nga kjo periudhė e re represionesh. Por edhe nuk dua qė tė vdes pa lėnė pas zėrin tim, pa thėnė ato qė pashė, pa lėshuar njė dritė qė udhėheqja tė shohė se ē'po ndodh nė burg. Pikėrisht unė vendosa sot dhe jo mė parė qė ta le kėtė Testament. Nė ēdo shtet ka njė ketegori zyrtarėsh qė merren me ushtrimin e ligjeve penale, me zbatimin e tyre. Nė legjislacionin e ēdo shteti konstitucional parashikohet ēfaqja e shkelėsve tė kėtyre nga rradha e zbatuesėve. Nė ēdo legjislacion penal parashikohen dispozita pėr mbrojtjen e tė burgosurve nga arbitrariteti i zyratrėve dhe sanksione kundėr kėtyre tė fundit. Kjo vėrteton fajktin se ligjėvėnsit kanė mė sė miri pėrvojėn e rrugės sė dhėmbshme e tė pėrgjakur nėpėr tė cilėn ėshtė zhvilluar e drejta penale nė pėrgjithėsi. Kategoria e zyrtarėve tė ngarkuar me zbatimin e ligjeve penale tė shtetit tonė, nuk mund tė mos nxjerrė nga gjiri i tyre, shkelės ligjesh. Kėtė e ka vėretuar vetė edhe historia e popullit tonė: kėtė unė e kam vėrtetuar edhe nga pozita e udhėheqėsit dhe po e shoh tani edhe nga pozita e tė burgosurit. Pėr kėtė flasin dhe dosjet e gjyqit tė zyrtarėve tė lartė tė dėnuar pėr shkelje ligjishmėrie. Stivė janė bėrė listat e qytetarėve, nė zyrat pėrkatėse, tė denoncuar si armiq nga tė burgosurit e torturuar. Nuk mund tė mos ketė lindur pyetja: "Po si ėshtė e mundur tė jenė armiq tė gjithė kėta? "Nuk mund tė mos ketė lindur dyshimi pėr njė punė tė keqe nga ana e hetuesėve qė shkelin ligjet. Janė parė hetues qė, pasi i kanė torturuar pėr 15 muaj me rradhė tė pandehurit qė tė denoncojnė qytetarėt, kthehen pas njė viti tek i pandehuri dhe i hedhin listėn e emrave tė denoncuar duke i thėnė: "I poshtėr na ke gėnjyer". Janė parė hetues qė kur janė gjendur pėrpara njė tė dėnuari qė u ka thėnė me plot gojėn se tė gjitha listat e dhėna prej tij janė tė rreme, ata janė gjendur aq keq sa u ka shpėtuar nga goja pohimi: "Por atėhere u dashka tė futemi brenda nė burg ne!" Dhe tė mos futet "brenda" vetė, e mbajnė tė dėnuarin 9 muaj nė izolim apsolut, qė tė "gjejė mėndtė" tė bėhet" i arsyeshėm", tė pranojė prapė listėn dhe tė heq prej saj vetėm "disa" emra. Tė gjitha kėto tregojnė se po kapėrcehet caku i fshehtėsisė dhe i sė mbuluarės. Enėt e shpuara, pėr tė dalur, nxihen nė diell".
Ju padis
Ē'u bė me mua gjatė shtatė muajve nė burgun e Kalasė sė Kaninės, gjatė pesė muajve tė hetuesisė dhe gjatė tetė vjetėve tė izolim, ėshtė ēėshtje e sė shkuarės, ēėshtje personale, ēėshtje qė nuk ēon kandar, se unė nuk padis ata qė mė kanė munduar mua nė hetuesi, dhe ata qė mė mundojnė sot. Unė nuk nisem nga ajo qė mė bėhet mua, qė mė shkelet mua, por nga ajo qė ėshtė e mbrojtur nga ligjet e Republikės. Unė padis tė gjithė ata shkelės ligji qė veprojnė si tė tillė pse akoma nuk janė identifikuar nga udhėheqja si tė tillė. Nė qoftė se kjo padi do t'u bjerė nė dorė atyre, ata nuk do tė habiten nga pėrmbajtja. Ata e dinė mirė se se kjo pėr tė cilėn i akuzoj unė nuk ėshtė veēse njė pjesė e kufizuar dhe e zbehtė e tėrė asaj qė bėjnė ata sė bashku. Me gjithė kėtė ata do tė zemėrohen. Padiaime ndjell zėmėrimin e tė paditurve, tė cilėt janė tė plotfuqishėm: por kjo plotfuqishmėri e tyre, ėshtė e paaftėtė shlyej atė qė unė lė Testament: ėshtė e paftė tė shlyej realitetin dhe tė vėrtetėn qė3 ėshtė nė bazė tė kėsaj padie, jetėn e burgut".. -
tiranaforum.
User deleted
Letėr komandantit tė burgut
Tė justifikojė plotėsisht. Mėndja dhe ndėrgjegjija e njerėzve normalė nuk mund tė perceptojė njerėz tė veshur me pushtet nė kėtė shkallė tė degradimit njerzor. Tė tillė jua dua edhe unė qė tė jeni o njerėz tė lirė, tė thjeshtė, apo personalitete4 qofshi, njerėz qė tė mos besoni qė tė ketrė nė botė pėrbindsha tė tillė. PO! Se antilogjorėt nuk kanė lindur tė tillė. Ata janė njė produkt objektiv i shoqėrisė njerzore, i kėsaj shoqėrie njerzore qė karakterizohet nga prodhimi i mjeteve tė jetesės me punė tė mundimshme e tė domosdoshme. Antiligjorėt zyrtarė janė njė fenomen i ēdo shteti, cilidoqoftė sistemi shoqėror, cilidoqoftė regjimi apo forma e tij. Kjo shihet edhe nė historinė e Shtetit dhe tė Partisė sonė. Lufta ndėrmjet arbitrarėve dhe ligjorėve tė rradhėve tona partizane tė kohės sė Luftės Nacional-Ēlirimtare, pėrfundoi me fitoren e ligjishmėrisė sė asaj lufte. Ajo periudhė para Kongresit tė parė, pėrfundoi me ligjishmėrinė e Kongresit tė Parė. Ajo pas Kongresit tė Parė, pėrfundoi me ripėrtėritjen e 1965-1966. Unė jam i bindur se ata qė do tė jenė gjallė do ta shohin me sytė e tyre se edhe lufta qė ėshtė nė vazhdim, ndėrmjet zyrtarėve ligjorė dhe antiligjorė, do tė pėrfundojė nė fund tė fundit, me rivendosjen e ligjishmėrisė sė Republikės. Ky repression arrin deri atje sa i burgosuri kėrcėnohet me raprezalje ndaj familjes pėr shkak tė qėndrimit tė tij politik nė burg. Kur i burgosuri dėnohet pėr dėshmi tė rreme pse nuk pranon tė pėrsėritė para gjyqit shpifjet qė ka qenė i detyruar mga torturat t'ja bėjė qytetarit tė lirė, kur i dėnuari politik kėrcėnohet apo dėnohet pėr tė dytėn herė se i mbron nė burg para tė burgosurve tė tjerė politikė, ato pikpamje pėr tė cilat ėshtė dėnuar dhe izoluar nga shoqėria, kur provokimi i ndarjes, i shkatėrrimit tė familjeve pėr shkaqe politike ėshtė ngritur nė sistem, ku ka fenomene tė atilla i nderuari zoti komandant, kjo ėshtė njė shenjė se zyrtarėt ligjorė e kanė pisk. Por e nesėrmja e tyre ėshtė aq e sigurtė dhe e shpejtė, sa mė i gjerė dhe i gjithėanshėm tė jetė arbitrariteti. Nga tė gjitha qė ju relatova nė kėtė letėr ju zoti komandant, do tė keni nė mosbindjen, por tė paktėn njė farė dyshimi se Dikushi nuk mė zgjodhi kot dhe nuk mė pėrdori kot mua si daulle Ramazani me provokacionin e 7 Prillit. Pranoni ju lutem nderimet e mija.
10 Prill 1967. Bedri Spahiu".
Letra e Dyte
Dikush! Me kėtė emėr tė kam pagėzuar ty nė testamentin tim tė parė dhe nė fytyrėn tėnde unė pėrfytyroj tė gjithė zyrtarėt antiligjorė, jo vetėm tė atdheut tim: por tė them tė tė gjithė botės, jo vetėm tė kohės sonė, por tė tė gjithė kohve dhe tė tė gjithė sistemeve shoqėrore. Tė kujtohet se nė testamentin tim tė parė unė u nisa nga shprehja jote: "Do mė shohėsh". Tani unė nisem nga ajo shprehja e dytė e jotja nė hetuesi: "Me dorėn time do tė vras, ashtu siē vrava Liri Gegėn dhe Dali Ndreun". Dhe unė t'u pėrgjigja: "Lavdi atyre qė vriten nga dora e njė bir beu!" Sigurisht ti ke kaluar ditė ankthi e ēoroditje nė atė periudhė, kur procesi i filluar i ripėrtėritjes sė ligjishmėrisė ishte nė zhvillim e sipėr (1965-1966). Por pėr ty tashmė ai ankth dhe ēoroditje janė njė ngjarje e sė shkuarės. Pozitat e tua janė forcuar pėrsėri, tani ti ke filluar pėrsėri epėrsi mbi zyrtarėt antiligjorė: tani ti je edhe pranė kampit ku jam unė, me kthetrat e tua tė pėrgjakura tė ngulura mbi tė. Nuk ta pėrmėnd emrin. Nuk do ta pėrmėnd kurrė emrin, sepse e individualizuar figura jote nuk do t'i shėrbente mė pėrgjithėsimit. Tė gjithė antiligjorėt janė njėsoj. Tė gjithė derrat njė turi kanė. Sigurish, ti ke qenė i pari qė ke lexuar katėr protestat dhe "Pėrshėndetjen pėr Komitetin Qėndror" qė kam dorzuar nė seancėn e fundit tė Gjyqit (18 prill 1958). Njėra nga protestat tė pėrket ty. Atje tė kam njohur meritėn e xhelatit siē e ke pas dėshiruar, por tė kam paralajmėruar se profesioni i xhelatit ėshtė pa perspektivė. Kanė kaluar dhjetė vjet nga ky paralajmėrim dhe kurė tė kujtohet ti ndien ėmbėlsinė e xhelatit fitimtar. Rryma jote sot ėshtė nė procesin e ngritjes ashtu si atė ditė qė tė hodha fytyrės perspektivėn e zezė tė profesionit tė xhelatit. Edhe njėherė akoma represioni juaj i pėrgjakur filloi tė duket nė horizont tė atdheut tonė. Edhe njėherė shpata juaj prej xhelati rri varur nė njė fill pėrmbi kryet e tė burgosurve, tė zyrtarėve ligjorė, tė komunistėve tė devotshėm, nė analizė tė fundit tė tė gjithė popullit. Ju jeni aq cinikė sa tė organizoni provokacione si ato tė priftit Gabon tė Petrogrdit ose si shtypja e Hungarisė (nė 1956), po t'ia dojė puna tė justifikoni para opinionit publik represionin dhe terrorin po me tė njėjtėn lehtėsi dhe ēiltėri organizoni provokacioin e shtatė prillit, qė tė justifikoni dhe tė argumentoni zhdukjen time. Ju i keni halė nė sy ata tė dėnuar qė tė vazhdojnė tė deklarojnė haptazi edhe pas dėnimit se janė dėnuar kot ose janė dėnuar edhe pėr faje qė nuk i kanė bėrė. Sipas rastit ju ushtroni mbi kėta pėr tė zbrapsur nga qėndrimi i tyre, presione disiplinore, kėrcėnime, premtime, tė ndryshme. Shtetit aq i bėn deklarata e tė burgosurit. Ka njė vendim dėnimi nė sirtarėt e shtetit dhe kjo ėshtė e mjaftueshme nga pikpamja e sė drejtės shtetėrore. Por pėr ju nuk ėshtė kėshtu. Shpallja e pafajėsisė nga i burgosuri ėshtė njė akuzė pėr ju, ėshtė zbulimi i arbitraritetit tuaj. Prandaj pėr ju, i burgosuri qė shpall se ėshtė i pafajshėm, ėshtė heretik. Kjo e tė burgosurve ju tmerron. Kjo ėshtė njė nga shkaqet e dėshirės suja pėr tė zhdukur tė burgosurit. Tė burgosurit tė tillė janė gjurma e krimeve tuaja. Ju keni veē tė tjerash, edhe shembullin e 1948 kur tė dėnuarit u pėrdorėn dėshmitarė akuze kundėr Koēi Xoxes. 3) Deri dje tė burgosurve ju thuhej: "Rrini urtė, ulni kokat e mos na detyroni tė marrim masa. Nė nuk ju biem kot nė qafė. Mos flisni pėrsėri. Rehabilitohuni. Kjo ėshtė nė interesnin tuaj". Kjo ishte fryma e kohės sė ripėrtėritjes sė ligjishmėrisė sė 1966. Kjo ishte fryma ligjore qė nuk provokon tek tė burgosurit as histerizėm, as ēiltėrsi dėshpėrimi, as heroizėm dėshpėrimi qė tė bėjė tė burgosurin ashtu siē e ka bėrė qė tė shkojė drejt telasheve me hap tė kandencuar duke i thirrur rojes: "Tė lumtė ajo dorė Qėllo". Tani tė burgosurve u thuhet se do tė merren masa raprezalje kundėr familjeve tė atyre qė nuk rrinė "urtė". Gjendemi pėrpara sistemit tė pengut gangsterian amerikan tė aplikuar nė administratėn e tė burgosurve. Gjendemi pėrpara riprodhimit tė hakmarrjes sė fisit nė kushte e administratės shtetėrore. Pse ky kėrcėnim me raprezalje tė familjes, ndėrkohė qė shteti ka njė rregullore disipline dhe njė kod penal pėr ata tė burgosur qė i shkelin kėto. Pasi ju nuk e keni hallin te shkelja e ligjishmėrisė nga ana e tė burgosurve. Ju e keni hallin tek herezia e tė burgosurve, tek ato muhabetet e tyre, qė nuk cėnoijnė aspak autoritetin e shtetit, ligjet dhe rregulloret, veprimtarinė tuaj antiligjore dhe antishtetėrore. Ju kėrkoni me krime tė reja tė fshihni krimet e vjetra. Fantazia e Herezisė sė arbitraritetit tuaj, perversioni i pėrversionit tė ligjit dhe represioni nė bazė fisi, tė tria kėto fenomene qė po shfaqen me tėrė shėmtimin e tyre tė hatashėm, nė kushtet e shkrirjes sė ligjishmėrisė, tregojnė se ju u tmerruat se mos ripėrsėritja e ligjishmėrisė do tė ēonte nė zbulimin e krimeve tuaja. Nė ripėrtėritjen e ligjishmėrisė nuk mund tė mos kishte edhe procese kontraditore edhe nga krahu i atyre qė quhen "armiq". Gjithkush pėrpiqet ta tėrheqė jorganin nė kėmbėt e veta. Forcimi i ligjishmėrisė vjen pikėrisht nėpėrmjet kapėrcimit tė kėtyre proceseve kontraditore dhe jo nė rrugėn e zbrapjes pėrpara tyre. Me sa duket ju i tmerruat zyrtarėt ligjorė me kėto procese, i frytė kėto dhe i paraqitėt me njė dritė tė tillė qė ligjorėt tė linin pozitat e tyre. Tani ju punoni qė tė krijoni njė tmerr tė tillė nė rradhėt e tė burgosurve e askush tė mos guxojė tė thotė: "Unė jam viktimė". Deri tani nė praktikėn tuaj tė re ju kėrkoni qė tė heshtni pėr praktikėn tuaj tė vjetėr. Ju kėrkoni qė me arbitraritetin e ri tė mbuloni arbitraritetin e vjetėr. Ėshtė perversioni i perversionit nė fushėn e ligjishmėrisė. A do tė fitojė ky kurs i juaji? Ti thua po, unė them jo. Po ne jemi palė antagoniste nė ktė fushė. Qė tė dy mendimet tona antitetike kanė tė drejtėn e qytetarisė dhe janė tė drejta pėr palėt pėrkatėse. Pėr mua do tė ishte njė e rrahur ujė nė havan po tė pėrpiqesha tė argumentoja paevitueshmėrinė e zhdukjes sė atij arbitrariteti qė ju pėrpiqeni ta ngrini nė sistem e ta pėrjetsoni. Tė lė pra qė t'i komunikosh qetėsisht viktimat.
letra e Trete
Objekti i testamentit: ju padis!
-Dy letra qė nuk ėshtė oportune t'u dėrgohen tė adresuarve. Letra e pare. I nderuari Hysen Kapllani. Komandanti i Kampit 303 Elbasan. Mė datėn 7 prill, nė mungesėn time, nė mbledhjen qė bėtė me tė burgosurit, ju u thatė atyre se Bedri Spahiut i pret gjuha brisk, por do t'ia presim. Po tė kundrohet nė kontekstin e fjalimit tuaj; kjo do tė thotė se Bedri Spahiu bėn agjitacion e propagandė kundėr pushtetit popullor dhe partisė dhe ne do tė marrim masa kundėr tij. Eshtė pėr tė vėnė re se kėtė akuzė ju ma bėni ditėn qė hordhitė fashiste sulmonin skelat tona. Nė qoftė se kjo nuk ėshtė njė koincidencė, mirė do tė ishte tė mos tė kishit pėrdorur shpatėn e antiligjorit vėllavrasės nė kėtė ditė qė mendimet e atyre qė kanė luftuar pėr mbrojtjen dhe ēlirimin e Shqipėrisė dhe ato tė popullit Nc-Ēlirimtar, ishin pėrqėndruar nė atė ditė tė zezė tė asaj kohe tė rėndė tė pushtetit. Nga ana tjetėr, ėshtė pėr tė vėnė re se ju emrin tim e kishit vėnė nė krye tė njė liste prej 3 vetash. Mua mė duket se nuk gaboj po tė them se dy vetat e tjerė janė njė koperturė qė ju shėrben tė mbuloni faktin se akuza kundėr meje ėshtė njė fabrikim i paramenduar dhe me prapamendim. Eshtė pėr t'u vėnė re gjithashtu, se njėri nga shokėt e bashkėrenduar nė listė ėshtė akuzuar si socialdemorat, tjetri ėshtė prift katolik. Unė kam tė drejtė, pra, tė mendoj se mbasi nga pikpamja ideore ju mė quani revizionist, puna jua ka dashur ta paraqitni atė "tė folur brisk" si njė agjitacion tė frontit revizionist-socialdemokrat-klerikal. Nė qoftė se mbani parasysh se ēfarė eksperience kam unė nė kėsi punėsh dhe kush jam unė, do tė kuptoni se nuk e kam zor tė shquar nėnshtresėn e kėtij rreshtimi dhe efektin qė donit tė bėnit me kėtė rreshtim dhe rezultatit qė pritni. As qė denjoj tė merrem me vetė akuzėn e cila nga ana tjetėr, mbasi i drejtohet njė tė dėnuari politik ėshtė njė turp i shekullit tė XX.
Kurthi qė po mė ngrini
Unė dua vetėm tė vė nė dukje: E para se nė bazė tė opinionit tė shėndoshė tė tė burgosurve, Zotėria juaj, deri mė sot, njiheni si njė partizan i ligjshmėrisė, si njė mbrojtės i principeve tė kushtetutės, i ligjeve dhe i rregulloreve tė administrimit tė tė burgosurve. Nga pikpamja e tė kuptuarit tė problemeve politike tė kohės ne jemi dy tė kundėrta unitare. Nė fakt, juve ju duhet tė mbroni ligjet dhe rregulloret se me atė kohė kryeni detyrėn; mua mė duket (mė intereson) ky qėndrimi juaj se me atė mėnyrė mbrohen tė drejtat e mia tė ligjshmėrisė si i dėnuar. Bash pėr kėtė arsye unė kam pėr ju atė respekt qė duhet tė ketė ēdo njeri pėr atė zyrtar qė nuk e vė vetveten mbi ligjet, qė nuk e shpėrdoron pushtetin, qė nuk ushtron pushtet personal. Ka katėr muaj qė jam nė kampin tuaj dhe nuk jemi njohur as pėrpara kėsaj kohe. Nga tė gjitha sa ju thashė mė sipėr mė imponohet tė nxjerr konkluzionin se ju nuk keni patur asnjė predispozitė dhe asnjė arsye personale qė tė mė akuzonit kot. E dyta: unė mendoj se komanda qė ju drejtoni, po tė gjendej pėrpara njė informacioni tė besuar, do tė pėrdorte ose metodėn e kėshillimit veēan siē e ka pėrdorur edhe pėr tė tjerė, ose do tė pėrdorte metodėn e intensifikimit tė pėrgjimit (tė spiunazhit). Ju pėrdorėt me mua metodėn e provokacionit dhe tė kėrcėnimit publik. Ju nuk jeni pasur motive personale pėr njė gjė tė tillė, prandaj unė nuk mund tė besoj qė ju tė jeni zgjedhės i metodės nė fjalė. E treta: Nė kampin e Fushė-Krujės edhe nė kampin qė administroni ju ėshtė njė tabelė ku thuhet se nuk mund tė pėrfitojė falje, lirim me kusht dhe takim special ai qė shprehet kundėr situatės sė vendit. Kjo ėshtė e drejta e shtetit. Asnjė shtet qė dėnon agjitacionin dhe propagandėn nuk i fal ata kundėrshtarė qė nuk janė rehabilituar nė bazė tė pikpamjes sė tij, nė situatėn e dhėnė. Por duket qenė se ēėshtja qėndron kėshtu, lind pyetja: Mbi cilin nen tė Kodit Penal e ngritėt ju akuzėn kundėr meje? Ēfarė masa tė tjera ju lejohet tė merrni kundėr njė tė burgosuri e tė dėnuari politik qė e akuzoni se bėn agjitacion mes qytetarėsh tė burgosur, tė cilėt i keni dėnuar gjithashtu pėr agjitacion e tradhėti. Unė nuk mund tė besoj qė njė njeri i ligjit, siē jeni ju, t'i lejojė vetes tė ngrejė akuzė tė pambėshtetur nė ligjet e Republikės, prandaj mė duhet tė konkludoj se akuzėn e ka ngritur tjetėr kush dhe juve ju ka vėnė nė rolin e zėdhėnės. Mė duhet t'ju sqaroj se, edhe po tė kishit pėrdorur me mua metodėn e kėshillimit dhe jo tė kėrcėnimit edhe po tė kishit pėrdorur metodėn e kėshillimit veēan e jo tė kėrcėnimit publik, unė do tė revoltohesha do tė zemėrohesha dhe do tė pezmatohesha njėsoj, pra do tė reagoja siē po reagoj.
Ja pse mė luftoni
Jua them kėtė qė t'i thoni atij qė ju ka stėrvitur materialin provokues se nuk i shitet mish kasapit dhe nuk mund tė zihet i papėrgatitur dhe nė befasi ai qė ka respekt pėr dinjitetin e personit sado tė rrojė me litar nė grykė, siē po jetoj unė. Eshtė njė veprim kontradiktor fakti qė nuk ju dorėzoj juve letrėn qė shkruaj pėr ju. Kjo kontradiktė shpjegohet: Asgjė nuk do t'i vlente antiligjorit kjo letėr qė do tė binte nė dorėn tuaj, nė qoftė se procesi i arbitraritetit ka arritur apo do tė arrijė nė atė shkallė qė ka qenė, nė tė cilin i burgosuri ėshtė njė dash kurbani nė pritje tė dasmės. Edhe nėqoftėse gjendja do tė zhvillohet nė drejtim tė pasigurisė sė tė burgosurit, nuk do tė ishte kjo letėr qė do tė pėrmbante antiligjorin. Unė e kuptoj dhe e justifikoj plotėsisht rolin tuaj si zėdhėnės i antiligjorit. E ēfarė mund tė bėnit tjetėr kur antiligjori tė del pėrpara me flamurin e Partisė, tė Republikės, tė Socializmit, tė cilėve zotėria juaj i keni kushtuar ndjenjat mė fisnike tė njeriut dhe jetėn tuaj? Nė luftėn qė bėn ndėrgjegja juaj si njeri, si ligjor, si komunist, ju i thoni ndėrgjegjes po ashtu siē i kam thėnė edhe unė dikur ndėrgjegjes sime: "Praj! S'ka tė drejtė!" Megjithėse veprimi juaj i tanishėm na vė nė pozicion me njėri tjetrin, ne tė dy pėrbėjmė njė unitet nga pikpamja e perspektivės. Po! Se sado e rėndė qė tė jetė situata e ligjshmėrisė, sado pisk qė ta ketė kjo, sado e rėndė qė tė bėhet nė tė ardhmen (mjaft e rėndė ishte edhe ajo e 1948) nė fund tė fundit kontradikta ndėrmjet zyrtarėve ligjorė e antiligjorė do tė zgjidhet nė favor tė ligjshmėrisė sė Republikės, tė kėsaj Republike, tė kėtij takėmi, se shteti ynė si ēfarėdo shtet tjetėr nuk mund t'i veshė vetvetes funksionet e arbitraritetit. Ripėrtėritja e 1966 ishte njė fenomen simbtomatik nė kėtė drejtim. Nė qoftė se dikushi, e kam fjalėn tek ai qė tė pėrdori si zėdhėnės, u kujtua tė mė vėrė nė shėnjestėr pikėrisht mua, nė qoftė se kėtė e bėri nė kushtet e ēiltėrsisė sė dėshpėrimit tė tė burgosurve dhe tė heroizmit tė dėshpėrimit, nė qoftė se kėtė e bėri nė kushtet qė shfaqen konturet e Represionit me tė gjitha format e tija antiligjore, antishtetėrore, banditeske, ganksteriane dhe mafioze, nė qoftė se mbahet parasysh se i keni vėnė nė shėnjestėr ėshtė njė personalitet dhe shok i ngushtė i Tuk Jakovės, tė cilin e vranė antiligjorėt zyrtarė, nė qoftė se mbahet parasysh se unė nga pikpamja e antiligjorėve nuk jam mė pak i rrezikshėm se Tuk Jakova, nė qoftė se mbahet parasysh se arbitrariteti qė po ravijėzohet karakterizohet nga fshehja e fakteve antiligjore nėpėrmjet akteve tė reja antiligjore, po tė mbahen parasysh tė gjitha kėto nuk mund tė mos konkluzohet se provokacioni i 7 prillit ėshtė preludi i fundit, vėnia nė zbatim e planit tė zhdukjes sė Bedri Spahiut.
Ja si e terrorizuat Tukun
Mund tė bėhet vėrejtja se, po tė kishte njė plan tė tillė, do tė mė kishin vrarė bashkė me Tuk Jakovėn. Para sė gjithash duhet thėnė se nė atė periudhė (gusht 1959) antiligjorėve nuk u paraqitej nevoja e zhdukjes as e Bedri Spahiut dhe as e vetė Bedri Spahiut dhe as e vetė Tuk Jakovės. Pėrkundrazi, ata ishin nė nevojė qė Tuku tė jetonte. Ata dyshimomanė, ata dyshimpashuar besonin se Tuku dhe unė do tė kishim material tė padeklaruar, qė mund t'iu interesonte pėr goditje nė udhėheqje. Ata shpresonin nga ana tjetėr, se metodat qė kam pėrshkruar nė Testamentin e 1965, tė vazhduara pa kufizim kohe, do tė na detyronin tė viheshim nė pozitėn e jallanshahitėve pėr goditje nė udhėheqje. Pėrjashtohet, pra, njė dėshirė e antiligjorėve qė tė vinin nė zbatim planin e tyre nė qoftė se pėr Tukun, qoftė pėr mua, nė atė kohė; por ndodhėn tri ngjarje kompleksiteti i tė cilave i detyroi: Nė muajin maj (nuk mė kujtohet ekzaktėsisht) 1959, nė takimin qė pati, me familjen, salloni i burgut oshėtiu nga britmat e Tukut:"Ē'janė kėto qė na bėni, o faqezinj? Ne nuk luftuam 20 vjet pėr kėtė gjendje. Kėtė as fashistėt nuk na e kanė bėrė!". Tuku u inatos pasi i deleguari i hetuesisė, i cili asistonte nė takimin e Tukut me familjen, refuzoi ta lejonte Tukun tė puthte fėmijėt. Vetė prania me tė deleguarit ishte e dėnueshme nga pikpamja ligjore, pasi ne nuk kishim asnjė lidhje me hetuesinė. Pak pėrpara kėsaj ngjarjeje Tukun e thirri njė antiligjor duke e bėrė qė roja ta lidhte me hekura dhe ta kalonte para se ta ēonte tek ai, nė tė gjitha ato rrugė apo vende ku kishte vuajtur nė kohėn e hetuesisė dhe tė izolimit tė vetmuar, pas gjyqit. Ky antiligjor cinik kujtonte se nga njė trajtim i tillė po aq cinik paraprak, Tuku do t'i shkonte nė duar si ajo pula e trėmbur nga qifti. Ndodhi e kundėrta: kur antiligjori e porosity qė tė kėrkonte rrugėn e rehabilitimit, thjėnie kjo e nxjerrė nga goja e njė profesionisti tė proceseve fallco dhe drejtuar njė personaliteti si Tuk Jakova, i cili vazhdimisht pėrpara dhe pas arrestimit ka qenė nė pozita autokritike, donte tė thoshte: Shėrbena si jallanshahit se do tė lirojmė, Tuku iu pėrgjigj: "Mjaft qė mė keni mashtruar deri mė sot. Kėtej e tutje nuk do tė mundni kurrė tė mė mashtroni!". 3- Tuku u sėmur nga apendisiti dhe u shkoi nė dorė si cjapi te kasapi. Unė nuk jam sėmurė. Vrasja nė sėmundje e sipėr ėshtė mė me leverdi nga tė gjitha tė tjerat. Nga ana tjetėr ai u shkoi nė dorė pas ngjarjeve tė lartpėrmendura, kur zyrtarėt antiligjorė ishin mbushur plot urrejtje, nervozizėm dhe dyshime ndaj tij, se mos u zbulonte makinacionin e vetakuzės pėr tė cilin e dėnuan. Ēfarosja e tė burgosurve pėr antiligjorėt ka njė bazė teorike, por ē'na duhet teoria kur praktika flet vetė? Zyrtarėt antiligjorė tashmė e kanė deklaruar hapur tek tė burgosurit se nė prag tė njė rreziku eventual do tė shfaroseshin preventivisht tė gjithė ata. Sikur njė gjė e tillė ta thoshte njė shtetas i lirė i ēfardoshėm, ligji do ta dėnonte si disinformator tė shtetit. Oh ē'ironi e fatit tė njeriut tė lirė! Hej, ti njeri i lirė i kohės sonė dhe i brezave tė ardhshėm! Ti qė asgjė s'ke vuajtur, asnjė s'ke parė me sytė e tu dhe qė asgjė s'ke dėgjuar tė tillė me veshėt e tu, po tė kishte mundėsi qė t'lexoje tė dy testamentet e mija, do tė konkludoje se shkruesi ėshtė relatues i hatave fantastike.
Edited by tiranaforum - 25/1/2010, 11:05. -
tiranaforum.
User deleted
Letra e Katert
Dikush! Me kėtė emėr tė kam pagzuar ty nė Testamentin tim tė parė dhe nė fytyrėn tėnde unė pėrfytyroj tė gjithė zyrtarėt antiligjorė, jo vetėm tė atdheut tim, por tė tė them gjithė botės, jo vetėm tė kohės sonė por tė tė gjitha kohėve dhe tė gjitha sistemeve shoqėrore. Tė gjithė zyrtarėt antiligjorė tė shteteve pėrfaqėsojnė pėr tė shtypurit tė keqen mė tė madhe. Nga ana tjetėr, zyrtarėt antiligjorė tė shteteve gjejnė dhe kanė gjetur nė pjesėn e shtypur tė popullit njė mbėshtetje nė luftėn kundėr zyrtarėve antiligjorė dhe kur nuk e kanė kėrkuar, edhe kur nuk e kanė menduar, edhe kur kanė patur nevojė pėr tė.
Tė kujtohet se nė Testamentin tim tė parė unė u nisa nga shprehja jote:"Do tė mė shohėsh!" Tani unė nisem nga ajo shprehja e dytė e jotja nė hetuesi:"Me dorėn time do tė tė vras ashtu siē vrava Dali Ndreun dhe Liri Gegėn". Dhe unė t'u pėrgjigja:"Lavdi atyre qė vriten nga dora e njė bir beu!". Sigurisht, ti ke kaluar ditė ankthi e ēoroditjeje nė atė periudhė, kur procesi i filluar i ripėrtėritjes sė ligjshmėrisė ishte nė zhvillim e sipėr (1965-1966). Por pėr ty tashmė ai ankth dhe ajo ēoroditje janė ngjarje tė sė shkuarės. Pozitat e tua janė forcuar pėrsėri, tani ti ke filluar pėrsėri epėrsi mbi zyrtarėt antiligjorė; tani ti je edhe pranė kampit ku jam unė, me kthetrat e tua tė pėrgjakura tė ngulura mbi tė. Nuk ta pėrmend emrin. Nuk do ta pėrmend kurrė emrin, sepse e individualizuar figura jote nuk do t'i shėrbente mė pėrgjithsimit. Tė gjithė antiligjorėt janė njėsoj. Tė gjithė derrat njė turi kanė. Sigurisht, ti ke qenė i pari qė ke lexuar 4 protestat dhe "Pėrshėndetjen pėr Komitetin Qėndror" qė kam dorėzuar nė seancėn e fundit tė Gjyqit (18 Prill 1958).
Shpata e xhelatit mbi tė burgosurit
Njėra nga protestat tė pėrket ty. Atje ta kam njohur meritėn e xhelatit siē e ke pas dėshiruar, por tė kam paralajmėruar se profesioni i xhelatit ėshtė pa perspektivė. Kanė kaluar 10 vjet nga ky paralajmėrim dhe kur tė kujtohet ti ndien ėmbėlsinė e xhelatit fitimtar. Rryma jote sot ėshtė nė procesin e ngritjes ashtu si ishte atė ditė qė tė hodha nė fytyrė perspektivėn e zezė tė profesionit tė xhelatit. Edhe njėherė akoma represioni juaj i pėrgjakur filloi tė duket nė horizont tė atdheut tonė. Edhe njėherė akoma shpata juaj prej xhelati rri varur nė njė fill pėrmbi kryet e tė burgosurve, tė zyrtarėve ligjorė, tė komunistėve tė devotshėm, nė analizėn e fundit tė tė gjithė popullit. Ju jeni aq cinikė sa tė organizoni provokacione si ato tė priftit Gabon 4 tė Petrogradit ose si shtypja e Hungarisė (1956), po t'iu dojė puna tė justifikoni para opinionit publik represionin dhe terrorin po me tė njėjtėn lehtėsi dhe ēiltėrsi organizoni provokacionin e 7 Prillit, qė tė justifikoni dhe tė argumentoni zhdukjen time. Edhe njėherė po ta pėrsėris: Profesioni i xhelatit dhe i provokatorit masiv ėshtė pa perspektivė dhe ju, edhe pas provokacioneve tė tilla masive tė hatashme, do tė dėshtoni. Ti mund tė ndiesh edhe njėherė tjetėr ėmbėlsinė e fituesit por "Ride bene chi ride l'ultimo" dhe nė fund tė fundit ligjshmėria do tė fitojė mbi arbitraritetin, do tė fitojnė zyrtarėt ligjorė qė janė pėr programin e Statutin e Partisė, pėr kushtetutėn, pėr ligjet ekzistuese, kundėr jush, qė duke u fshehur prapa krahėvce kėtyre, duke i vėnė kėta nė pozicionin me diktaturėn, veproni nėn pėrvojėn qė tė fshihni krimet, krimet e vjetra duke bėrė krime tė reja, qė tė mbuloni perversionin e vjetėr me njė pervesion tė ri. Do tė sjell ndonjė shembull pėr kėtė: 1. Ju i keni halė nė sy ata tė dėnuar qė tė vazhdojnė tė deklarojnė haptazi edhe pas dėnimit se janė dėnuar kot ose janė dėnuar edhe pėr faje qė nuk i kanė bėrė. Sipas rastit ju ushtroni mbi kėta pėr tė zbrapsur nga qėndrimi i tyre, presione disiplinore, kėrcime, premtime tė ndryshme. Shtetit aq i bėn deklarata e tė burgosurit. Ka njė vendim dėnimi nė sirtarėt e Shtetit dhe kjo ėshtė e mjaftueshme nga pikpamja e tė drejtės shtetėrore. Por pėr ju nuk ėshtė kėshtu. Shpallja e pafajėsisė nga i burgosuri ėshtė njė akuzė pėr ju, ėshtė zbulim i arbitraritetit tuaj. Prandaj pėr ju, i burgosuri qė shpall se ėshtė i pafajshėm, ėshtė heretik. Kjo thėnie e tė burgosurve ju tmerron. Kjo ėshtė njė nga shkaqet e dėshirės suaj pėr tė zhdukur tė burgosurit.
Manipulimet pėr Xoxen
Tė burgosur tė tillė janė gjurma e krimeve tuaja. Ju keni veē tė tjerash, edhe shembullin e 1948 kur tė dėnuarit u pėrdorėn dėshmitarė akuze kundėr Koēi Xoxes. Kjo herezi e burgut ėshtė herezi ndaj arbitraritetit tuaj dhe pėr kėtė fakt ajo ėshtė njė rivendikim i ligjmėrisė shtetėrore. Kjo ėshtė dikalektika e faktit. 2. Nė testamentin tim tė parė ju kam sqaruar rolin e jallanshahitėve. Tani unė e kam fjalėn pėr njė respekt tė ri (tė kėtyre kohėve) tė kėtij problemi. Ndodh qė, ose, pse harroni ose pse nuk e shikoni tė nevojshme, tė ēoni tė dėnuarin x nė gjyq si dėshmitar tė akuzės kundėr y pa e pėrgatitur atė pėr rolin e jallanshahitit. X deklaron pėrpara gjyqit: "Thėniet e mia nė hetuesi kundėr y janė shpifje qė i kam bėrė nėn regjimin e torturave. Kėto thėnie i pėrsėrita edhe nė gjyq nga frika e torturave pas gjyqit. Tani qė e ndjej veten tė lirė, nuk mund tė mbroj atė qė ėshtė e padrejtė". X u dėnua pėr dėshmi tė rreme. U krijua ky precedent: Do tė dėnohen si dėshmitarė tė rremė tė gjithė ata tė burgosur qė nuk mbrojnė para gjyqit atribuimet e rreme qė iu kanė bėrė qytetarėve tė mirė. Ju vini kėshtu drejtėsinė kundėr drejtėsisė, ashtu siē vini Diktaturėn kundėr ligjeve tė saj, tė drejtėn penale kundėr tė drejtės penale. Me nenin e dėshmisė sė rreme ju dėnoni ata qė rrefuzojnė tė bėjnė dėshmi tė rreme. Ky ėshtė perversioni i perversionit tė ligjit, e keqja e sė keqes. Ju jeni koshient pėr atė qė bėni. Nė qoftė se ju do tė linit pa dėnuar x, kjo do tė shėrbente si njė precedent i rrezikshėm pėr arbitraritetin tuaj. Jallanshahitėt mund tė ndiqnin shembullin e tij (se edhe e mira ėshtė ngjitėse) dhe kjo do tė zbulonte dhe shkeljet qė ju i bėni ligjshmėrisė sė Republikės. Kjo ėshtė tė mbulosh krimet e vjetra duke bėrė krime tė reja. Eshtė llogjiak e fatit. 3. Deri dje tė burgosurve u thuhej:"Rrini urtė, ulni kokėn e mos na detyroni tė marrim masa. Ne nuk ju biem nė qafė. Mos flisni pėrsėri. Rehabilitohuni! Kjo ėshtė nė interesin tuaj". Kjo ishte fryma e kohės sė ripėrtėritjes sė ligjishmėrisė sė 1966. Kjo ishte fryma ligjore qė nuk provokon te tė burgosurit as hesterizėm, as ēiltėrsi dėshpėrimi, as heroizėm dėshpėrimi qė tė bėjė tė burgosurin ashtu siē e ka bėrė qė tė shkojė drejt telesheve me hap tė kandencuar duke i thirrur rojes:"Tė lumtė ajo dorė! Qėllo!". Tani tė burgosurve u thuhet se do tė merren masa raprezaljeje kundėr familjeve tė atyre qeė nuk rrinė "urtė"! Gjendemi pėrpara sistemit tė pengut gangsterian amerikan tė aplikuar nė administrimin e tė burgosurve. Gjendemi pėrpara riprodhimit tė hakmarrjes sė fisit nė kushtet e administratės shtetėrore. Pse ky kėrcėnim me raprezalje tė familjes, ndėrkohė qė shteti ka njė rregullore disipline dhe njė kod penal pėr ata tė burgosur qė i shkelin kėto? Pasi ju nuk e keni hallin te shkelja e ligjshmėrisė nga ana e tė burgosurve. Ju e keni hallin tek Herezia e tė burgosurve, tek ato muhabetet tyre, qė nuk cėnojnė aspak autoritetin e shtetit, ligjet dhe rregulloret, veprimtarinė tuaj antiligjore dhe antishtetėrore. Ju kėrkoni me krime tė reja tė fshihni krimet e vjetra. Fantazia e Herezisė sė arbitraritetit tuaj, perversioni i perversionit tė ligjit dhe represioni nė bazė fisi, tė tria kėto fenomene qė po shfaqen me tėrė shėmtimin e tyre tė hatashėm, nė kushtet e shkrirjes sė ligjshmėrisė, tregojnė se ju u tmeruat se mos ripėrtėritja e ligjshmėrisė do tė cėnonte nė zbulimin e krimeve tuaja. Nė ripėrtėritjen e ligjshmėrisė nuk mund tė mos kishte edhe procese kontradiktore edhe nga krahu i atyre qė quhen "armiq". Gjithkush pėrpiqet ta tėrheqė jorganin nė kėmbėt e veta. Forcimi i ligjishmėrisė vjen pikėrisht nėpėrmjet kapėrcimit tė kėtyre proceseve kontradiktore dhe jo nė rrugėn e zbrapsjes pėrpara tyre. Ne me sa duket ju i tmerruat zyrtarėt ligjorė me kėto procese, i frytė kėto dhe i paraqitėt me njė dritė tė tillė qė ligjorėt tė linin pozitat e tyre. Tani ju punoni qė tė krijoni njė tmerr tė tillė nė rradhėt e tė burgosurve e askush tė mos guxojė tė thotė:"Unė jam viktimė!".
Deri tani nė praktikėn tuaj tė re ju kėrkoni qė tė tjerėt tė heshtin pėr praktikėn tuaj tė vjetėr. Ju kėrkoni qė me arbitraritetin e ri tė mbuloni arbitraritetin e vjetėr. Eshtė perversioni i perversionit nė fushėn e ligjshmėrisė. A do tė fitojė ky kurs juaj? Ti thuaj po, unė them jo. Por ne jemi palė antagoniste nė kėtė fushė. Qė tė dy mendimet tona antitetike kanė tė drejtėn e qytetarisė dhe janė tė drejta pėr palėt pėrkatėse. Pėr mua do tė ishte njė e rrahur uji nė havan po tė pėrpiqesha tė tė argumentoja paevitueshmėrinė e zhdukjes sė atij arbitrariteti qė ju pėrpiqeni ta ngrini nė system e ta pėrjetėsoni. Tė lė pra qė t'i komunikosh qetėsisht viktimat".
Me mospėrfillje, Bedri Spahiu. Elbasan, 15 prill 1967.. -
el_a.
User deleted
Kujtimet e Bedri Spahiut
Kėto kujtime ia dėrgoj si njė mesazh Kongresit tė 10-tė tė PP.
Ėshtė rregull ndėrkombėtar qė ēdo parti cilado qoftė, kur ndodhet para kėrkesave tė rinovimit tė saj ideologjik e organizativ, puna e parė qė bėn ėshtė qė ti hapė dyert e saj pėr disidencėn dhe tė ēelė nė kėtė mėnyrė rrugėn e rinovimit tė saj. Pėrgatitėsit e kongresit tė 10-tė tė PP, nuk e bėnė kėtė gjė. Mos vallė ėshtė fjala pėr mungesė pėrvoje apo harresė? Jo, as njėra as tjetra, pasi ky veprim buron nga llogjika komuniste e atyre qė pėrgatisin kongresin, nga mentaliteti Enverist e totalitar i patriarkut tė komunistėve. Njė nismė e rrezikshme dhe fatzezė pėr anėtarėt e kėtij kongresi, i cili pretendon tė jetė kongresi i rilindjes sė partisė e tė komunistėve, i flakjes tej tė sektarizmit dhe tė miopisė, tė prepotencės e tė apsolutizmit tė botės shqiptare. Komunistėve u ndodhi si dikur trashėgimtarėve tė mbretėrve e tė apsolutizmit tė botės shqiptare. Komunistėve u ndodhi si dikur trashėgimtarėve tė mbretėrve apsolutė. Unė jam po ai disident qė kam qenė atė ditė qė mė dhanė shkelmin e mė pėrjashtuan nga partia. I tillė jam e i tillė do tė mbetem, se e ēmoj pėrjashtimin tim si njė fatbardhėsi nė jetėn time. Jam njė nga disidentėt qė i jam kundėrvėnė Enverit me tėrė forcėn e burrėrinė e gjeneratės sime. Unė do tė kisha vendin nė kongresin e 10-tė, pavarėsisht nga dėshira dhe qėllimet e liberalėve apo tė konservatorėve. Tė isha me Ramiz Alinė, pasi ai, sapo mori fuqinė nė dorė, i dha fund ndarjes sė popullit me murin e klasės dhe konservatorėt nuk mundėn mė tė lėshojnė sllogane denigruese e asgjėsuese. Por ky liberator, duke qenė trashgimtar i Enver Hoxhėsu u bė ėndrrimtar e mė shkatėrrues se prinjėsi i vet, mė konservator dhe represiv se paraardhėsi i tij (nxėnėsi tejkalon mėsuesin). Ai pėrdori forma represive, Enveri as nuk kish mundur ti konceptonte. Ai jo vetėm qė i ekzekutoi ata qė tentuan tė arratiseshin por zvarriti trupat e viktimave nė rrugėt e qyteteve dhe tė fshtrave pėr tė terrorizuar ata qė tentonin tė arratiseshin. Ai premtoi se do tė ecte nė rrugėn e Enverit, sipas mėsimėve tė tij. Vuri ligjin mbi mbrojtjen e monumentit tė Enverit. Nė politikėn e tij ekoivoke qė e bėnte herė tė distancohej dhe herė tė afrohej, ai humbi kredinė e popullit nė atė shkallė, saqė populli i Tiranės i refuzoi pushtetin shtetėror. Ėshtė e para herė qė populli i refuzonte monopartizmit ushtrimin e pushtetit.
Spahiu: Ndihem me turp qė isha prokuror
Ata qė pėrgatisnin Kongresin e 10-tė u refuzojnė komunistėve materialet e tė gjithė disidentėve, dokumentat e tyre historike dhe ndėrmjet tyre edhe ato qė i pėrkasin Bedri Spahiut, testamentet e tij tė dėrguara nga burgu, Komitetit Qendror, mbrojtja e tij nė gjyq, materialin e palenumit qė e dėnoi atė mė 1955, e gjithė materialet e luftės sė tij pėr njė shtet juridik e demokratik etj. E di fort mirė qė askush nga ata qė duan tė vazhdojnė tė ushtrojnė pushtetin diktaktorial nė Shqipėri nuk kanė nevojė e as do tė dėgjojė mendimet e mia. Po diktatura qė iu imponua mizorisht kėtij populli tė marrė nėpėr kėmbė, tė gėnjyer tė mashtruar ka marrė fund, dhe unė Bedri Spahiu, i shpallur armik i popullit, fashist dhe armiku mė i pabindshėm qė ka kaluar nė gjyqet e republikės, ndihem sot i lirė tė shpėrthej publikisht dhe populli dhe komunistėt tė ndėrgjegjėsohen mė shumė pėr disa ngjarje tė rėndėsishme tė partisė. Presidiumi i Kuvendit Popullor vendosi me unanimitet qė unė tė bėhesha Prokuror i Gjyqit Special, qė tė mbroja para kėtij gjyqi ēėshtjen e popullit. Ngjan se kėto ēėshtje si fitimtar unė i mbrojta mirė. Por, duke krijuar kėto 46 vjet terrori, mizorie, mjerimi qė ka kaluar populli im, mua mė vjen turp qė kam qenė prokuror i atij Gjyqi Special. Kam revizionuar veten, idealet dhe gjithēka tė shenjtė qė kam pasur nė jetėn time. Nuk jam mė ai prokuror qė nxorri lufta Nacional-ēlirimtare, as pėrkrahės i utopisė komuniste mė tė lemeritshme qė nxorri gjenerata jonė.
Spahiu i drejtohet kongresistėve Komunistė!
Po ju drejtohet njė nga paraardhėsit tuaj, njė nga misionarėt e parė tė komunizmit shqiptar, pjesė e njė gjenerate qė i kushtoi rininė, endrrat dhe energjitė mė tė mira njė ideali tė lartė fisnik, por pėr fat tė keq utopik. Rinia universitare e sotme me energjitė e saj, doli si njė forcė disidente pėr liri e demokraci. Kėtė ngjarje unė as kam mundur ta mendoja se do tė ndodhte, edhe pse ishim taman ne, tė rinjtė e gjeneratės sime, qė u vunė nė ballė tė lėvizjes disidente tė asaj kohe, nė ballė tė luftės pėr ēlirim. Por sot ne disidentėt e djeshėm jemi krenarė pėr gjithė rininė e sotme dhe e ēmojmė atė, sepse u tregua jo vetėm heroike, por edhe me e ditur dhe mė inteligjente se ne. Ne e kemi pėr nder tė ecim nė rrugėn e rinisė sonė, ti shtrohemi, e bindje iniciativave tė saj dhe tė presim kritikat e saj, si njė nevojė pėr tu ēliruar nga barra e rėndė e gabimeve tona, tė shumta e tė hatashme. Ėshtė detyra jonė ti nėshtrohemi me ndėrshmėri dhėnies llogari kėsaj rinie. Dhe duhet filluar qoftė edhe me paksa vitet 1930-1938. Ēėshtė e vėrteta, qė nė atė kohė kishte shumė rrethe antizogistėsh qė bisedonin pėr politikė qė merreshin me poltikė. Ishin kėta nga intelektualėt mė tė shquar tė vendit tonė, qė ne komunistėt ashtu ishim, magallomanė, propetentė e apsolutė i quanim njerėz tė ligjeve dhe tė kafeneve. Por kishte ardhur koha tė dilnim nga guacka jonė nė dritėn e realitetit tė ballafaqimit, sepse gje-ndeshim jo vetėm pėrballė zogistėve por edhe para pushtimit fashist.
Si u pėrfshi Enveri nė Partinė Komuniste
Ky kuptim qė kishin ne pėr intelektualėt nuk mund tė mos mė ēonte mua tė tregoja njė interes tė veēantė pėr Enver Hoxhėn, qė e kisha pasur nė rini shok klase. Ai ishte kthyer nė Shqipėri dhe dukej shpesh nė kafenetė e Tiranės, nė mes tė intelektualeve tė saj. Ky njeri i ndryshuar e i evropianizuar, sipas mendimit tim do tė qe i pėrshtatshėm pėr tu aktivizuar nė lėvizjen tonė. Por, Enver Hoxha i tha Tahir Kadaresė(qė dėrgova pėr tė biseduar) se refuzonte tė takohej me mua dhe shoti se Mua mos mė pėrzieni nė kėto punė. Lėvizja komuniste nė shqipėri ka linduar nga plejada heroike e komunistėve tė grupeve tė Korēės, tė tė rinjve tė Shkodrės, tė Zjarrit dhe nga grupi i ushtarakėve tė Tiranės dhe i komunistėve tė Gjirokastrės. Nė kėto grupe pėrfshiheshin tė gjithė ata qė i asgjėsoi intriga e Komiternit. Konferenca e themelit tė Partisė Komuniste Shqiptare, pėr tė cilėt flasin apologjistėt e Enverit ėshtė mė shumė njė tentativė diversioni sesa njė shpjegim i vėrtetė i gjendjes. Jo njė por dy janė konferencat pėr themelimin e kėsaj partie. Konferenca e parė u thirr nga Dushan Mogusha. Nė tė bėnin pjesė kryetarėt e grupeve tė asaj kohe si Koēo Tashko, Kristo Themelko, Qemal Stafa etj. Unė isha pėrfaqėsues i grupit tė ushtarakėve dhe i Gjirokastrės. Tė gjithė ishin pėr bashkimin e lėvizjes komuniste. Por u ndamė nė ēėshtjen nėse Dushani duhej tė besohej se ishte njė i dėrguar autentik i Komiternit pėr ēėshtjen. Tė gjithė delegatėt kėmbėngulėn qė ai tė paraqiste njė dokument autorizues. Mogusha qė ishte njė organizator i kualifikuar, me njė pėrvojė tė madhe organizimi, u tregua jo nė lartėsinė e duhur. Ai u tha i inatosur pėrfaqėsuesve tė grupeve: Ju doni qė tė vij tek ju si mushka e Dezhvės me vulėn nė prapanicė dhe ngriti kėmbėn e djathtė. Dushani e mbajti fjalėn. Nuk u kthye mė pėr tė sjellė ndonjė autorizim. Rrethanat e prunė qė tė lirohej nga burgu Miladin Popoviē, i cili u ngarkua nga Komiteti Qendror i Partisė Komuniste Jugosllave tė vinte nė dispozicion tė gjithė pėrvojėn e tij tė madhe pėr tė ndihmuar komunistėt shqiptarė qė tė bashkoheshin. Me Koēo Tashkon kemi biseduar shpeshherė ēėshtjen e organizimit tonė. Ai e shpjegon kėshtu: Nė konferencėn pėr formimin e Partisė (e dyta), duhej tė vinin nga dy delegatė pėr ēdo grup. Kurse grupi im i Korēės, u paraqit me njė delegat, qė isha unė, Koēo Tashko. Miladini mė thotė se duhej tė sillja edhe delegatin e dytė, dola nga dhoma pėr tė gjetur njė shok tė grupit. Rrugės takova Enver Hoxhėn qė ishte anėtar i grupit tė Korēės, nė Tiranė. E mora Enverin dhe e ēova si delegat nė Konferencė. Ndėrsa Tuk Jakova mė tregonte: Unė kam qenė nė Konferencėn e Dytė tė formimit tė Partisė Komuniste, por atje nuk u zgjodh kėrkush sekretar i parė. Si u bė dhe kur u bė sekretar i parė Enver Hoxha, kjo ka qenė gjithmonė mister dhe kam ardhur nė konkluzionin se sekretar i parė politik i partisė sonė ka qenė prodhimi i flirteve tė Miladin Popoviēit me Enver Hoxhėn. Miladini ishte intelektual, Enveri gėnjeshtar. Njė dashuri e miqėsi prej intelektualėsh u krijua midis kėtyre personave. Ėshtė fakt qė Miladinit i pėlqenit gjėrat e shėrbimit personal, si stilografė e sahate tė florinjta e tryezat e pasura dhe kėto gjėra i servirte me bujari Enver Hoxha, i cili dispononte kėto nėpėrmjet lidhjeve tė tij dhe ndihmave qė populli jepte pėr lėvizjen komuniste.
Intrigat e Enverit pėr postin e sekretarit tė parė tė PK-sė
Pėrse nuk i zgjodh sekretar i parė i Partisė Komuniste Shqiptare njėri nga kryeratė e kėtyre grupeve komuniste qė pėrfaqėsoheshin nė konferencė? Miladin Popoviē mendonte sinqerisht se po tė pėrjashtonte krerėt e grupeve nga udhėheqja, do tė sajohet njė udhėheqje monolite. Koha vėrtetoi se njė zgjedhje e tilla ishin sa utopike, aq edhe e dėmshme. Ditėt e zhvillimit tė asaj konference tė formimit tė partisė u takova me Xhepin (Sadik Premten) dhe Bacėn (Ramadan Ēitakun), nė shtėpinė e Xhepit. Ky mė informoi pėr zhvillimin e konferencės. Venė mbrapsht, tha ai. Kjo sepse konferenca e akuzonte Xhepin se nuk kishte denoncuar tė gjithė elementin e grupit tė tė rinjve(meqė formohej partia, tė gjithė kryetarėt e grupeve duhet tė tregonin emrat e anėtarėve). Xhepi e shpjegoi kėtė veprim tė tij nė mėnyrėn e vet. Unė e justifikova nė mėnyrėn time. Teza ime ishte qė kryesorja ėshtė bashkimi, e ky bashkim do medoemos denoncimin e plotė tė anėtarėve tė ēdo grupi. Nėse punėt e konferencės kanė marrė atė kthesė qė thua ti, i them atėherė le tia lemė kohės pėr tė gjykuar rezultatet. Baca, qė kishte njė natyrė qė mė shumė dėgjonte sesa fliste, heshtėte me vėmendje nė bisedėn qė zhvillohej midis meje dhe Xhepit. Koha tregoi se kishte tė drejtė ai labi i Vlorės dhe jo unė labi i Gjirokastrės. Xhepi u dėnua si tradhėtar i partisė dhe pėsoi konsekuencat e njė dėnimi tė padrejtė tė tipit Enverist. Ai shkoi nė Francė ku militoi nė Partinė Komuniste franceze. Unė u shkriva nė birucat e errėta tė regjimit barabar sadist tė komunizmit Enverian. Nė vitin 1953 kthehesha nga kongreset e partive komuniste tė njė sėrė vendesh tė demokracive popullore. Nė fund tė raportit qė bėra nė Komitetn Qendror, kam bėrė kėtė shėnim me penė me dorėn time: Nė kongreset e Partisė Komuniste tė Hungarisė e Ēekosllovakisė u shtrua ēėshtja e kultit tė individit nė kėto dy parti. Besoj se ka ardhur koha qė tė ngrihet kjo ēėshtje edhe nė partinė tonė. Nė plenumin qė pasoi Enver Hoxha doli me tezėn e revizionimit tė kultit tė individit nė partinė tonė dhe filloi raportin e tij kėshtu: U krijua njė gjendje e padurueshme nė partinė tonė. Mjafton qė tė shfaqem nė penxhere apo tribunė, qė masat tė shpėrthejnė nė brohoritje tė fuqishme Enver Enver. U kam thėnė shokėve shpeshherė qė tė marrė fund kjo praktikė, por shokėt e Byrosė thanė se unė e ngrita kėtė ēėshtje duke nisur nga konsiderata personale. Ėshtė e thjeshtė shoku Enver, mendonin ata prandaj e ngre kėtė ēėshtje dhe vazhdon ti lini punėt ashtu siē qenė. Jo! Enver Hoxha, nuk nisej nga konsiderata individuale, siē kujonin ata shokėt e Byrosė, por nga konsiderat e kėrkesave teorike tė vetė jetės sė partisė. -
tiranaforum.
User deleted
Kujtime
Isha njė prokuror injorant nė fushėn e ligjeve
Ēfarė gjyqesh ka bėrė nė kėtė kohė dhe ēfarė mendonte mė pas pėr vendimet qė kishte ndikuar?
Gjyqi i parė qė ka bėrė ka qenė ai ku u dėnuan me pushkatim 17 veta si bashkėpunėtorė tė fashizmit. Mes tyre ishte edhe Bahri Omari. Babai thoshte mė vonė se ata nuk duheshin dėnuar. Nė fakt shumėkush thotė se Bedri Spahiu i ka dėnuar ata dhe kjo ėshtė e vėrtetė se babai ishte prokurori. Por duhet kuptuar se nė njė vend komunist nuk mund tė bėjė asgjė prokurori pa urdhėr tė sekretarit tė parė dhe mbi tė gjitha kur mes tyre ishte edhe kunati i Enver Hoxhės, Bahri Omari. Nė njė takim qė ka bėrė gruaja e Bahriut me babain, babai i kishte thėnė se shko thuaj Enverit se unė nuk kam ēfarė tė bėj.
Ka qenė edhe prokuror nė gjyqin e Koēi Xoxes, apo jo?
Po, njė tjetėr gjyq qė ka bėrė babai ishte gjyqi i Koēi Xoxes. Me sa mė ka thėnė babai njė ditė para se ai tė arrestohej shkoi dhe e takoi Koēi Xoxen nė shtėpinė e kėtij tė fundit dhe e pyet nėse kishte dokumenta pėr urdhrat me shkrim qė kishte marrė nga Enver Hoxha dhe ai i pėrgjigjet se nuk kishte. Se si ėshtė zhvilluar gjyqi tanimė kjo gjė dihet, sepse ėshtė publikuar.
A u pendua Bedri Spahiu mė vonė qė u bė edhe vetė ingranazh i regjimit?
Po, siē e kam thėnė edhe gjatė intervistės sė parė, ai u pendua pėr gjithēka dhe madje u kėrkonte falje tė gjithėve duke thėnė ma bėni hallall. Edhe pėr gjyqin e parė me 17 tė pushkatuar nė 1945, edhe pėr gjyqin e Koēi Xoxes.
Keni folur shkarazi pėr Tuk Jakovėn nė dy pjesėt e para tė intervistės pėr tė, por nė fakt Bedri Spahiu djhe Tuk Jakova ishin shokė tė ngushtė dhe mbetėn tė tillė edhe nė burg, apo jo?
Po. Babai e ka dashur jashtė mase Tuk Jakovėn. Pėr shembull mbaj mend diēka, kur babai doli nga burg mbante njė karton nga ato tė burgut tė ngjitur me brumė i cili mua mė dukej shumė i shėmtuar dhe i rreckosur. Mė vinte zor ta shihja qė e mbante atė dhe bleva njė tjetėr me njė kapak ku shkruhej Gjirokastra dhe i them tė mbajė kėtė nė vend tė atij qė kishte. Por babai mė thotė se kutinė qė ruante e kishte kujtim nga Tuku dhe nuk e ndėrronte me asgjė tjetėr.
Ndėrkohė kam edhe njė rast tjetėr i cili nė fakt mė ka mbetur gjysmė-enigmė edhe pėr vete. Mė tregonte njė shok se kur ishte Tuku nė burg dhe del nė kaush, salla ku kalonin tė burgosurit e tjerė, nė njė moment fillon tė flasė me zė tė lartė duke thėnė Ah bre burrė, ēbėra, mora nė qafė Shqipėrinė, mora nė qafė familjen, mora nė qafė Bedriun dhe kur shokėt e pyesin se ēfarė kishte qė turfullonte ashtu kundėr vetes, ai thotė se Bedri Spahiu i kishte thėnė nė fillim kur ishte prokuror ta arrestonin Enverin, por Tuku i kishte thėnė prit tė shohim njėherė. Megjithatė nuk jam i sigurtė se ata kishin njė plan tė vėrtetė pėr tė arrestuar Enverin. Ndoshta kjo qarkullonte si legjendė e krijuar nga tė burgosurit. Por fakt ishte qė Tuk Jakova dhe babai vazhdonin tė ishin shumė shokė edhe mė vonė nė burg, ku ndanin tė njėjtėn qeli.
Si ėshtė e vėrteta e vdekjes sė Tuk Jakovės nė fund tė viteve gjashtėdhjetė?
E vėrteta pėr Tuk Jakovėn ėshtė se atė e lanė tė vdiste nga apendisiti. Qė kur i kanė filluar dhimbjet, babai mė ka treguar se i kishte rėnė derės pėr tė lajmėruar qė tė vinte ambulanca e ta merrte, sepse Tuku u sėmur shumė rėndė. Pėrdorte pėr ti rėnė derės qė tė dėgjohej fort nallanet qė pėrdornin tė burgosurit, ku kishte futur duart dhe i pėrplaste pas derės. Po tė lexosh testamentin qė ka lėnė babai kur flet pėr Tuk Jakovėn nė momentet e fundit shprehet ma tėrhoqėn zvarrė Tukun.
SHĖNIM
Dėshmitė qė la Bedri Spahiu pėr zhvillimin e gjyqit kundėr tij, pasi thoshte se sekretarja qė kishte mbajtur shėnimet nė gjyq kishte censuruar me urdhėr gjėra tė rėndėsishme
Bedri Spahiu shkruan kronikėn e gjyqit tė vet
Nė bankėn e tė akuzuarėve Bedri Spahiu ishte zotuar tė ishte ai akuzuesi. Nė gjyqin qė iu bė nė 1958, ku u mbrojt vetė, vijoi tė akuzonte Enver Hoxhėn se ishte Enveri ai qė vetė kishte propozuar pėr nė krye tė Partisė Titon dhe jo Koēi Xoxe, akuzon Sigurimin e shtetit pėr dėshmitė e rreme ndaj tij, hetuesinė pėr arbitraritetin e gjykimit pėr tė, prokurorin pėr pretencė tė dobėt...
Pjesėt e kėsaj kronike nga gjyqi me dyer tė mbyllura i ka shkruar mė vonė kur vuante dėnimin nė burgun politik tė Burrelit. Mundi ti shpėtonte ato me anė titujsh tė rremė qė pėrmbanin zakonisht fraza tė tilla si nėn dritėn e marksizėm-leninizmit apo kursi i ri i zhvillimit dhe konservatorizmit, etj ose duke ia adresuar Mehmet Shehut siē tregoi nė intervistėn dhėnė pėr Shekullin Spartaku, djali i Bedri Spahiut. Njė pjesė e kėtyre shėnimeve sapo janė botuar nė njė libėr qė mban autorėsinė e Bedri Spahiut. Ato janė mė tepėr tė natyrės teorike, ndėrsa shėnimet qė nisim tė botojmė nga sot nė rubrikėn Dossier janė tė pabotuara mė parė.
Pjesė nga gjyqi qė iu bė Bedri Spahiut nga regjimi i Enver Hoxhės sipas shėnimeve tė mbajtura prej tij nė Burgun e Burrelit
JA GJYQI IM!
Nė 1958... Nė bangėn e tė akuzuarve.
Qysh pėrpara kisha elaboruar principet qė do tė udhėhiqnin mbrojtjen time:
1. Tė shkurtoj tė gjitha urat qė mė lidhin me jetėn.
2. Tė mbrohem duke sulmuar.
3. Nga i akuzuar tė kthehem nė akuzonjės.
Ēobani e mbylli mbrojtjen e tij mė kėtė proverb:
Atje tek furri nė vėrė, Do tė futemi tė tėrė !
Porsa futa kėmbėt nė sallė, kėrkova fjalėn:
1. Tė zėvendėsohet prokurori i gjyqit me njė tjetėr, pse ky (Siri Ēarēani)
ėshtė ai qė ka refuzuar tė pranojė protestėn time kundėr arbitraritetit tė hetuesisė.
Pse ka refuzuar tia pėrcjellė kėtė protestė Ministrisė sė Punėve tė Brendshme.
2. Kam pėr tė deklaruar se jam sjellė kėtu me akuzėn se kam bashkėpunuar me agjenturėn jugosllave, por po tė isha i lirė do tė puthesha me jugosllavė dhe me sovjetikė, me polakė e me kinezė.
3. Nė se dėnohem me vdekje, kėrkoj qė shtypi tė mos shkruajė pėr mua
formulėn e tij tė zakonshme, se Bedri Spahiu u ekzekutua mbasi Presidiumi refuzoi kėrkesėn e tij pėr falje, sepse unė nuk i drejtoj kurrkujt kėrkesė pėr falje.
4. Ju keni mbyllur derėn e sallės. Vetė e kuptoj se keni vendosur ta zhvilloni
kėtė gjyq me dyer tė mbyllura, por unė nuk e kuptoj pse keni mbyllur edhe dritaret e sallės me perde tė rėnda.
E bėra kėtė deklaratė pėrpara zhvillimit tė gjyqit, pėr ta bėrė fakt tė kryer principin e punės, pėr ti hequr gjyqit, Sigurimit dhe Enver Hoxhės ēdo iluzion se do ta kapėrcenin lumin pa u lagur.
Nuk ishte njė godinė gjyqi, por njė sallė e ndėrtuar nė kopshtin e Prokurorisė sė Pėrgjithshme. Zura vend e po dėgjoja dėshmitaren e akuzės Dh.L. Ishte kjo njė ish antare e vjetėr partie, ish partizane, qė kish patur fatin e zi, tė binte nė kthetrat e Sigurimit dhe tė vihej nė shėrbim tė tij.
Ajo tha se unė i paskėsha njoftuar tė gjitha tė fshehtat e Partisė.
Dua ti bėj njė pyetje dėshmitares !, - i thashė kryetarit tė gjyqit.
A tė kam thėnė dėshmitare se nė Plenumin e Beratit Enver Hoxha i propozoi Plenumit qė tė vihej nė krye tė Partisė tonė Titua dhe se ishte pikėrisht Koēi Xoxe ai qė kėrceu pėrpjetė duke i thėnė: Ēna thua kėshtu ?! Partia jonė ėshtė e pavarur. Ēdo Titua kėtu ?!
E shkreta Dhora, shtangu nė vend. Ndėrsa kryetari i gjyqit mu drejtua mua:
Mos provoko Bedri Spahiu !
Nė tė vėrtetė unė skisha pse tė provokoja kėrkėnd, por doja ti sfidoja tė gjithė: gjyqin, Enverin dhe Sigurimin: -
Gjyqit:
- Nė qoftė se ju pėlqen tė dėgjoni tė vėrteta tė kėsaj natyre, vazhdoni tė fusni dėshmitarė tė tillė tė pėrgatitur nga Sigurimi.
Enver Hoxhės:
- Vazhdo, po qe se tė intereson tė manipulosh gjyqet dhe Sigurimin dhe ti zhveshėsh nga funksionet e tyre tė ligjshme. Unė jam plotėsisht i vendosur tė zbuloj prapaskenat e njė veprimtarie tė tillė.
Sigurimit:
- Nė qoftė se nuk ju dhimbsen dėshmitarėt, atėhere hiqeni vallen deri nė fund. Unė jam i vendosur tia heq petėt lakrorit njė e nga njė deri sa tė dalė fundi i tepsisė.
Si u mbrojta nė gjyq
1. Enver Hoxha ka pas deklaruar se Tuk Jakova dhe unė ishim organizatorė tė Konferencės sė Tiranės. Kėtė mund ta thotė me kompetencė vetėm Konferenca e Tiranės. Unė mund tė them vetėm se, ajo qė thotė Enveri, mua as mė ngroh dhe as mė ftoh. Unė do ta kisha pėr nder tė isha organizator i asaj Konference, pse ajo nuk kishte nevojė pėr perkursorė, por pėr organizatorė.
Pse ajo ishte shprehja mė besnike e dufit dhe e revoltės sė njė partie tė munduar nga gabimet e devijimet e pamerituara.
Ajo shprehte vullnetin e gjithė komunistėve pėr tė hedhur jashtė Partisė ēdo gjė qė kish filluar tė gangrenizohej nė gjirin e saj, gjithēka ishte tek ajo e huaj dhe kontrabandė.
Ajo u bė e mundshme falė besimit dhe vullnetit qė i dhanė asaj komunistėt.
Ajo ishte shprehje autentike e kombit dhe vėrtetėsi leniniste e Partisė sonė.
Ju e akuzoni Tuk Jakovėn dhe mua se kemi dashur tė rehabilitojmė Koēi Xoxen.
Ēėshtė e vėrteta Koēi Xoxe nuk i ka nderur kurrkujt dorėn pėr ti kėrkuar shfajėsim me rehabilitim tė tij. Atė e ka rehabilituar e vėrteta, vetė jeta.
Ju mė akuzoni mua pėr paudhėsitė mė tė ndryshme dhe heshtni pėr Enver Hoxhėn qė ėshtė flamurtar i tė gjitha paudhėsive, prototip i tė gjitha pengesave e vėshtirėsive qė ka sot nė ecjen pėrpara vendi ynė.
Prokurorit:
- Ti i paraqite gjyqit njė pretencė tė stėrfryrė e tė ngjeshur, pėr ta ēorientuar se fajėsia ime ėshtė e plotė, por njėkohėsisht ti i paraqet gjyqit njė kėrkesė dėnimi vetėm prej 25 vjetėsh. Ti nuk je konseguent me pretencėn. Tė ta kisha bėrė unė atė pretencė, do tė kėrkoja dėnimin me vdekje, siē do tė bėnte ēdokush tjetėr.
Gjyqit:
- Unė i kėrkoj gjyqit qė ta rregullojė kėtė inkonseguencė tė prokurorit, tė vejė nė vend kėtė parregullsi, duke shqiptuar njė dėnim me vdekje pėr mua.
Nė qoftė se nuk e bėn kėtė, kjo do tė thotė se gjyqi ka ardhur nė kėtė sallė me njė masė dėnimi tė dhėnė nga Enver Hoxha Nė kėtė rast unė skam se ēbėj mė.
Prokurorit:
- Ruajeni pretencėn e bėrė pėr mua, bashkė me atė qė kam bėrė unė pėr Koēi Xoxen. Pse ato tė dyja kanė njė platformė, njė metodologji dhe do tė kenė njė fat tė pėrbashkėt.
1. Duhet ti jepet fund praktikės sė caktimit sė masės sė dėnimit nga Partia. Kjo nuk ėshtė as e nevojshme, as e dobishme. Ti lihet prokurorit dhe gjyqit tė vendosin lirisht sipas ndėrgjegjes sė tyre.
Shkruar nė burgun e Burrelit. -
el_a.
User deleted
Kujtime
Enver Hoxha, si e kam njohur unė
1. Kur pėrfundoi sė institucionalizuari diktatura e proletariatit, unė shkrova dhe dėrgova volumin e dytė tė Testamentit tė 1966 dhe u deklarova kundėr zhvillimit diktatorial dhe pro zhvillimit demokratik tė vendit.
2. Unė shkruaj sot jo se kam arsye tė ndryshoj diēka nga ai Testament, por pse gjithēka erdhėn prej tij, vėrtetuan drejtėsinė e atij Testamenti.
3. Unė dhe Enveri kemi qenė dy tė kundėrta pra, alterego tė njeri tjetrit.
a) Me shtėpi fqinjė,
b) Kemi lindur nė njė lagje e nė njė qytet,
c) Kemi mėsuar nė njė shkollė,
ē) Kemi pasur tė njejtėt mėsues,
d) Kemi luajtur nė tė njejtat rrugė dhe me tė njejtat lodra.
4. Familja e Enverit ishte tradicionalisht klerikale. Ajo sillej nė periferi tė parisė, e nxitur nga aspirata e re dhe e zhuritur nga pasioni pėr tu futur nė radhėt e saj. Por kjo pari puritane dhe tekanjoze siē ishte, nuk e pranoi kurrė nė radhėt e saj.
Familja ime ishte tradicionalisht e varfėr dhe punėtore. Kjo zhuritej nga dėshira qė tė tregohej e denjė pėr klasėn sė cilės i pėrkiste, qė tė shquhej me sqimėn e saj.
Nė qoftė se ėshtė e vėrtetė se familja ėshtė institucioni i parė i formimit tė njeriut, atėherė mund tė konkludojmė se unė dhe Enveri jemi krijesa tė familjeve tona dhe mbartim nė vetveten tonė edukatėn e tyre dhe prandaj jemi edhe alteregoja e njėri tjetrit.
Unė dhe Enver Hoxha, alterego tė njėri tjetrit
a)Ēdo gjė qė ėshtė e mangėt te njėri ėshtė e tepėrt te tjetri.
b)Marrėdhėniet e mia me tė kanė qenė kundėrshtuese, siē kemi qenė ne vetė.
c)Kur Enver Hoxha propozoi nė Plenumin e Tetė Titon pėr kryetar tė Partisė sonė, unė kam qenė kundėr kėtij propozimi.
ē) Kur nė prag tė Kongresit tė Dytė kėrkova qė tė largohesha nga Udhėheqja, Enveri ishte kundėr.
Por ka qenė ai qė ka marrė iniciativėn nė ēdo goditje timen.
d) Unė dhe Enver Hoxha qepėm majėn e Piramidės sė Partisė dhe tė Shtetit jo falė meritave individuale, as falė dashurisė sė njėri tjetrit, por pse tė dy ishim alteregoja e njėri tjetrit.
dh) Me rastin e revizionimit tė Plenumit tė Beratit ai konfirmoi: Ēėshtė e vėrteta unė nuk isha dakord qė nė Berat tė futej nė Byronė Politike Bedriu me Tukun.
e) Unė kisha njė natyrė leale. Enveri ishte ileal ndaj tė gjithėve.
ė) Kur Enver Hoxha shkoi nė Vlorė pėr tė demaskuar tė ashtuquajturin fraksion tė Sadik Premtes, mė ftoi mua nga Gjirokastra nė Vlorė dhe mė kishte nė krah nė tė gjithė punėn qė bėri atje.
f) Enveri e hapi rrugėn me supe, pa u merakosur pėr ata qė rrėzohen. Unė jo, druaj se mos dėmtoj, se mos i bie nė qafė ndokujt, se mos i mbes nė qafė pa tė drejtė interlokutorit.
g) Si alterego tė tij, Enveri ma besoi mua rolin e Prokurorit nė Gjyqin Special dhe atė tė Prokurorit nė gjyqin e Koēi Xoxes.
gj) Unė dhe Enver Hoxha ishim tė dy injorantė nė fushėn e ligjeve, por unė kisha njė sens tė lartė tė drejtėsisė, tė ligjshmėrisė, kurse Enveri kishte njė sens arbitrar, pikėpamje ekstremiste intolerance dhe antiligjshmėrie.
Internim Dushk Belsh. Elbasan 1977
Ja cilat ishin principet e drejtėsisė sė Enver Hoxhės
1. Shpesh Enveri ka deklaruar se ne kemi fituar se i kemi goditur armiqtė qė nė embrion.
2. Ai ka pėrsėritur sa ėshtė lodhur, se janė revolucionarė ata qė zbatojnė sipas vendit dhe kohės, duke i interpretuar ligjet.
3. Nė Plenumin e 9-tė tė vitit 1949, Enver Hoxha konkludoi: Skemi tė drejtė tė kritikojmė shokun Shule pse vrau shumė mė 1944 nė Tiranė, se fundi i fundit ata tė gjithė armiq ishin.
4. Nė Plenumin e 9-tė tė vitit 1949 ai deklaroi: Ēėshtė e vėrteta, Liri Gegėn e dėnuam shumė nė Plenumin e Beratit, por ajo me veprimtarinė e vet tė mėpastajme provoi se e meritonte atė masė dėnimi.
5. Nė Plenumin e qershorit 1955 Enveri deklaroi: Ne skemi fakte pėr njė dėnim kaq tė rėndė tė Bedri Spahiut, por Partia do tė na i japė faktet. Kėto janė principet monstruoze qė krijuan atė arbitraritet qė ska tė krahasuar as me kohėt mė tė errėta tė historisė dhe me okupacionet mė tė egra dhe qė u bėnė pikėnisja e asaj goditjeje ēoroditėse e torturonjėse qė karakterizojnė epokėn tonė.
Unė me Tuk Jakovėn, kundėrshtarė tė Enverit
Njerėzit janė tė mirė e tė kėqinj jo ndaj tė tretėve, por ndaj njėri tjetrit. Tradhtia, armiqėsia janė nocione diskriminuese dhe denigruese qė njerėzit ia afishojnė njėri-tjetrit pėr tė justifikuar asgjėsimin e tyre. Armik ėshtė term i fushės sė betejės. Bashkėkombasi nuk mund tė jetė armik, pse me armikun nuk bashkėjetohet. Asnjė nga ata qė ranė viktima tė terrorit tė Enver Hoxhės, nuk kanė qenė armiq, por kundėrshtarė tė rregjimit. Tė gjithė viktimat e regjimit nuk janė as tradhtarė, as armiq, pse skanė pasur kė tė tradhtojnė dhe pse askurrė nuk kanė qenė nė njė fushė beteje dhe nuk janė pėrballur me ndonjė si armik. Por tė gjithė kanė qenė kundėrshtarė tė Enverit dhe tė stalinizmit tė tij. Pra, a ėshtė ky njė faj pėr tė justifikuar shfarosjen e tyre ?
Ja pse ata pėrfaqėsonin opozitėn e regjimit. Opozita ėshtė njė pjesė e popullit, njė element struktural i bashkėsisė, aq e nevojshme sa ēėshtė Pushteti. Opozita ka nė popull rolin qė ka bishti nė trupin e peshkut dhe nė atė tė aeroplanit. Opozita ėshtė rezerva e pushtetit ekzistues. Nėpėrmjet opozitės ushtruesit tė pushtetit i ndritet rruga e vet, ai sheh tek ajo rrugėn qė nuk duhet tė ndjekė. Pa opozitėn ushtruesi i pushtetit ecėn nė tym, nė errėsirė.
Unė dhe Tuku nuk kemi qenė kurrė armiq tė Enverit, nuk e kemi ndjerė veten kurrė si tė tillė. Por kemi qenė kundėrshtarė tė njėri tjetrit, opozitarė tė tė gjitha prapėsive tė tij. Ne kemi qenė kundėrshtarė si dy faqet e njė medaljeje. Kundėrshtimi ynė ishte dialektik, ishte si ai i dy poleve qė tėrheqin varkėn nga dy brigje tė kundėrta pėrpjetė njė lumi. Varka ēan midis lumit mbi rezultanten e atyre dy forcave tė kundėrta.
Ēdo zhvillim ecėn pėrpara duke i nxjerrė gjuhėn palėve tė kundėrta dhe pritjes sė tyre.
Cmė bashkonte mua me Tuk Jakovėn
Njėri prej Shkodre, tjetri prej Gjirokastre. Njėri me origjinė myslimane, tjetri katolike e me gjithė kėtė, njė ngjashmėri e habitshme ndėrmjet ne tė dyve. Tė dy ateistė, por tė dy arritėm nė ateizėm jo nėpėrmjet argumenteve ideologjike, por nėpėrmjet argumenteve filozofike tė jetės. Prandaj qė tė dy ruajtėm tė paprekur sensin e tė qenit njeri dhe tė humanizmit, sensin e heqkeqjes dhe tė pėrkrahjes tė heqkeqėsave. Tė dy ishin tė papajtueshėm me padrejtėsinė. Nė tė gjitha mėnyrat me tė mirėn, kur i pėrgjigjen qėllimit. Pėr tė gjitha ēėshtjet kryesore ne kemi qenė dakord. Tė dy jemi vėnė nė shenjestėr nga Enver Hoxha. Nuk jemi gjendur kurrė ballė pėr ballė, por nė krah tė njėri-tjetrit, jo pėr ndjenjė oportuniteti, por pėr hir tė sė drejtės dhe tė sė vėrtetės. Tė dy jemi shquar kundėr tendencave tė Enverit, kundėr trajtimit formal tė kuadrit, tė inteligjencės dhe tė patriotėve dhe tė krijimit tė pozitave formale pėr ta, kundėr politikės sė dy vijave.
Kur na thureshin vjersha!
Turma gjithnjė i personifikon ngjarjet dhe fenomenet pėr ti kuptuar e pėr ti shpjeguar. Ajo pas ēlirimit lėshoi tri sloganet e saj qė u bėnė tė famshme: Kush e ēliroi Shqipėrinė?/ Enver Hoxha me ushtrinė/ Koēi Xoxja me Partinė/ Nako Spirua me rininė. Dhe pas Gjyqit Special: Tradhtarėt porsi miu/ I dėnon Bedri Spahiu.
Si u pushkatua Koēi Xoxe
Pas dėnimit, Koēi Xoxe i dėrgoi njė letėr Enverit pėr ti falur jetėn: Edhe nė qoftė se nuk e meritoj, dua tė jetoj pėr fėmijėt e mi. Por ai nuk ia fali jetėn dhe Koēi u ekzekutua. Skuadrės sė pushkatimit, qė i kishte drejtuar pushkėt mbi kokė tė tij, Koēi u thirri: Jam gati. Ēprisni? Fitoi Mehmet Shehu dhe Bedri Spahiu. Kjo ndėrhyrje e Koēit ia behu si njė urdhėr zjarri pėr skuadrėn. Pushkėt mizore u zbrazėn dhe jehona e tyre u pėrhap nė ato kodra tė shkreta. Kufoma e tij ra nė njė gropė qė ngjante mė shumė me njė gropė plehrash, se sa me njė varr tė hapur pėr tė qenė varr njeriu.
Fjalėt e fundit tė Bahri Omari para ekzekutimit
Kur tė dėnuarit nga Gjyqi Special u gjendėn tė rreshtuar me shpinė nga skuadra e pushkatimit, Bahri Omari u thirri me njė ton urdhėronjės: Ktheni fytyrėn nga pushkėt, se nga shpina vriten vetėm armiqtė. Ne sjemi armiq dhe kėtė do ta vėrtetojė historia!. -
tiranaforum.
User deleted
Letėr e Bedri Spahiut drejtuar Dushan Mugoshės
I dashuri Salė
U ndamė pa u parė. Pėr dreq mu ngatėrrue puna dhe nuk erdha dot njė ditė mė parė. Shpresoj se do tė bėē gjithėēka qė tė vish prapė mbasi ti duhet ta ēmosh nevojėn qė kemi ne dhe fundi i fundit u mėsuam o Salė me njėri tjetrin. Do tė ishte e nevojshme tė paktėn tė gjindesh kėtu deri nė mbarim tė luftės.
Ne mėsuam nga ti o Salė atė ē'ka asht e nevojėshme dhe e domosdoshme qė tė mendojmė e tė ndjejmė vehten si komunista e prandaj unė pėr vehten e besoj tė gjithė ne, na duket sikur kemi diēka nga qėnia e jote. Jeta e jonė si komunist ėsht lidhur me ty. Kėtej rjedh boshllėku qė unė ndjeva kur nuk tė gjeta.
E di Salė, qė edhe ty tė ka ardhė keq qė je ndarė prej nesh dhe detyra qė e ke kryer plotėsisht do tė jetė njė ngushėllim pėr ti e unė ngushėllohem duke parė ndryshimin qė kam bėrė prej ēastit tė parė qė jemi parė dhe se kam pėrfituar nga ti sa mė ka qėnė e mundur.
Jepi pėrshėndetjet e mija shokėve trima Jugosllavė.
Pėrqafime e u pafshim pėr sė shpejti. Bedri 7/5/44 V.F.L.P.
. -
el_a.
User deleted
Kujtime
Pas gati 46 vitesh i internuar, i burgosur nė burgjet e diktaturės dhe i privuar nga ēdo e drejtė, ish-prokurori nuk mund tė gjente rast mė tė mirė se verėn e vitit 1991 pėr tė "zbrazur" tė gjithė tė vėrtetėn e regjimit. Nė 98-vjetorin e lindjes, gazeta "Tirana Observer" riboton promemorien e Bedri Spahiut, tė botuar 15 vjet mė parė tek gazeta "Republika". Bedri Spahiu ėshtė i vetmi funksionar i lartė i regjimit komunist qė ka pranuar gabimet e veta gjatė kohės kur ishte prokuror si dhe ka kėrkuar ndjesė publike pėr tė gjitha krimet e kryera nga regjimi komunist. Nė kėtė shkrim Bedri Spahiu tregon shumė nga tė vėrtetat e regjimit komunist. Ai tregon edhe pėr marrėdhėniet me Enverin si dhe tė vėrtetat e ngritjes sė ish-diktatorit dhe tė shumė prej figurave tė regjimit komunist. Pendesa e ish-prokurorit ka ardhur nė njė kohė kur nė Shqipėri sapo ishte vendosur demokracia dhe Partia e Punės (Komuniste) ishte duke bėrė Kongresin e saj tė 10, qė do t'i jepte asaj njė emėr tė ri.
Kėto kujtime ia dėrgoj si njė mesazh Kongresit tė 10-tė tė PP, nėpėrmjet gazetės "Republika". Qė nė fillim, me kėnaqėsinė mė tė madhe, pėrshėndes studentėt tanė universitarė, bij tė mrekullueshėm e fatlumė tė Shqipėrisė sė martirizuar, qė do tė mbeten nė historinė e saj, si njė brez heroik i kėtij kombi, si brezi nismėtar i demokracisė, qė ėshtė gjėja mė e ēmuar nė jetėn e njė populli.
Ėshtė rregull ndėrkombėtar qė ēdo parti, cilado qoftė, kur ndodhet para kėrkesave tė rinovimit tė saj ideologjik e organizativ, puna e parė qė bėn ėshtė qė t'i hapė dyert e saj pėr disidencėn dhe tė ēelė nė kėtė mėnyrė rrugėn e rinovimit tė saj. Pėrgatitėsit e Kongresit tė 10-tė tė PP nuk e bėnė kėtė gjė. Mos vallė ėshtė fjala pėr mungesė pėrvoje apo harrese? Jo, as njėra as tjetra, pasi ky veprim buron nga logjika komuniste e atyre qė pėrgatisin Kongresin, nga mentaliteti enverist e totalitar i patriarkut tė komunistėve. Njė nismė e rrezikshme dhe fatzezė pėr anėtarėt e kėtij Kongresi, i cili pretendon tė jetė Kongresi i rilindjes sė Partisė e tė komunistėve, i flakjes tej tė sektarizmit e tė miopisė, tė prepotencės e tė absolutizmit tė botės shqiptare. Komunistėve u ndodhi si dikur trashėgimtarėve tė mbretėrve absolutė "Le roi est mort, vive le roi". (Mbreti vdiq, rroftė mbreti). Unė jam po ai disident qė kam qenė atė ditė qė mė dhanė shkelmin e mė pėrjashtuan nga partia. I tillė jam e i tillė do mbetem, se e ēmoj pėrjashtimin tim si njė fatbardhėsi nė jetėn time. Jam njė nga ata disidentėt qė i jam kundėrvėnė Enverit me tėrė forcėn dhe burrėrinė e gjeneratės sime. Unė do tė kisha vendin nė Kongresin e 10-tė, pavarėsisht nga dėshira dhe qėllimet e liberalėve apo tė konservatorėve. Do tė isha me Ramiz Alinė, pasi ai, sapo mori fuqinė nė dorė, i dha fund ndarjes sė popullit me murin e klasave dhe konservatorėt nuk mundėn mė tė lėshojnė slogane denigruese e asgjėsuese. Por ky liberator, duke qenė trashėgimtar i Enver Hoxhės, u bė mė ėndėrrimtar e mė shkatėrrues se prijėsi i vet, mė konservator e mė represiv se paraardhėsi i tij (nxėnėsi tejkalon mėsuesin). Ai pėrdori forma represive qė Enveri as nuk kish mundur t'i konceptonte. Ai jo vetėm qė i ekzekutoi ata qė tentuan tė arratiseshin, por zvarriti trupat e viktimave nė rrugėt e qyteteve dhe tė fshatrave, pėr tė terrorizuar ata qė tentuan tė arratiseshin. Ai premtoi se do tė ecte nė rrugėn e Enverit, sipas mėsimeve tė tij. Vuri ligjin mbi mbrojtjen e monumenteve kombėtare, qė nė praktikė do tė thotė ligj pėr mbrojtjen e monumentit tė Enverit. Nė politikėn e tij ekuivoke, qė e bėnte herė tė distancohej e herė tė afrohej, ai humbi kredinė e popullit nė atė shkallė, saqė populli i refuzonte monoēartizmit ushtrimin e pushtetit. Ata qė pėrgatisin Kongresin e 10-tė u refuzojnė komunistėve materialet e tė gjithė disidentėve, dokumentet e tyre historike e midis tyre, edhe ato qė i pėrkasin Bedri Spahiut, testamentet e tij tė dėrguara nga burgu Komitetit Qendror, mbrojtja e tij nė gjyq, materialin e plenumit qė e dėnoi atė mė 1955 e gjitha materialin e luftės sė tij pėr njė shtet juridik e demokratik etj. E di fort mirė se askush nga ata qė u dėnuan tė vazhdojnė tė ushtrojnė pushtetin diktatorial nė Shqipėri nuk ka nevojė e as tė dėgjojnė mendimet e mia. Po diktatura qė iu imponua mizorisht pėr 45 vjet kėtij populli tė marrė nėpėr kėmbė, tė gėnjyer, tė mashtruar, ka marrė fund, dhe unė, Bedri Spahiu, i shpallur "armik i popullit", "fashist" dhe armiku mė i pėrbindshėm qė ka kaluar nė gjyqet e Republikės", ndihem sot i fortė tė shpėrthej publikisht dhe tė informoj nė sajė tė opozitės, duke qenė i bindur se tė vėrtetat e mia do tė shėrbejnė, qė populli dhe komunistėt tė ndėrgjegjėsohen mė shumė pėr disa ngjarje tė rėndėsishme tė Partisė. Presidiumi i Kuvendit Popullor vendosi me unanimitet qė unė tė bėhesha Prokuror i Gjyqit Special, qė tė mbroja pėrpara kėtij gjyqi ēėshtjen e popullit. Ngjan se nė kėtė ēėshtje si fitimtar unė e mbrojta mirė. Por, duke kujtuar kėto 46 vjet terrori, mizorie, e mjerimi qė ka kaluar populli im, mua mė vjen turp qė kam qenė prokuror i atij Gjyqi Special. Kam revizionuar veten, idealet dhe gjithēka tė shenjtė qė kam pasur nė jetėn time. Nuk jam mė ai prokuror qė nxori Lufta Nacionalēlirimtare, as pėrkrahės i utopisė komuniste mė tė lemerishme qė nxori gjenerata jonė.
Kongresistė komunistė!
Po ju drejtohet njė nga paraardhėsit tuaj, njė nga misionarėt e parė tė komunizmit shqiptar, pjesė e njė gjenerate qė i kushtoi rininė, ėndrrat e energjitė mė tė mira njė ideali tė lartė e fisnik, por, pėr fat tė keq, utopik. Rinia universitare e sotme, me veprimet e saj, doli si njė forcė disidente pėr liri e demokraci. Kėtė ngjarje unė as kam mundur ta mendoja se do tė ndodhte, edhe pse ishim tamam ne, tė rinjtė e gjeneratės sime, qė u vumė nė ballė tė luftės pėr ēlirim. Por sot, ne, disidentėt e djeshėm, jemi krenarė pėr gjithė rininė e sotme dhe e ēmojmė atė, sepse u tregua jo vetėm heroike, por edhe mė e ditur dhe mė inteligjente se ne. Ne e kemi pėr nder tė ecim nė rrugėn e rinisė sonė, t'i shtrohemi me bindje iniciativave tė saj dhe tė presim kritikat e saj, si njė nevojė pėr t'u ēliruar nga barra e rėndė e gabimeve tona, tė shumta e tė hatashme. Ėshtė detyra jonė t'i nėnshtrohemi me ndershmėri dhėnies llogari kėsaj rinie. Dhe duhet filluar, qoftė paksa, me vitet 1930-38. Ē'ėshtė e vėrteta, qė nė atė kohė kishte shumė rrethe antizogistėsh qė bisedonin pėr politikė, qė merreshin me politikė. Ishin kėta nga intelektualėt mė tė shquar tė vendit tonė, qė ne, komunistėt, ashtu siē ishim, megallomanė, prepotentė e absolutė i quanin njerėz tė llogjeve e tė kafeneve. Por kishte ardhur koha tė dilnim nga guacka jonė nė dritėn e realitetit, tė ballafaqimit, sepse gjendeshim jo vetėm pėrballė zogistėve, por edhe para pushtimit fashist. Ky kuptim qė kishim ne pėr intelektualėt nuk mund tė mos mė ēonte mua tė tregoja njė interes tė veēantė pėr Enver Hoxhėn, qė e kisha pasur nė rini shok klase. Ai ishte kthyer nė Shqipėri dhe dukej shpesh nėpėr kafenetė e Tiranės, nė mes tė intelektualėve tė saj. Ky njeri i "ndryshuar" e i "evropianizuar", sipas mendimit tim, do tė qe i pėrshtatshėm pėr t'u aktivizuar nė lėvizjen tonė. Por E. Hoxha i tha Tahir Kadaresė (qė e dėrgova pėr tė biseduar) tė refuzonte tė takohej me mua dhe shtoi: "Mua mos mė pėrzini nė kėto punė".
Lėvizja komuniste nė Shqipėri ka lindur nga plejada heroike e komunistėve tė grupeve tė Korēės, tė tė Rinjve, Tė Shkodrės, tė Zjarrit dhe nga grupi i ushtarakėve tė Tiranės dhe i komunistėve tė Gjirokastrės. Nė kėto grupe pėrfshihen tė gjithė ata qė asgjėsoi intriga e Kominternit. Konferenca e themelimit tė PKSH, pėr tė cilėn flasin apologjistėt e Enverit, ėshtė mė shumė njė tendencė diversioni, se sa njė shpjegim i vėrtet i gjendjes. Jo njė, por dy janė konferencat pėr themelimin e Partisė. Konferenca e parė u thirr nga Dushan Mugosha. Nė tė bėnin pjesė kryetarėt e grupeve tė asaj kohe, si Koē Tashko, Kristo Themelko, Qemal Stafa etj. Unė isha pėrfaqėsues grupit tė ushtarakėve dhe i Gjirokastrės. Tė gjithė ishin pėr bashkimin e lėvizjes komuniste. Por u ndamė nė ēėshtjen nėse duhej tė besohej qė Dushani tė ishte njė i dėrguar autentik i Kominternit pėr ēėshtjen. Tė gjithė delegatėt kėmbėngulėn qė ai tė paraqiste njė dokument autorizues. Mugosha, qė ishte njė organizator i kualifikuar, me njė pėrvojė tė madhe organizimi, u tregua jo nė lartėsinė e duhur. Ai u tha i inatosur pėrfaqėsuesve tė grupeve: "Ju doni tė vij te ju si mushka e dėrzhavės me vulė nė prapanicė", dhe ngriti kėmbėn e djathtė. Dushani e mbajti fjalėn. Nuk u kthye mė pėr tė sjellė ndonjė autorizim. Rrethanat e prunė qė tė lirohej nga burgu Miladin Popoviēi, i cili u ngarkua nga Komiteti Qendror i Partisė Komuniste Jugosllave tė vinte nė dispozicion gjithė pėrvojėn e tij tė madhe pėr tė ndihmuar komunistėt shqiptarė qė tė bashkoheshin. Me Koēo Tashkon kemi biseduar shpesh herė ēėshtjen e organizmit tonė. Ai e shpjegon kėshtu: "Nė konferencėn pėr formimin e Partisė (e dyta) duhej tė vinin nga dy delegatė pėr ēdo grup. Kurse grupi im i Korēės u paraqit me njė delegat, qė isha unė, Koēo Tashko. Miladini mė thotė se duhej tė sillja edhe delegatin e dytė tė grupit. Dola nga dhoma pėr tė gjetur shok tė grupit. Rrugės takova E. Hoxhėn, qė ishte anėtar i grupit tė Korēės nė Tiranė. E mora Enverin dhe e ēova si delegat nė konferencė". Ndėrsa Tuk Jakova mė tregonte: "Unė kam qenė nė konferencėn e dytė tė formimit tė Partisė, por atje nuk u zgjodh kurrkush sekretar i parė. Si u bė dhe kur u bė sekretar i parė Enver Hoxha, kjo ka qenė gjithmonė njė mister dhe kam ardhur nė konkluzionin se sekretari i parė politikė i partisė sonė ka qenė prodhim i flirteve tė Miladin Popoviēit me E. Hoxhėn. Miladini ishte intelektual, Enveri gėnjeshtar. Njė dashuri e miqėsi prej intelektualėsh u krijua midis kėtyre dy personave. Ėshtė fakt se Miladinit i pėlqenin gjėrat e shėrbimit personal, si stilografė e sahate tė florinjta dhe tryezat e pasura, e kėto gjėra i a servirte me bujari E. Hoxha, i cili dispononte kėto nėpėrmjet lidhjeve tė tij dhe tė ndihmave qė populli jepte pėr lėvizjen komuniste".
Pėrse nuk u zgjodh sekretar i parė i Partisė Komuniste Shqiptare njėri nga kryetarėt e kėtyre grupeve komuniste qė pėrfaqėsoheshin nė konferencė?
Miladin Popoviē mendonte sinqerisht se po pėrjashtonte krerėt e grupeve nga udhėheqja monolite. Koha vėrtetoi se njė zgjidhje e tillė ishte sa utopike, aq edhe e dėmshme. Ditėt e zhvillimit tė asaj konference tė formimit tė Partisė takova Xhepin (Sadik Premtja) dhe Bacėn (Ramdan Ēitakun) nė shtėpinė e Xhepit. Ky mė informoi pėr zhvillimet e konferencės. "Venė mbrapsht",-tha ai. Kjo, sepse konferenca e akuzonte Xhepin se nuk kishte denoncuar tė gjithė elementin e Grupit tė tė Rinjve (me qė formohej Partia, tė gjithė kryetarėt e grupeve duhej tė tregonin emrat e anėtarėve). Xhepi e shpjegonte kėtė veprim tė tij nė mėnyrėn e vetė. Unė e justifikova nė mėnyrėn time. Teza ime ishte, qė kryesorja ėshtė bashkimi e ky bashkim do doemos denoncimin e plotė tė anėtarėve tė ēdo grupi. Nė qoftė se punėt e konferencės kanė marrė atė kthesė qė thua ti, i them, atėherė le t'ia lemė kohės pėr tė gjykuar rezultatet. Baca, qė kishte njė natyrė qė mė shumė dėgjonte se sa fliste, heshtte me vėmendje nė bisedėn qė zhvillohej midis meje dhe Xhepit. Koha tregoi se kishte tė drejtė ai, labi i Vlorės dhe jo unė, labi i Gjirokastrės. Xhepi u dėnua si tradhtar i Partisė dhe pėsoi konsekuencat e njė dėnimi tė padrejtė tė tipit enverist. Ai shkoi nė Francė ku militoi nė Partinė Komuniste Franceze. Unė u shkriva nė birucat e errėta tė regjimit barabar e sadist tė komunizmit enverian...
Nė vitin 1953 kthehesha nga kongreset e partive komuniste tė njė sėrė vendesh tė demokracive popullore. Nė fund tė raportit qė i bėra Komitetit Qendror kam bėrė kėtė shėnim me penė me dorėn time: "Nė kongreset e Partisė Komuniste tė Hungarisė e Ēekosllovakisė u shtrua ēėshtja e kultit tė individit nė kėto dy parti. Besoj se ka ardhur koha tė ngrihet kjo ēėshtje edhe nė partinė tonė". Nė plenumin qė pasoi, E. Hoxha doli me tezėn e revizionimit tė kultit tė individit nė Partinė tonė dhe e filloi raportin e tij kėshtu: "U krijua njė gjendje e padurueshme nė Partinė tonė. Mjafton qė tė shfaqem nė penxhere apo nė ndonjė tribunė, qė masat tė shpėrthejnė nė brohoritje tė furishme "Enver, Enver"! U kam thėnė shokėve shpesh herė qė tė marrė fund kjo praktikė, por shokėt e Byrosė kanė pasur menduar se unė e ngrita kėtė ēėshtje duke u nisur nga konsiderata personale. "Ėshtė i thjeshtė shoku Enver", mendonin ata, prandaj e ngre kėtė ēėshtje dhe vazhdonin t'i linin punėt ashtu siē qenė. Jo! Enver Hoxha nuk nisej nga konsiderata individuale siē kujtonin ata shokėt e Byrosė, por nga konsiderata e kėrkesave teorike tė vetė jetės sė Partisė. Pasi mbaroi kjo hyrje e shkurtėr, ngrihet Hysni Kapua dhe thotė: "Ėshtė e vėrtetė, shoku Enver na ka kėshilluar pėrherė ashtu siē thotė, dhe qė ne e kemi kuptuar ashtu siē e shpjegoi ai". E vėrteta qe krejt ndryshe, qė E. Hoxha kurrė as nė Byro e as veēas nuk ka folur kurrė pėr kultin e tij, madje s'kishte si tė fliste, sepse vetė nocioni i kultit tė personit ishte i panjohur pėr tė atė kohė. Qė tė gėnjente E. Hoxha ishte e natyrshme pėr mua, sepse ai ishte antiteza e ndershmėrisė, por qė tė shndėrrohej Hysni Kapo si dėshmitar i Enverit, kjo as mė shkonte nė mend. Megjithatė unė e nxora nga zemra Hysni Kapon, sepse kishte qenė njė bashkėpunėtor i imi nė tė gjitha peripecitė e luftės sė Zonės sė Parė dhe zėvendėskomisar politik i kėsaj zone. "Nuk shitet kali se pengohet pėr tė parėn herė". Asnjė nga anėtarėt e Byrosė qė ishin prezent nuk e aprovoi dėshminė e Hysni Kapos, por asnjė, dhe unė bashkė me ta, nuk e kundėrshtoi atė. E. Hoxha ishte diktatori mė i urrejtshėm e mė shtypės, ishte organizator i sistemeve tė goditjes me zona, me grupe shoqėrore, me nacionalistėt dhe komunistėt. Enveristėt i atribuojnė udhėheqėsit tė tyre tė gjitha cilėsitė e mira morale tė njė udhėheqėsi. Unė, duke qenė kundėrshtar i tij, nuk mund t'i atribuoj veēse cilėsitė mė negative qė ka pasur ndonjėherė figura diktatoriale e tė gjitha kohėrave. I begatė ka qenė vendi ynė nė nxjerrjen e udhėheqėsve diktatorialė, si monarkisti konstitucional A. Zogu, pashallarėt si A. Tepelena etj. E. Hoxha ishte i madh, se ishte i paturpshėm. Askush, veē logjikės satanike tė kėtij udhėheqėsi, nuk do tė mund tė ideonte atė politikė qė ndoqi sistemi ynė kundėr gjithė botės, nė emėr tė njė populli aq heroik, i cili u dashka tė rrojė me bar, tė njė populli qė ka "ēarė historinė me shpatė nė dorė". Askush nga gjenerata jonė nuk mund tė bėnte atė qė bėri Enver Hoxha, qė tė deklarohej e tė paraqitej si i rrethuar, i izoluar, duke qenė ai vetė subjekti i kėtij izolimi. Askush nga ne disidentėt nuk do tė guxonte ta bėnte Shqipėrisė pro sovjetike, pro kineze sot, pėr t'i deklaruar nesėr si armiqtė mė tė tėrbuar tė vendit tonė.
Nė raportin e Byrosė Politike tė Plenumit tė 9-tė, Hoxha deklaroi:
1. "Ėshtė e vėrtet se nė Berat Liri Gegėn e dėnuam mė shumė nga meritonte, por ajo me veprimtarinė qė zhvilloi mė vonė tregoi se e kishte tė merituar dėnimin qė i dhamė ne".
2. "Thuhet se Kristo Themelko ka vrarė shumė veta me rastin e ēlirimit tė Tiranės, por ēėshtja e rėndėsishme ėshtė se tė gjithė ata qė u vranė nga ai ishin armiq".
Nė qershor tė vitit 1955 E. Hoxha konkludoi me propozimin e tij: "Ėshtė e vėrtetė se ne s'kemi sot prova pėr njė dėnim kaq tė rėndė tė B. Spahiut, por Partia me siguri do tė na i japė kėto prova". Kjo ishte njė tendencė e degjenerimit tė plotė tė Zeusit tė drejtėsisė, njė sfidė kundėr tėrė mendimit juridik tė popullit. Dhe padrejtėsitė nisėn nga Mukja. Ajo u paraqit si disfata mė e madhe e kohės dhe Ymer Dishnica u bė viktima e asaj kohe. Ēfarė ka tė vėrtetė nė gjithė kėtė?
Nė plenumin e Helmėsit u paraqit ēėshtja e Mukjes, e oportunizmit tė Beratit, pėrgjegjėsia e Ymer Dishnicės nė ndarjen e pushtetit dhe kompromisi i Gjin Markut me gjermanėt. Dishnica dhe Gjin Marku ishin dy nga figurat e ndritura tė Luftės Nacionalēlirimtare. Kam qenė unė ai qė kėrkoi nė plenumin e Beratit largimin e Ymer Dishnicės nga Komiteti Qendror dhe kjo ishte pėr mua atėherė njė domosdoshmėri e vetė jetės, njė kėrkesė e rrethanave, e kushteve ku kisha lindur, luftoja e punoja dhe jam pėrsėri unė ai disident qė e hedh poshtė me pėrbuzje atė propozim dhe qė rivendos nė piedestal kėto dy figura tė ndritura tė LANĒ. Fatkeqėsisht propozimi im u pranua edhe nga Enver Hoxha. E s'kish si tė ishte ndryshe. Nė tėrė jetėn e tij, nė tė gjitha vendimet pro, kundra apo abstenime, E. Hoxha ka vepruar nė kėtė mėnyrė nga baza oportuniste e sektare, nga baza e interesit personal tė ēastit apo tė perspektivės. Kjo ka qenė njė cilėsi qė e ka karakterizuar e qė i ka dhėnė epėrsinė e diktatorit mbi disidentėt e tij. Thonė nė Mukje Ymer Dishnica ndau pushtetin me Ballin Kombėtar. Do tė qe mė mirė qė ta kishte bėrė, por Ymeri nė Mukje veproi plotėsisht sipas udhėzimeve qė kishte marrė nga Partia. Por kėtė le tė flas vetė Ymer Dishnica. Revizionimi i Beratit qe njė pėrpjekje e Hoxhės pėr tė nxjerrė veten e tij nga pozita e pulės sė lagur. Nė atė plenum u tha se E. Hoxha gjatė gjithė Luftės Nacionalēlirimtare ka qenė oportunist dhe sektar, veprimtari kjo nga tė dy krahėt e gabuar, dhe u sollėn mjaft shembuj. Sejfulla Malėshova tha se Partia jonė ishte duke u shndėrruar nė njė parti terroristėsh. Jam njė nga ata partizanė mė tė zjarrtė tė Kongresit I, tė atij kongresi qė u cilėsua kongresi i luftės kundėr trockizmit dhe jugosllavėve. Nė mbarim tė seancės qė u mbyll me diskutimin tim, Mehmet Shehu m'u afrua dhe mė shtrėngoi dorėn pėr atė diskutim, pastaj iu drejtua E. Hoxhės: "Ishte njė diskutim qė plotėsoi analizėn tėnde tė kongresit". Enverit iu errėsua fytyra e nuk pipėtiu. Dy herė Enver Hoxha ka caktuar prokuror tė dy gjyqeve mė tė rėndėsishme historike tė vendit tonė njė injorant tė fushės sė drejtėsisė si Bedri Spahiu. Herėn e parė si prokuror tė Gjyqit Special, pėr tė dėnuar tė ashtuquajturin armiq tė popullit dhe herėn tjetėr prokuror tė Gjyqit tė Koēi Xoxes. Sot ndihem i turpėruar qė kam luajtur rolin e prokurorit tė atyre gjyqeve. Komunistėt e dinė pozitėn time ndaj Kongresit I dhe ndaj Koēi Xoxes (qė e kam nxjerr tė pafajshėm nė gjyqi kundėr meje), dinė e dhe kėngėn qė kėndonte populli ato ditė tė zhvillimit tė Gjyqit Special: "Kush e ēliroi Shqipėrinė/ Koēi Xoxe me Partinė/ Kush e krijoi ushtrinė/, Enver Hoxha me Partinė,/ Tradhtarėt porsi miu,/ i dėnoi Bedri Spahiu".
Sot unė do tė thosha: "Shumė lavdi pėr njerėz tė palavdishėm". Si prokuror i Gjyqit Special mu desh, nė bazė tė ligjit, tė asistoja nė ekzekutimin e 17 fatzinjve. U gjenda ndėrmjet tė dėnuarve dhe skuadrės sė pushkatimit. Kur komandantit i skuadrės sė pushkatimit dha urdhėr, njė lėvizje u pa nė rreshtin e tė dėnuarve, tė cilėt i kthyen krahėt tytave tė armėve siē kishte urdhėruar komandanti. Vetėm njė njeri pati guximin t'i kundėrvihet urdhrit. "Jo askush s'duhet tė kthejė krahėt nga tytat, pasi nga shpina vriten vetėm tradhtarėt, dhe ne nuk jemi tradhtar. Kėtė do ta vėrtetojė historia". Ky ishte Bahri Omari, njė burrė i zgjuar e patriot. "Tjetėr rrugė do tė marrin ngjarjet", iu pėrgjigja unė me bindje. Disa nga ata nuk dėgjuan, kurse tė tjerėt mė besuan amanetet e tyre. Midis tyre, Javer Rushiti dhe Bishqemi kėrkuan tė ruhej paprekshmėria e familjeve dhe e fėmijėve tė tyre. Unė, u thashė, e u garantova se familjet e tyre do tė kishin nė Shqipėri po atė trajtim qė do tė kishin tė gjithė banorėt. Sa besuan nė kėto slogane tė Prokurorit tė Gjyqit Special, njė perėndi e di. Por ngjarjet u zhvilluan nė njė mėnyrė tė tillė qė pėrgėnjeshtruan deklaratat e mia dhe turpėruan deklaruesin dhe gjithė ata qė pretendonin ndėrtues tė njė Shqipėrie tė re e tė lumtur njerėzore.
Njė ditė udhėtoja nga Tirana pėr nė urėn e Farkės. Nė tė zbritur tė rrugės sė Farkės, has njė grup fshatarėsh qė bisedonin tė eksituar me njėri-tjetrin. I them shoferit tė ndalet dhe zbres e qepem nė vendin ku ishin ata. Pranė tyre nė tokė qe shtrirė njė burrė i veshur me rroba ushtarake, pa grada dhe ngjante tė ishte njė oficer i vjetėr i ushtrisė sė Zogut. Afėr trupit tė tė vdekurit gjendej varri i zbrazur, dhe aty ku fillonte varri, njė pellg gjaku i freskėt. "Vrisni sa tė doni, por mos na pėrdhosni tokėn tonė dhe mos na tmerroni fėmijėt tanė"!- mė tha njė fshatar plak. Nga goja e tij mora vesh se nė tokat e tij ishte varrosur trupi i personit tė vrarė, tė shtrirė pėrdhe. Lopa e fshatarit, duke kullotur kishte marre erėn e gjakut tė ngrohtė dhe kishte filluar tė niste, siē bėjnė lopėt nė kėto raste. Fshatari ishte afruar dhe gėrmoi vendin ku ishte dheu i shkrifėt, prej nga nxorėn trupin e viktimės. Ne kėto rrethana ēfarė mund tė bėnte B. Spahiu qė ishte nė Prokurorinė e Pėrgjithshme nė kėtė "rifugium pecatorum"? Urdhėrova shoferin tė kthente makinėn dhe "fluturova" drejt shtėpisė sė E. Hoxhės. E gjeta Enverin ndanė zjarrit dhe i them i emocionuar, pa e pėrshėndetur: "Pa mė tregoni, shoku Enver, sa kohė do tė zgjas ky terrorizėm"? Ai u zverdh dhe filloi tė ēokanisė me mashėn e tij tė gjatė zjarrin qė flakėronte nė oxhakun e tij tė bukur. U ktheva pa marrė as njė pėrgjigje. Dola pa e pėrshėndetur, duke e lėnė nė tė njėjtin pozicion. Ndan Bllokut, siē quhet sot, unė do ta quaja "Kremlini i Tiranės", kulloste dhentė Muhamet Karagjozi, njė nga paria e madhe e qytetit tė Gjirokastrės. Qenė dhėntė e fundit qė i kishin mbetur pas rekuizimeve tė vazhdueshme e tė zgjatura. Ndeshet Enver Hoxha me kėtė ish-aga dhe pėrqafohet me tė si me njė mik tė vjetėr, pėrmallohet dhe nga sytė i dalin lot nga mallėngjimi. Ku je, i thotė Muhametit, na ndau revolucioni. Ndėrsa vazhdonte ta shtrėngonte nė gji. Si t'ia vėmė emrin kėtij takimi tė mallėngjyeshėm me Muhamet Karagjozin? E pra, ky qe Enver Hoxha, njė artist i madh, i aftė tė angazhohej me mjeshtėri nė tė gjitha skenat e tė dalė para publikut si pėrfaqėsues autentik i ēdo pjese si ushtrues i ēdo roli.
Vetėvrasja konsiderohej dhe dėnohej si njė akt i turpshėm
Ē'ishte nė tė vėrtetė vetėvrasja nė atė kohė? Ishte njė protestė e individit kundėr dhunės dhe sundimit diktatorial. U hap fjala se u vra Nako Spiru. Fjala nė veshin tim arriti nė rrugėt e thashethemeve dhe jo nė rrugė zyrtare. Pyeta ku gjendej trupi i tij dhe pėr pak minuta u gjenda nė dhomėn e spitalit. Gjeta kirurgun dhe njė grup gjermanėsh (robėr) me llėrėt e pėrveshura gati pėr transfuzion gjaku, dhe Nesti Kerenxhin (zėvendėsministėr i Brendshėm), me Kristo Themelkon. E pashė tė udhės t'i drejtohem Nakos: "Do tė shėrohesh, ke pėr tė parė". Ai ishte i plagosur nė anė tė zemrės, megjithatė unė besoja nė atė qė thashė. Por ai mė hodhi njė shikim plot kėrcėnim e pėrbuzje dhe mė tha: "Jo, nuk do tė shėrohem dhe as dua tė shėrohem", dhe humbi ndjenjat. U shkėputa nga kjo sallė e pėrmortshme dhe u ktheva nė shtėpinė e Enverit. Hyra brenda i pasuar nga Nesti Kerenxhi dhe Kristo Themelko. A ishte rastėsi shkėputja e tyre nga shtrati i Nakos dhe ndjekja ime prej tyre deri nė dhomėn e Enverit? Kėtė e dinė dy shokėt nė fjalė. Enverin e gjeta duke biseduar me Koēin pėr ēėshtje tė ndryshme. Unė u ula nė njė kolltuk aty pranė dhe fillova tė shprehja e tė argumentoja dyshimet e mia se N. Spiru nuk mund tė kishte vrarė veten, por dikush e ka vrarė. "Ua, tha Koēi Xoxe, shiko ē'na nxjerr prokurori i Pėrgjithshėm!" "Sa tė ketė nevojė vendi pėr njė prokuror tė Pėrgjithshėm, ia ktheva, do tė ketė edhe variante tė zbulimit tė krimeve".
Njė herė nė shtėpinė e E. Hoxhės hasa nė njė dokument qė ka mundėsi tė jetė lėnė aty me qėllim qė ta lexoja unė. Aty jepeshin tė gjitha pėrshėndetjet tona drejtuar Dushan Mugoshės qė po largohej nga Shqipėria. Pėrshėndetja ishte e thjeshtė, por plot eufori pėr ndihmėn e kėtij militanti tė vjetėr tė PK. Pėrshėndetja e Nakos ishte e njė natyre tjetėr. Ai hapte njė ēėshtje centrale tė situatės, atė tė biografisė sė Enver Hoxhės dhe tė rolit negativ tė kėtij intelektuali shqiptar nė zhvillimin e LANĒ dhe nė ndėrtimin e vendit tonė. Pėrshėndetja e Nakos pėr punėn e Mugoshės nė Shqipėri zbulonte njė tė vėrtetė tė jetės shqiptare, sipas sė cilės, diktatori nuk ishte ai qė besohej tė qe dhe qė reklamohej nė shtypin shqiptar. Vetėvrasja e Nakos ishte njė protestė ala Nako Spiru kundėr permanencės sė njė figure qė ekzistonte nė idealitetin e popullit tonė. E. Hoxha ishte shndėrruar nė njė idhull dhe jetonte nė sajė tė idiolatrisė sė masave tė popullit tonė. Asnjė nga udhėheqėsit e asaj kohe nuk do tė mundte tė jepte me njė forcė vėrtetėsie figurėn autentike tė Hoxhės. Mė 1946 kur frymėmarrja e popullit tonė dukej se po shuhej, unė lėshova kushtrimin me njė promemorie tė bėrė nė dy kopje, njėrėn prej tė cilave ia dėrgova E. Hoxhės dhe tjetrėn Koēi Xoxes. "Kanė filluar, shkruaja, t'u marrin njerėzve edhe shtėpitė e tyre. Kėshtu ia morėn njė fshatari nė Theth. Nė Vasjar tė Tepelenės njė tregtari i kanė marrė tėrė plaēkat e dyqanit tė tij, ndėr to edhe 8 sapunė me erė. Mos vallė ky ishte qėllimi i reformės sonė?" Disa ditė pas kėsaj promemorie, qė mbeti e papėrfillur nga Enveri e nga Koci, unė u dėrgova njė tjetėr. Ėshtė krijuar nė vendin tonė njė situatė e papėrmbajtur nė fushėn e drejtėsisė, shkruaja unė. Ėshtė Partia qė gjykon e qė merr vendime dhe jo gjyqet e Republikės. Kjo gjendje duhet tė marrė fund sa mė shpejt e ta kthejmė situatėn nė normalitet. Dhe aty shpjegoja si e mendoja unė rrugėn pėr t'ia arritur kėtij qėllimi. Njė ditė shkova tek shtėpia e Hoxhės ku gjeta dhe Koēin. Po bisedonin. Kur unė u ula, Koēi tha si njė vazhdim bisede tė lėnė pėrgjysmė a mė saktė si ndėrrim teme: "Tė poshtėr e tė rrezikshėm janė kėta priftėrinjtė, tė venė e tė vėnė armė nė altarin e kishės...". Enveri pėrgjigjet: "Ata bėjnė punėn e tyre, derisa ne na mungon vigjilenca dhe i mbyllim sytė parė tyre". "Jo, jo, tha Koēi nuk iu ka munguar vigjilenca organeve tė Sigurimit, pėrkundrazi kanė qenė ata qė e kanė zbuluar kėtė krim tė shėmtuar". Nga ky bisedim i tė dyve kuptova se ata donin tė mė mbushnin mendjen jo pėr ekzistencėn e njė fakti, por tė mė bindur nė vėrtetėsinė e njė trillimi. Kur isha duke vuajtur dėnimin tim 25-vjeēar nė burgun e ri tė Tiranės, njė miku im shkodran, i burgosur politik, mė tregoi: "Mė 1948 nė Shkodėr ėshtė dėnuar njė grup antiparti, shumica e tė cilėve ishin oficerė sigurimi qė kishin marrė pjesė mė parė nė arrestime e dėnime njerėzish e qė dikur ishin mėrzitur nga kėto teprime. Nė gjyq pėr ta u kėrkuan dėnime mesatare. Nė pretencėn e vetė prokurori i drejtohet Pjerin Kēirės: "Turp pėr ty, partizan, komunist, oficer, i vure njollė Partisė". Pjerini u ngrit dhe tha: "Pėr hir tė asaj partie qė thua ti, unė mbaj mbi ndėrgjegje njė njollė tė madhe e njė barrė tė rėndė. Nė filan natė, me udhėzim tė Zoi Themelit me ēelėsa false kemi hyrė nė kishėn franēeskane tė Gjuhadollit dhe kemi futur prapa altarėve armė, dokumente e gjėra tė tjera kompromentuese. Nė mėngjes kemi rrethue vendin, kemi "zbulue" armėt etj. Arrestuam shumė priftėrinj franēeskan, mjaft prej tė cilėve edhe janė pushkatuar". Pas kėsaj deklarate, gjyqi u mbyll. Seancėn tjetėr kryetari e ngriti dėnimin, nė dėnim me vdekje. Pjerini u pushkatua pėr kėtė dekonspirim. Ndodhesha pėrsėri nė shtėpinė e Enverit, nė njė nga ditėt qė zhvillohej Kongresi I. Pas meje arriti Mehmet Shehu, i cili, para se tė ulej, nxori nga ēanta e vetė njė letėr tė daktilografuar dhe ia vendosi nė tryezė Enverit. "Lexoje, i tha, dhe firmose!" Letra u vu nė tavolinė nė tė tillė mėnyrė qė tė mund ta lexoja lirisht edhe unė, sigurisht kjo kishte qėllim. Ky ishte urdhėr i Ministrisė sė Brendshme qė u dėrgohej degėve tė sigurimit nė rrethe e qė caktonte rregulla mbi pėrdorimin e torturave. Kėtej e tutje, thoshte urdhri, nuk ėshtė e lejueshme tortura e tė pandehurve pa marrė mė parė autorizimin e ministrit. Autorizohet! Sekretari Politik i Partisė Enver Hoxha!
Kongresi I ishte njė ngjarje e madhe
Nė historinė e popullit tonė. Kurrė si atėherė nuk u ngritėn tė munduarit e fatkeqit nė luftė kundėr mizorive tė njė barbarie obskurantiste siē ishte Sigurimi i Shtetit. Hoxha i ngarkoi Koēi Xoxes gjithēka tė keqe e qė kishte bėrė Arma e Sigurimit. Nė kėto rrethana kur punimet e Kongresit shkonin duke u mekur nė sajė tė ndėrhyrjes sė turpshme tė Enverit, akti i paraqitur nga Mehmeti pėr tė firmosur nga sekretari i Parė i Partisė e qė e shndėrronte Kongresin I, kėtė eufori tė kohės, nė shumė zhurmė pėr asgjė, ishte tamam ajo qė unė duhej pėr hakmarrje ndaj Enverit. Kur u dėnova mė 1958, nė gjyqin tim unė e paraqita Enver Hoxhėn si objekt tė tė gjitha fatkeqėsive qė i kishin ndodhur vendit tonė nė vitet e socializmit, si pėrgjegjėsin kryesor tė kėtyre dhe rehabilitova Koēi Xoxen. I thashė Siri Ēarēanit, prokurorit tė gjyqit se ishte e vėrtetė qė Koēi Xoxe kishte bėrė tė gjitha gabimet qė i atribuoheshin, por ai nuk i ka pranuar asnjėherė akuzat qė i janė bėrė, pasi tė gjitha ato gabime ai ka bėrė nė marrėveshje dhe me Enverin. Ruaje, i thashė Siri Ēarēanit, nė sirtarin e tryezės tėnde pretencėn time, qė po bėn ti sot pėr Bedri Spahiun, pasi nuk do tė jetė e largėt dita kur kėto dy pretenca historia do t'i flakė nė koshin e plehrave. Pastaj vazhdova duke iu drejtuar trupit gjykues: "Kini parasysh se prokurori nuk ėshtė konsekuent me veten e tij. Ja duhet ta refuzoni kėrkesėn e dėnimit tė Bedri Spahiut me 25 vjet heqje lirie dhe tė vendosni dėnimin e tij me vdekje. Nėse ju vendosni dėnimin tim me 25 vjet heqje lirie, kjo do tė thotė se ju nuk keni guximin tė kapėrceni kufijtė e njė vendimi qė e keni nė xhep, qė ėshtė vendimi i Enverit, pėrderisa ai nuk mė dėnoi mua me vdekje, kjo do tė thotė se pozita e tij ėshtė dobėsuar qė nga dita qė pushkatoi Liri Gegėn dhe Dali Ndreun.
Dėshmitarja e akuzės nė kėtė gjyq tha se unė e kisha njoftuar atė mbi tė gjitha tė fshehtat e Partisė. Ndėrhyra, duke pyetur kėtė dėshmitare: "A i kam folur dėshmitares pėr faktin se nė Plenumin e 8-tė E. Hoxha propozoi qė tė zgjidhej mareshali Tito si sekretar i Parė i KQ tė Partisė Komuniste Shqiptare e se Koēi Xoxe kėrcen pėrpjetė dhe i tha duke i u drejtuar plenumit: "Ē'na propozon kėshtu Enveri? Ne s'kemi nevojė pėr sekretar tė Parė. Askush nuk ka shtruar zėvendėsimin e Enverit, pra ai ėshtė dhe mbetet sekretari i Parė i Partisė. Pėrsa i pėrket propozimit pėr tė vėnė mareshalin Tito sekretar tė Partisė sonė, unė them se ky propozim nuk ka vlerė nga ana parimore, se Partia jonė ėshtė e pavarur dhe si e tillė nuk mund tė zgjedhė njė sekretar qė nuk ėshtė i Partisė sonė". Nė vitin 1959, kur Bedri Spahiun e izoluan nė njė dhomė tė njė shtėpie tė zakonshme tė periferisė sė Bllokut, pa lajmėruan familjen, Hoxha nė prani tė disa anėtarėve tė Byrosė Politike i thotė njė sovjetiku se kishin arrestuar Bedri Spahiun pėr disa dyshime qė binin mbi tė. Sovjetiku ia ktheu se kėshtu veprohej edhe nė BS, nė kohėn e Stalinit, bile njė anėtari tė KQ i shkonte koka pėr gjėra tė tilla, por tani nuk ndodh mė kėshtu. Nuk dėnohet mė njė anėtar i KQ vetėm pse dyshohet ose dha njė mendim tė ndryshėm. Shumė-shumė vetėm mund tė pėrjashtohet, nė rast se faktohet pėr ēka akuzohet. Tri ditė mė pas unė u lirova. Nė kėto rrethana qė krijoi ndėrhyrja e kėshilltarit sovjetik, kuptohet se nuk mund tė ekzekutohesha pėr ēfarėdo akuze qė tė mė bėhej. Arrestimi im ishte njė ndalim "internim i izoluar", siē quhej. Mė mbanin nė Kalanė e Kaninės nė Vlorė. U desh protesta ime drejtuar nė tri kopje kryetarit tė DPB Vlorė, Presidiumit tė Kuvendit dhe Prokurorisė sė Pėrgjithshme qė ta bėnin Kadri Hazbiun tė ndryshonte opinionin dhe formėn e atij burgu "siu generis" qė kishte sajuar pėr mua. Shqipėria ishte katandisur nė njė qendėr dezinformacioni ndėrkombėtar tė sovjetikėve. Mė kujtohet qė njė herė Enveri mė dha njė informatė tė marrė nga sovjetikėt qė t'ia jepja Thanas Nanos pėr ta transmetuar. Atėherė isha sekretar i agjitacion-propagandės. Nuk mbaj mend pėrmbajtjen e informatės, por mė kujtohet se qe fjala qė ATSH duhej tė emetonte njė lajm tė marrė nga Zyrihu pėr diēka qė diku kishte ndodhur. Ia dhashė kėtė informacion fals Thanas Nanos dhe ai e dha si informatė tė vėrtetė tė ATSH prej Zyrihut. Se sa tė tilla informata ka dhėnė ATSH, gjoja tė marra nga vende tė ndryshme tė Evropės, kėtė e di vetė Thanas Nano.
Shqipėria nėnė diktaturėn e Enver Hoxhės
Shqipėria nėnė diktaturėn e Enver Hoxhės u shndėrrua sistematikisht nė njė pashallėk tė Moskės staliniane, nė njė Vojvodinė dhe bregdeti i saj nė njė fushė minash pėr provokacionin e Titos. Unė pėrshėndes kėtė vendim dhe jam gati tė dėshmoj sot drejtėsinė e njė vendimi tė tillė, nė qoftė se ėshtė nevoja. Propaganda e Enver Hoxhės ka kėmbėngulur vazhdimisht se shqiptarėt nuk i kanė vendosur minat. Kjo ėshtė e vėrtet, sepse minat nuk mund tė t'i vinin shqiptarėt, pasi nuk kishin nga ato, por i vunė jugosllavėt me pėlqimin e Enver Hoxhės. Ēėshtja e minave ka qenė njė sekret shtetėror pėr ne dhe unė mund tė akuzohem nga enveristėt se sot po shkel kėtė sekret. Por unė sot jam vendosur tė shkel ēdo sekret shtetėror tė diktaturės dhe e ndiej kėtė detyrė tė qytetarit tė ēliruar nga tė gjitha vargonjtė e diktaturės enveriane. Dihet se arkivat kanė njė rėndėsi kapitale pėr historinė e ēdo populli. Tė shpėrdorosh nė ēdo mėnyrė arkivat, ėshtė krimi mė i madh qė mund t'i bėsh njė kombi. Gjithė opozita pėrballohet sot, sikurse edhe dje, me kultin e Enverit. Unė mendoj se ajo do tė vazhdojė gjithnjė tė pėrballohet me kėtė kult, sepse nė qoftė se nuk hapen e nuk vihen nė dispozicion tė tė gjithė popullit materialet e arkivave tė shtetit, tė Partisė, e sidomos tė organeve tė Sigurimit, nė qoftė se nuk formohet ndėrgjegjja e popullit mbi bazėn e dokumenteve burimore e fakteve tė realitetit enverist, atėherė ky Enver i diskretituar do tė paraqitet nga simpatizantėt e tij, sado tė pakėt, si viktimė e demokracisė, dhe kufiri i tolerancės do tė kapėrcehet nė dėm tė ēėshtjes sė demokracisė. Enver Hoxha, ky "teoricien" i madh i njeriut tė ri shqiptar, ky partizan i zjarrtė i purifikimit tė njerėzve nėpėrmjet autokritikės, ky organizator i shpėrnguljes sė kuadrit pėr nė bazė, si kusht i domosdoshėm qė kuadri tė gjallėrohet, pastrohet, frymėzohet e burokratizohet nga fryma e shėndoshė e klasės punėtore, ishte po ai qė kemi njohur tė gjithė nė praktikė, njė demagogė i madh, njė mashtrues po aq i madh, njė falsifikator i historisė. Tė vazhdosh tė mbrosh Enverin do tė thotė tė mbrosh bėmat e tij, tė marrėsh pėrsipėr tė zezat e tij.
Roli i personaliteteve nė krye tė pushtetit shtetėror
Pėrsa i pėrket rolit tė personaliteteve nė krye tė pushtetit shtetėror, unė kam arritur nė tė njėjtat konkluzione qė ka arritur Shileri. Ēdo udhėheqės pushteti sado i mirė qė tė jetė, do tė shndėrrohet nė diktator, nėse i jepet pushtet i pakufizuar. Enver Hoxhės ia dhamė ne, shokėt e tij, dhe kėtu pėrgjegjėsia jonė ėshtė e plotė. Pėrsa i pėrket konceptit tė lirisė, unė bashkohem me mendimin e Engelsit, se liria ėshtė e drejta e informacionit tė lirė, se vetėm informacioni i lirė formon atė ndėrgjegje mbi tė cilėn ngrihet demokracia. Pėrsa i pėrket sundimit diktatorial tė Hoxhės, unė konkludoj se asnjė kult personi tė Enver Hoxhės nuk do tė ishte i mundur, nėse nuk do mbėshtetej nė cilėsinė e popullit qė ta ekzaltojė dhe nė idolatrinė e vetė. Ēdo popull i vogėl apo i madh qoftė, ka nė natyrėn e vetė qė tė ekzaltojė udhėheqėsit e vetė, qoftė popull i qytetėruar apo jo. Vetėm nė fushėn e kardinalizimit tė pushtetit rezulton se demokracia dhe absolutizmi forma e regjimeve tė prapambetura, se demokracia dhe absolutizmi, janė regjime tipike kauzave, dmth tė atillė qė janė tė destinuar tė jetojnė gjatė ose tė zėvendėsohen shpejt.
Kongresistė!
Qofshi komunistė me tesera tė dorėzuara, qofshi komunistė me tesera nė xhep, qofshi kundėrshtarė tė orėve tė para tė diktaturės sė Hoxhės, unė ju pėrshėndes tė gjithėve si pjesėtarė i lėvizjes demokratike nė Shqipėri, por unė jam armiku mė i tėrbuar dhe mė i papėrmbajtshėm me diktaturėn e Hoxhės e me atė vetė. Jam sot po ai rebeli i djeshėm i Labėrisė qė ngriti popullin nė kėmbė, e asaj Labėrie nė tėrė zonėn Vlorė-Gjirokastėr-Mallakastėr, armik i pėrjetshėm i ēdo lloj diktature. Si i tillė kam jetuar tėrė jetėn time e si i tillė jam persekutuar nga tė gjitha regjimet nė Shqipėri. Tani qė lėvizja demokratike nė Shqipėri ėshtė nė hapat e para, partizanėt e saj flasin pėr njė komb e pėrjashtojnė nga ky komb tė drejtėn kombėtare tė ballistėve, legalistėve apo tė zogistėve, pėr tė qenė pjesėtar tė kėsaj demokracie, tė drejtėn e kėtyre shqiptarėve tė kthehen nė Atdheun e tyre, tė shfaqin botėkuptimin e tyre lirisht dhe tė kenė tė drejtėn t'i kėrkojnė popullit shqiptar pushtetin nė zgjedhjet e lira. Demokracia juaj ėshtė vetėm demokraci pėr ata qė jetojnė nė Shqipėri, brenda kufijve tė vendit, pra ėshtė gjysmake. Demokracia qė kėrkon bota nga ne dhe interesi i vetė kombit ėshtė demokracia e plotė e tė gjithė shqiptarėve brenda dhe jashtė atdheut. Unė nuk besoj se KSBE do ta pranoj kėtė demokraci tė cunguar nė gjirin e vetė e nuk besoj se Evropa e sotme, e ngritur nė kėtė shkallė, tė denjojė tė ulet nė tryezėn e rrumbullakėt me partnerė si Shqipėria e sotme e, nė qoftė se e bėn kėtė, kjo do tė jetė fillimi i mbarimit tė Evropės sė re. Unė e di se shumė nga komunistėt dhe nga opozita do tė jenė kundėr pretendimit tė njė demokracie tė tillė pėr tėrė shqiptarėt, pėr tėrė kombin tonė; nėse ne nuk pėrdorim epitet e vjetra tė Enver Hoxhės, do t'i quajmė kėto pretendime si inoportunitete politike. Por unė dal nga burgjet e errėta tė regjimit enverian, dhe jam shumė i preokupuar tė them tė vėrtetat e asaj qė do tė vijė (ashtu si mendoj unė) se sa tė vėrtetat e sotme). Ju mund tė thoni se unė mund tė dua njė demokraci edhe pėr kundėrshtarėt e mi tė djeshėm. Unė do thosha diēka mė tepėr. Bedri Spahiu ėshtė kthyer nė kristianizėm dhe predikon teorinė e Krishtit, po, po, tė Muhametit, tė Budės e tė filozofisė fetare tė gjithė njerėzimit. I tillė ėshtė Bedri Spahiu, qė ka vuajtur mizoritė e diktaturės komuniste, diktaturės mė tė egėr qė ka parė toka shqiptare nė historinė e saj.. -
tiranaforum.
User deleted
Intervista/Nė 98- vjetorin e lindjes sė ish-prokurorit tė pėrgjithshėm Bedri Spahiut, flet i biri, Spartaku
"Marrėdhėniet e tim eti me Enverin dhe Mehmetin"
Bedri Spahiu nuk e ka vlerėsuar kurrė Enver Hoxhėn. Djali i tij, Spartaku, thotė i bindur se i ati e ka shpėrfillur gjithmonė ish-udhėheqėsin, pasi e quante njeri pa principe. Por tjetėr mendim kishte Bedriu pėr Mehmet Shehun, tė cilin e quante sa njeri mizor, aq edhe njeri me dinjitet. Nė njė intervistė pėr gazetėn "Tirana Observer" nė 98-vjetorin e lindjes tė Bedri Spahiut, djali i tij, Spartaku rrėfen momentet e fundit tė jetės sė ish-prokurorit nė vitet '46-'50. Mendimet qė kishte ai pėr dy nga drejtuesit e diktaturės komuniste, Enverin dhe Mehmetin. Spartaku rrėfen edhe parashikimin e tė atit pėr fundin tragjik tė Mehmet Shehut pas prishjes sė marrėdhėnieve me Kinėn, si dhe ēfarė mendonte pėr vdekjen e dyshimtė tė ish-krahut tė djathtė tė Enver Hoxhės.
Si i kujtoni ju momentet e ditėlindjes sė babait tuaj?
Ato momente kanė mbetur gjithmonė nė mendjen time. Kjo pėr faktin se nė periudhėn mė tė gjatė tė kohės qė ka jetuar babai, ne nuk e kemi pasur pranė pėr shkak tė burgosjes sė tij. Por ne kemi pasur mamanė shumė tė kujdesshme pėr kėtė punė. Ajo gjithmonė kujdesej tė kujtonte ditėlindjen e babait nė ēdo pėrvjetor, edhe kur ai ndodhej i burgosur apo i internuar. Babai pjesėn mė tė madhe e kaloi nė burg. Kur iku, ne na la tė vegjėl, kur erdhi na gjeti tė mėdhenj, unė isha 28 vjeē kur ka dalė babai nga burgu. Mamaja kujdesej gjithmonė qė ēdo 13 korrik t'i dėrgonim letra urimi babait dhe njėkohėsisht me rastin e ditėlindjes tė babait ajo do tė bėnte gjithmonė ndonjė ėmbėlsirė pėr ta kujtuar.
A i mbani mend momentet e fundit tė babait tuaj?
Babai vdiq nė moshėn 90 vjeē dhe nė momentet e fundit ai ishte bėrė shumė i heshtur, nuk fliste me asnjeri. Tri ditėt e fundit tė jetės sė tij ai i kaloi duke qėndruar nė kolltuk dhe as nuk hante dhe as nuk pinte. Babai nuk vuante nga asnjė sėmundje para se tė vdiste, ai vdiq nga pleqėria.
A ju ka lėnė babai ndonjė amanet?
Babai im, tė gjitha amanetet qė ka pasur, i ka lėnė nė librat qė ka shkruar. Janė tre libra tė babait tim, tė titulluar "Testamenti" 1, 2 dhe 3, tė cilėt unė i kam botuar, pasi nė to janė amanetet e tij. Madje njė libėr i tij i quajtur "Maja e Preshės" ka dalė nga botimi vetėm pak kohė mė parė. Po pėrveē disa materialeve qė janė botuar, babai ka lėnė edhe shumė materiale tė tjera, tė cilat nuk janė botuar ende. Edhe ato unė mund t'i botoj mė vonė.
Si e priti babai juaj ndryshimin e regjimit komunist nė vitet '90?
Rrėzimin e regjimit komunist nė vendin tonė babai e priti me optimizėm. Madje kėtė e reflektoi edhe nė njė shkrim qė bėri tek gazeta "Republika" nė atė periudhė, me titullin ""Bedri Spahiu revizionon Bedri Spahiun". Artikulli u prit shumė mirė dhe shumė njerėz e pėrgėzonin dhe i kėrkonin qė ai tė vazhdonte tė shkruante akoma qė tė zbardhte shumė ngjarje. Por mė pas babai u zhgėnjye shumė edhe nga ta qė erdhėn nė pushtet.
Sipas jush, pse e shkroi babai juaj kėtė artikull-pendesė?
Babai im pendesėn e kishte shprehur me kohė. Ai artikull ishte i njėjtė me ato qė ai kishte shkruar nė burg nė vitet '60. Kėtė mund ta gjeni tek libri "Testamenti Politik". Madje kur doli nė shtyp artikulli me titullin "Bedri Spahiu revizionon Bedri Spahiun" unė u habita dhe i thashė babait se pse u vendos ky titull nė kėtė shkrim, ti e ke bėrė qė nė vitet '60. Por babai mė tha se nuk ka gjė dhe mė pas heshti.
Si e vlerėsonte Bedri Spahiu Enver Hoxhėn?
Pėr babanė tim Enveri nuk ekzistonte(!) Kur ka bėrė babai dorėshkrimet e para nė vitin 1959 dhe ia ka dorėzuar Mehmet Shehut, i thotė qė po t'i dėrgoj ty dorėshkrimet e mija, sepse pozita jote zyrtare e tillė ėshtė. Pasi dihet qė Mehmet Shehu nė atė kohė ishte kryeministėr. Unė e di qė je kriminel nga natyra, por tė paktėn je njeri me taban. Ndėrsa Enver Hoxha ėshtė njė njeri pa princip dhe unė tregoj mospėrfilljen time pėr tė. Nė tė gjithė dorėshkrimet e babait qė kam marrė nė Kryeministri nė Arkivin e Shtetit, nė Komitetin Qendror, nė Ministrin e Brendshme, tė cilat unė i kam nė shtėpi, nuk kam parė askund tė pėrmendet Enver Hoxha. Babai i kishte vėnė vizėn Enverit. Ai kishte thėnė se ai ėshtė njeri pa principe dhe unė nuk merrem me tė.
Si priti babai juaj vrasjen e Mehmet Shehut?
nė vitin 1978 ne kemi qenė si familje nė internim. Nė kėtė kohė ne dėgjuam pėr prishjen e marrėdhėnieve me Kinėn zyrtarisht, pasi de facto vendi ynė i kishte prerė marrėdhėniet kohė mė parė. Unė e pyeta babanė, se si do tė bėhet tani? Dhe ai mė thotė tanimė si rregull Enver Hoxha do tė godasė Mehmet Shehun dhe Kadri Hazbiun. Por, tha babai, ai do t'i lerė edhe pėr pak kohė, se ka goditur shumė persona. Pra pėr babanė, vrasja e Mehmetit ishte diēka qė pritej, dhe ai e kishte parashikuar atė tre vjet para se ajo tė ndodhte.
Cili ėshtė varianti i Bedri Spahiut lidhur me vdekjen e Mehmet Shehut?
Pėr babanė, Mehmet Shehu nuk kishte vrarė veten, por e kishin vrarė. Madje, pas shembjes sė regjimit, Bashkimi, djali i Mehmet Shehut ka ardhur dhe e ka pyetur babanė se ē'mendonte lidhur me raportin e Mehmetit me Enverin, dhe ai i ka thėnė se kėta nuk bėnin dot pa njeri-tjetrin. Dhe Bashkimi e ka pėrmendur kėtė nė librin e tij. Bashkimi ngul kėmbė se Mehmet Shehu ėshtė vetėvrarė, ndėrsa babai ngulte kėmbė se e kanė vrarė.
Cilėt ishin faktet qė babai mendonte se Mehmeti nuk e vriste veten?
Kur e kam pyetur babanė se ku e bazonte ai kėtė fakt, qė Mehmetin e kishin vrarė, ai mė tha se e njihte mirė, dhe mendonte qė Mehmeti nuk ishte njė natyrė qė tė vriste veten. Pasi, sipas tij, ai ishte me karakter tė fortė dhe nuk ishte nga ata tipa qė tė vriste veten.
A ka pasur Bedri Spahiu nė qeli ndonjė prej atyre qė kishte arrestuar dhe dėnuar vetė?
Babai ka qenė nė qeli me shumė nga ata qė kishte dėnuar vetė. Ai ka pasur nė qeli edhe shumė njerėz me pikėpamje tė djathta. Por me tė gjithė ata babai nuk pati asnjė problem, madje ata e ndihmuan shumė dhe qė tė gjithė kanė folur mirė pėr babanė tim. Po kėshtu edhe unė, kur jam arrestuar, kam pasur mundėsi qė tė kem nė qeli disa persona qė janė dėnuar nga babai im, por edhe kėta janė sjellė mirė me mua dhe mė kanė pėrkrahur.
Si e ndjente veten babai qė ndodhej nė qeli me ata persona, tė cilėt i kishte arrestuar vetė?
Tė gjithė janė sjellė shumė mirė me babanė. Duhet thėnė qė mė mirė flisnin ata qė vuanin dėnimin me babanė se ata qė quheshin komunistė.
Ēfarė ndjesie pati babai juaj pėr rrėzimin e bustit tė Enver Hoxhės nė fillim tė viteve '90?
Babai ishte njė tip jo emocional dhe nuk pati ndonjė reagim tė dukshėm lidhur me kėtė episod. Ai ishte natyrė e mbyllur.
Cili ishte pengu mė i madh i babait tuaj?
Nuk mė kujtohet ndonjė peng nė veēanti.
Po pėr Ramiz Alinė ēfarė mendonte babai juaj?
Nė artikullin qė nxori babai, nė fillim tė viteve '90, "Bedri Spahiu revizionon Bedri Spahiu", diku nė shkrim thotė qė "doli nxėnėsi mė i fortė se mėsuesi", domethėnė e nxjerr Ramiz Alinė mė tė keq se Enver Hoxhėn. Madje njė shok burgu i babait mė ka thėnė qė nė vitin '82, kur doli Ramizi, nė skenė: Dėgjo, mor djalė, ēfarė mė ka thėnė babai yt nė vitin 1972, kur e kishin pyetur pėr Ramizin, ai ėshtė "njė mi gjirizi qė do tė bėjė karrierė". Dhe ky cilėsim ėshtė bėrė nė vitin 1972.
A ka ndonjė drejtues tjetėr tė kupolės drejtuese tė sistemit tė kaluar, tė ketė shfaqur njė lloj pendese pėr kohėn qė ishte nė drejtim si babai juaj?
Deri tani nuk kam dėgjuar njė rast tė tillė. Babai ėshtė i vetmi qė i ka lėnė me shkrim ato qė ai mendonte. Ai ka tre libra testamenti, i parė, i dytė dhe i tretė. Testamenti i tretė titullohet "Pendimi" nė turqisht. Kėto libra janė shkruar nė vitin '66, qė ishte shumė e vėshtirė, pasi sot ėshtė kollaj tė flasėsh..